Bram dispausa d'un escambiador sus l'autorouta A 61 e la D 33-D 4 es causida per l'administracion coma axe Carcassona-Pàmias, al detriment de la RD 119 per Montreal.
Comunas a l'entorn.
Toponimia
Las fòrmas ancianas son : Sanctus Julianus de Bram en 1210, Bram en 1211, Brom en 1211, Broamum en 1258, Bromium en 1298, Bramum en 1417, Bronnum, comprene Bromium, en 1378, Bramium en 1443, Braham en 1494, Habran..., Abram en 1589, Bram en 1781 [1]. Dauzat ne cita mai e de pus ancianas : Hebromago (333), Eburomagi (sègle IV, Taula de Peutinger), Hebromagum (sègle IV, Ausòni), Bran (?) en 1210 [2]
Lo nom li ven de'eburomagus / Vicus Hebromago, adaptacion del gal eburos (tueis, teis) e magos (mercat, camp) [2].
Entre lo tueis e la proprietat d'Eburos, nom gallic d'òme (atestat), Xavier Delamarre pensa que lo segond es pus probable [3].
Vilarzens
Vilarzens (nom supausat) es una anciana parròquia de la diocèsi de Sant Pàpol; la glèisa, arroïnada [cap a 1900], èra dedicada a Sant Martin. Las fòrmas ancianas son : Villa Magnianacus, in pago Tolosano, super fluvium Fiscanum en 835, Villa Ranesindi ... pro terminio Magnanaco en 898, Villa quae vocatur Rancindo cum ecclesia Sancti Martini en 950, Villarasenc en 1263, Une granche appelée de Villerasan en 1391, Villesaran en 1392, Rectoria Sancti Martini de Villarazen en 1444, Prioratus secularis et sine cura Beati Martini de Villa Rasenci en 1481, Villa rasans en 1494, Rector de Villa Rasencho al sègle XV, Villalzel en 1573, Ville Razen, ... Ville Razem en 1573, Villerazein en 1640, Sanctus Martinus de Villarazens en 1642, Vilarzens en 1711, Villarzens ou Cascarrech en 1760, Vilerazens en 1774, Villarazens en 1781, Villerazens en 1791 [4].
L'abat Savartés manda a Santa Gema, situada al nòrd-oèst de Vilar(a)sens : Sainte Geme la haute, château de Sainte Gème en 1774, Église de Sainte Gemme, dite de Villerazens en 1791. L'abat Savartés precisa que la glèisa [Sant Martin ?] de Vilarzens èra al nòrd del castèl de Santa Gema[5].
Vilarzens o Vilarasens es pas un vilar, es le resultat de villa, que designa las grandas proprietats ruralas a partir del sègle IV, puèi pren pauc a pauc lo sens de « vilatge », e d'un nom germanic, dont la fòrma pus anciana atestada es Ranesind. Las evolucions recentas son l'atraccion de las finalas en -ens ( de -ingos) e una tendéncia a la contraccion : Vilar(r)asens > Vilarzens.
Istòria
Anciana estacion sus la Via Aquitania, simple vicus, mes d'una certana importància (un teatre, un temple, de tèrmes...) [6], Bram comencèt l'Edat Contemporanèa ambe una populacion e una activitat economica mediòcras. En 1818, le prefècte d'Aude, Claude Joseph Trouvé, constata que « Bram... ajusta als avantatges de sa situacion, lo d'èsser traversada per un grand camin que mena per Fanjaus a Mirapeis e que s'embranca al de Carcassona a Tolosa. Es estonable qu'aja pas cap establiment de comèrci. Sas rotas, son pòrt sul canal, l'industria dels abitants, ne garantirián le succès. »[7]. A l'epòca, la vila locala èra Montreal. Desempuèi, Bram quita pas de pujar.
En 2018 la populacion èra de 3204 abitants e la densitat èra de 180,81 ab/km².
Remarcar la creissença de Bram en comparason ambe la lenta erosion de la vesina Montreal, 3383 abitants en 1831 e 1980 en 2020 (vertat es que la superficia comunala de Montreal es enòrme, çò que dona mai de pes a l'exòdi rural).
Economia
Bram a doás zònas d'activitat economica. La chifra d'afars de son establiment pus important, Moog Organic (Bio Planète) es de 40 304 K€. Per Montreal, la vesina descasuda, lo primièr a 12 338 k€. I a 266 establiments a Bram e 1349 emplecs en 2018 (respectivament 164 e 410 a Montreal). Es un vertadièr remplaçament.
Loís Alibèrt (1884-1959) nascut a Bram, lingüista occitan, autor especialament d'una gramatica, e accessoriament d'un diccionari, que fondan la nòrma classica de l'occitan.
Pierre Seel (1923-2005), enterrat al cementèri de Bram
.svg)
.svg){kind=small}
