PROFILBARU.COM

Suid-Afrikaanse Klas 15F 4-8-2
	; No. 2940 Lynette stoom voort op die; Johannesburg-Magaliesburglyn, 6 April 1992
Tipe en oorsprong
Kragtipe	Stoom
Ontwerper	Suid-Afrikaanse Spoorweë; (W.A.J. Day)
Vervaardiger	Berliner Maschinenbau; Henschel & Son; North British Locomotive Company; Beyer, Peacock and Company
Bestelnommer	BP 1554, 1555
Serienommer	Berliner 10820-10826; Henschel 23932-23945; NBL 24463-24506, 25536-25595, 25941-26040; BP 7082-7111
Klas	Klas 15F
Vervaardig	1938-1947
Aantal gebou	255
Bouspesifikasies
Konfigurasie	4-8-2 ("Mountain")
UIC wielklassifikasie	2'D1'h2
Spoorbreedte	Kaapspoor (1.067 m)
Voorwielomtrek	30 in (762 mm)
Gekoppelde wiele	60 in (1 524 mm)
Agterwielomtrek	34 in (864 mm)
Min. draaisirkel	275 ft (84 m)
Wielbasis	JT, ET: 65 ft 6 3⁄16 in (19 969 mm)
Breedte	10 ft (3 048 mm)
Hoogte	12 ft 11 1⁄2 in (3 950 mm)
Asbelasting	♠ 18 LT 2 cwt (18 390 kg); ♥ 18 LT 8 cwt (18 700 kg); ♣ 18 LT 19 cwt (19 250 kg); ♦ 18 LT 15 cwt (19 050 kg)
Massa op dryfwiele	♠ 71 LT 14 cwt (72 850 kg); ♥ 72 LT 18 cwt (74 070 kg); ♣ 74 LT 14 cwt (75 900 kg); ♦ 74 LT 10 cwt (75 700 kg)
Lokomotiefmassa	♠ 108 LT 12 cwt (110 300 kg); ♥ 108 LT 5 cwt (110 000 kg); ♣ 113 LT 11 cwt (115 400 kg); ♦ 113 LT 6 cwt (115 100 kg)
Tendermassa	JT: 69 LT 8 cwt (70 510 kg); JV: 78 LT (79 250 kg); ET: 69 LT 8 cwt (70 510 kg); EW: 107 LT 14 cwt (109 400 kg)
Gesamentlike massa	♠JT 178 LT (180 900 kg); ♥JT 177 LT 13 cwt (180 500 kg); ♠JV 186 LT 12 cwt (189 600 kg); ♥JV 186 LT 5 cwt (189 200 kg); ♣JT 182 LT 19 cwt (185 900 kg); ♦ET 182 LT 14 cwt (185 600 kg); ♦EW 221 LT (224 500 kg)
Aandrywing
Brandstof	Steenkool
Brandstofkapasiteit	JT: 14 LT (14,2 t); JV: 15 LT (15,2 t); ET: 14 LT (14,2 t); EW: 18 LT (18,3 t)
Waterkapasiteit	JT: 6 000 imp gal (27 300 l); JV: 7 250 imp gal (33 000 l); ET: 5 620 imp gal (25 500 l); EW: 9 200 to 9 500 imp gal (41 800 to 43 200 l)
Stoomketel	Watson Standard no. 3B
Stoomketeldruk	210 psi (1 448 kPa)
Vuurroosteroppervlak	62,5 sq ft (5,81 m2)
Vuurkastipe	Koepeldak
	3 168 sq ft (294,3 m2)
– Vuurkas	206 sq ft (19,1 m2)
	3 400 sq ft (320 m2)
Oorverhitteroppervlak	♠♥♦ 676 sq ft (62,8 m2); ♣ 661 sq ft (61,4 m2)
Silinders	Twee
Silindergrootte	24 in (610 mm) boor; 28 in (711 mm) slag
Klepwerk	Walschaerts
Klepsoort	Suier
Koppelsisteem	AAR-kneukel
Werkverrigting
Trekkrag	42 340 lbf (188,3 kN) @ 75%
Hegfaktor	3•86
Lokomotiefremme	Stoom, later vakuum
Diensgeskiedenis
Gebruiker	Suid-Afrikaanse Spoorweë
Aantal in klas	255
Vlootnommer(s)	2902–3156
Afleweringsdatum	1938-1948
Eerste tog	1938
Onttrekkingsdatum	1980s

Die Suid-Afrikaanse Klas 15F 4-8-2 van 1938 is 'n Suid-Afrikaanse stoomlokomotief van die Suid-Afrikaanse Spoorweë-era.

Die Klas 15F was die talrykste stoomlokomotiefklas in die Suid-Afrikaanse Spoorweë se diens. Tussen 1938 en 1946 is 255 van hierdie stoomlokomotiewe met 'n 4-8-2 "Mountain"-tipe wieluitleg in diens geplaas.

