Klas 14-stoomlokomotief

Suid-Afrikaanse Klas 14 en Klas 14R 4-8-2

Klas 14R no. 1701 by Millsite, Krugersdorp, Transvaal, 23 April 1979
Tipe en oorsprong
Kragtipe	Stoom
Ontwerper	Suid-Afrikaanse Spoorweë
Vervaardiger	Robert Stephenson and Company
Serienommer	3543-3562, 3605-3614, 3630-3644 [1]
Model	Klas 14[2]
Klas	Klas 14, Klas 14R
Vervaardig	1913–1915
Aantal gebou	45
Bouspesifikasies
Konfigurasie	4-8-2 "Mountain"
Spoorbreedte	Kaapspoor
Voorwielomtrek	724 mm (28 ½ dm)
Dryfwielomtrek	1 220 mm (48 dm)
Agterwielomtrek	838 mm (33 dm)
Min. draaisirkel	91 m (300 vt)
Wielbasis	Totaal: 17.367 m Enjin: 3.886 m per gekoppelde deel, 9.322 m totaal Tender: 5.105 m totaal
Lengte	19.910 m
Hoogte	3.848 m
Asbelasting	16.4 t op die 2de en 3de drywers
Massa op dryfwiele	65.4 t
Lokomotiefmassa	92.3 t
Tendermassa	22.2 t leeg 53.2 t gelaai
Gesamentlike massa	81.4 t leeg
Tendertipe	MR
Aandrywing
Brandstof	Steenkool
Brandstofkapasiteit	10.2 t
Waterkapasiteit	21 000 ℓ
Stoomketel	Gebou as: 1.715 m binneomtrek
Stoomketeldruk	1 310 kPa
Vuurroosteroppervlak	3.437 m^2
139 buise met 57.1 mm omtrek 24 buise met 140 mm omtrek
– Vuurkas	13.935 m^2
219.437 m^2
Oorverhitteroppervlak	50.168 m^2
Silinders	Twee
Silindergrootte	559 mm (22 dm) boor 660 mm (26 dm) slag
Klepwerk	Walschaerts
Werkverrigting
Trekkrag	166.2 kN (37 360 lbk) teen 75% keteldruk
Diensgeskiedenis
Gebruiker	Suid-Afrikaanse Spoorweë [3]
Aantal in klas	45
Vlootnommer(s)	1701–1745
Plek gebruik	KwaZulu-Natal en elders
Afleweringsdatum	1913–1915
Eerste tog	1913
Uitdiensdatum	1983

Die Klas 14 is 'n tipe stoomlokomotief wat deur die Suid-Afrikaanse Spoorweë in die 20ste eeu gebruik is.

Klas 14 en Klas 14R

Hierdie lokomotief is ontwerp om gebruik te word op die trajekte in KwaZulu-Natal met skerp draaie en steil opdraandes. Daar is vyf subklasse in die klas. Die Klas 14 is ontwikkel uit Klas 12 en as gevolg hiervan was baie onderdele uitruilbaar tussen die twee klasse.

Daar is 45 lokomotiewe deur Robert Stephenson and Company afgelewer van 1913 tot 1915 en in diens gestel tussen Durban en Ladysmith. Die lokomotiewe was toegerus met Walschaerts-klepratwerk en superverhitters. Gedurende die 1930's is van die lokomotiewe met Nr. 2 stoomketels toegerus en geklassifiseer as Klas 14R. Soos die KwaZulu-Natal trajekte geëlektrifiseer is, het hierdie lokomotiewe se werk verminder totdat net die ou lyn via Botha's Hill oorgebly het. Later is hulle by Empangeni en Port Shepstone gebruik. Teen 1976 was al die lokomotiewe na die Witwatersrand oorgeplaas om rangeerwerk te doen. Hulle is almal in 1983 uit diens gestel.

Klas 14A

Gedurende 1915 het North British Locomotive Company 41 ligter ontwerpte lokomotiewe afgelewer en word geklassifiseer as Klas 14A. Die lokomotiewe is ontwerp om op die Oos-Londen trajek te werk. As gevolg van die ligter asladings was dit ook nodig om krag te verminder. Dit is gedoen deur kleiner suiers te installeer. Hierdie lokomotiewe was nie 'n sukses op die lyn nie en na 'n kort tydjie was almal oorgeplaas na die Wes-Kaap waar hulle op die Kaapstad – Beaufort-Wes trajek diens gedoen het. Party is na die Oos-Transvaal gestuur om op die Komatipoort – Waterval-Bovenlyn te werk. Die Wes-Kaapse lokomotiewe is later ook na die Oos-Transvaal oorgeplaas. Na 'n tyd is van die lokomotiewe toegerus met Nr. 2 stoomketels en hulle is geklassifiseer as Klas 14R.

Klas 14B

'n Verdere 15 lokomotiewe is van Beyer, Peacock and Company ontvang in 1915. Hierdie lokomotiewe was nie toegerus met superverhitters nie en derhalwe is hulle geklassifiseer as Klas 14B. Maar as gevolg van die oneffektiwiteit van die lokomotiewe is daar besluit om hulle aan te pas met superverhitters. Die proses is teen 1927 voltooi en is hulle as Klas 14 geherklassifiseer.

Klas 14C

Die Eerste Wêreldoorlog het die produksie van stoomlokomotiewe negatief beïnvloed en 73 lokomotiewe is van Montreal Locomotive Works bestel op 'n Klas 14 spesifikasie. Dié lokomotiewe is afgelewer vanaf 1918 tot 1922, geklassifiseer as Klas 14C en is toegerus met baie Amerikaanse tegnologie. Aanvanklik het die lokomotiewe baie probleme opgelewer maar nadat dit opgelos was het die lokomotiewe baie goed presteer. Die meeste het diens gedoen in die Oos-Kaap op die Umtata-sylyn; wat deur die berugte Kei cuttings gaan. 'n Paar het ook op die Hexrivier-spoorwegpas diens gedoen en ander het saam met die Klas 19 gewerk op Sir Lowryspas tot by Caledon. 'n Paar het ook diens gedoen in die Kaapse Middellande, KwaZulu-Natal en die Oos-Transvaal.

Gedurende die vroeë 1930's is 'n paar van die lokomotiewe se dryfwiele geherbalanseer wat hulle in staat stel om op 60-pond spoorlyne diens te doen. Hierdie lokomotiewe was geklassifiseer as Klas 14CB. Nadat hulle toegerus was met 'n nommer-2 stoomketel was hulle op hulle beurt geherklassifiseer as Klas 14CRB. Klas 14C was herklassifiseer as Klas 14CRM nadat hulle met nommer-2 stoomketels toegerus is. Die B en M dui op hooflyn (Main-line) of sylyn (Branch-line) gebruik.

Al die lokomotiewe is in 1983 uit diens onttrek.

Galery

• 
  Tweede groep SAR no. 1730 op Volksrust, Transvaal, 12 April 1979
• 
  Laaste geboude SAR no. 1745 op Millsite, Krugersdorp, Transvaal, 16 April 1981
• 
  SAR no. 1745, steeds op Millsite, 33 jaar later op 22 Februarie 2014

Verwysings

1. Holland, D.F. (1972). Steam Locomotives of the South African Railways, Volume 2: 1910–1955 (1st ed.). Newton Abbott, Devon: David & Charles. p. 24. ISBN 978-0-7153-5427-8.
2. Paxton, Leith & Bourne, David. Locomotives of the South African Railways. Struik. Kaapstad. ISBN 0 86977 211 2
3. South African Railways and Harbours Locomotive Diagram Book, 2’0” & 3’6” Gauge Steam Locomotives, 15 Augustus 1941

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Klas 14-stoomlokomotief.