Die lokomotief is ontwerp deur W.A.J. Day, Hoofmeganiese ingenieur van die Suid-Afrikaanse Spoorweë (SAR) van 1936-1939, en is gebou in vier groepe met vier lokomotiefvervaardigers in Duitsland en die Verenigde Koninkryk wat oor 'n tydperk van agt jaar gestrek het tydens die Tweede Wêreldoorlog.

Die eerste een-en-twintig is in Duitsland gebou in 1938. Sewe is gelewer deur Berliner Maschinenbau, genommer in die reeks 2902-2908, en veertien deur Henschel & Son, genommer in die reeks van 2909 tot 2922.^[1]
Nog vier-en-veertig is deur die North British Locomotive Company (NBL) van Glasgow gebou in 1938. Hulle is in 1939 afgelewer, genommer in die reeks van 2923 tot 2966.^[2]
Lokomotiefbouery is onderbreek deur die Tweede Wêreldoorlog, maar as gevolg van 'n kritieke trekkragtekort wat in Suid-Afrika ontwikkel het tydens die oorlog, is vervaardiging van die Klas 15F hervat selfs voor die oorlog se einde. In 1944 het produksie begin van dertig lokomotiewe deur Beyer, Peacock and Company, hul is later dieselfde jaar afgelewer en genommer in die reeks van 2967 tot 2996.^[3]
In 1945 is 'n verdere sestig gebou en afgelewer deur NBL, genommer in die reeks van 2997 tot 3056.^[2]
Die finale groep van honderd Klas 15Fs is deur NBL gebou en afgelewer tussen 1946 en 1948, genommer in die reeks van 3057 tot 3156. ^[2]

Diens

Terwyl die Klas 15F hoofsaaklik in die Oranje-Vrystaat en Wes-Transvaal gebruik is, was daar ook diens in elke stelsel landwyd, insluitend Garratt-gebied in Natal, waar dit op die lyn van Newcastle na Utrecht gebruik is.^[4]

Gedurende 1947 het koning George VI, vergesel van koningin Elizabeth en die prinsesse Elizabeth en Margaret besoek gebring aan die Britse gebiede in Suider-Afrika. Die koninklike besoek het op 17 Februarie in Kaapstad begin. Vervoer tydens die koninklike besoek was aan boord van die Koninklike Trein van die SAR, wat deur geselekteerde Britse stoomlokomotiewe getrek is. Klas 15F nr. 3030 neem op 21 Februarie die Koninklike Trein op sy eerste been. Dieselfde lokomotief was ook vooraan die trein se laaste been twee maande en 16 093 km later, toe dit die Koninklike Trein na Duncan-dok in Kaapstad teruggebring het.^[5]

Op die Wes-Transvaalstelsel was die Klas 15F jare lank die steunpilaar van hoofstoom by Germiston, wat gewerk het na Witbank, Volksrust en Kroonstad. In 1956 is daar besluit om dertig Klas GMA Garratts tydelik aan die Witbank-Germiston-afdeling toe te ken gedurende die oorgangstydperk van stoom na elektriese werk. Dit het dertig Klas 15F's vir die Oranje-Vrystaat vrygestel, waarvan dertien nodig was vir toename in verkeer en sewentien om Klas 23's te vervang, wat nodig was vir toenemende verkeer op die Kaapse Noordelike Stelsel.^[6]

In Februarie 1957 ontvang die Kaapse Middelandstelsel sy eerste twee Klas 15F-lokomotiewe wat van die Paarden Eiland-loods in die Wes-Kaap na Sydenham in Port Elizabeth oorgeplaas is. Teen Julie 1957 was daar nege in Sydenham, drie by Cradock en een by Noupoort. Daar was 'n kort tydperk toe beide stelsels Klas 15F's op die hooflyn gebruik het.^[7]

Teen die einde van 1959 is die vinnige Natalse passasierstreine van Germiston na Volksrust deur Klas 31-000 of Klas 32-000 dieselelektries getrek, maar die ander passasierstreine is steeds deur Volksrust-gebaseerde klas 15F's gewerk. Teen die middel van 1965 is die Volksrust-lokomotiewe terug na die Germiston-loods oorgeplaas na voltooiing van die elektrifisering van die Natalse hooflyn.^[8]^[9]

Fotogalery

Bewaarde Henschel-geboude no. 2914 Spikkels van Reefsteamers 22 Mei 2014
Vooroorlogse NBL-geboude no. 2928 met 'n ou Klas 23 tipe EW tender, Bloemfontein, 14 Oktober 2009
Bewaarde Beyer, Peacock-geboude no. 2976 met 'n tipe ET tender te Bloemfontein Lokodepot, 14 Oktober 2009.
Na-oorlogse NBL-geboude no. 3007 met sy tipe ET tender kom aan te George Square in Glasgow, 25 Augustus 2007
Na-oorlogse NBL-geboude no. 3040 met 'n ou Klas 23 tipe EW tender te Clocolan, Vrystaat, 9 Julie 1999
Na-oorlogse NBL-geboude no. 3046 met 'n tipe EW-tender te Magaliesburg, Gauteng, 30 Oktober 2010