|
1938
Rządzący państwami w 1938
Wydarzenia w Polsce
- 7 stycznia – do Krakowa przyjechał generał Józef Haller, który przeprowadził rozmowy z miejscowymi działaczami Stronnictwa Pracy.
- 8 stycznia – w Białej aresztowano jednego z najgroźniejszych polskich przestępców międzywojennych Nikifora Maruszeczkę.
- 10 stycznia:
- 15 stycznia – wodowanie ORP Orzeł.
- 22 stycznia – otwarto Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne Kasprowy Wierch.
- 26 stycznia – gen. Tadeusz Kutrzeba w przedstawionych marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu założeniach planu wojny z Niemcami określił przewagę militarną Niemiec jako 3-krotną.
- 13 lutego – w Przemyślu założono Związek Szlachty Zagrodowej.
- 27 lutego – podniesienie bandery (wejście do służby) na nowym stawiaczu min ORP Gryf.
- 3 marca – otwarto port we Władysławowie.
- 5 marca – premiera filmu Królowa przedmieścia.
- 11 marca – na granicy polsko-litewskiej został zastrzelony żołnierz KOP, co dało pretekst stronie polskiej do wystosowania 17 marca ultimatum wobec Litwy z żądaniem uregulowania stosunków dyplomatycznych.
- 14 marca – ustanowiono herb Chorzowa.
- 17 marca – ogłoszenie polskiego ultimatum wobec Litwy. Polska żądała nawiązania normalnych stosunków dyplomatycznych, co w praktyce oznaczało uznanie przez Litwę istniejących granic, a więc przynależności Wileńszczyzny do Polski.
- 19 marca – na skutek wystosowanego ultimatum, Litwa nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską.
- 31 marca – rząd Bułgarii zakupił 42 samoloty rozpoznawczo-bojowe PZL.43 Czajka.
- Kwiecień – Katolicki Uniwersytet Lubelski uzyskał prawa państwowej szkoły wyższej.
- 7 kwietnia:
- 9 kwietnia – w Teatrze Wielkim w Poznaniu odbyła się polska premiera baletu Harnasie z muzyką Karola Szymanowskiego.
- 30 kwietnia – wprowadzenie w Polsce nowego planu mobilizacyjnego „W”.
- 3 maja – otwarto port rybacki we Władysławowie.
- 18 maja – Tadeusz Góra na szybowcu PWS-101 ustanowił rekord świata w długości lotu (577,8 km), na trasie Bezmiechowa – Soleczniki Małe. Za ów wyczyn został, jako pierwszy na świecie, wyróżniony Medalem Lilienthala przez Międzynarodową Federację Lotniczą.
- 26 maja – w Warszawie, płotkarz Paweł Schmidt ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 15,1 s.
- 11 czerwca – Bernard Zasłona ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,6 s.
- 18 czerwca – prezydent RP Ignacy Mościcki dokonał otwarcia nowego gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie.
- 22 czerwca – Walery Sławek został marszałkiem Sejmu RP, zastępując zmarłego Stanisława Cara.
- 1 lipca – uruchomiono regionalną rozgłośnię radiową w Baranowiczach (dziewiąta rozgłośnia radiowa w kraju).
- 9 lipca – w krakowskim kościele dominikanów odnaleziono szczątki Leszka Czarnego, brata Władysława Łokietka.
- 15 lipca – sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- 29 lipca – założono Związek Kynologiczny w Polsce.
- 16 sierpnia – Komunistyczna Partia Polski rozwiązana przez Komintern w ramach wielkiej czystki w ZSRR.
- 28 sierpnia – w Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS Olza; pierwszy statek pełnomorski budowany w II RP w Gdyni.
- 8 września – premiera filmu Druga młodość.
- 11 września – otwarto Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku.
- 13 września – prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał Sejm i Senat.
- 15 września – premiera filmu Paweł i Gaweł.
- 21 września – rząd RP wysunął żądanie wobec Czechosłowacji dotyczące oddania części Zaolzia.
- 24 września – Ruch Narodowo-Radykalny Falanga rozpoczął zaciąg do Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego.
- 30 września:
- 2 października:
- 5 października – z Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej, znajdującej się w warszawskim wieżowcu Prudential, wyemitowano pierwszy w Polsce program telewizyjny, który był oglądany na czterech telewizorach.
- 11 października – formalna inkorporacja zajętej części Śląska Cieszyńskiego do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
- 12 października – powstanie miasta Stalowa Wola, jednego z najmłodszych miast w Polsce, oraz klubu sportowego ZKS Stal Stalowa Wola.
- 24 października – przedstawienie przez Joachima von Ribbentropa, niemieckiego ministra spraw zagranicznych, w rozmowie z Józefem Lipskim, propozycji niemieckich wobec Polski, m.in. eksterytorialnego korytarza do Prus Wschodnich.
- 5 listopada – premiera filmu Zapomniana melodia.
- 6 listopada – wybory do Sejmu.
- 13 listopada – wybory do Senatu.
- 16 listopada – formalna inkorporacja pozostałych zajętych ziem Czechosłowacji do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
- 24 listopada – prezydent Ignacy Mościcki dekretem rozwiązał funkcjonujące w Polsce loże wolnomularskie.
- 27 listopada – 24 Pułk Ułanów stoczył walkę z wojskiem czechosłowackim pod miejscowością Zdziar. W potyczce zginął major Stefan Rago.
- 30 listopada – w Zakopanem podpisano umowę graniczną ze Słowacją, na podstawie której przyłączono do Polski wsie Jaworzyna Tatrzańska i Leśnica Pienińska.
- Grudzień – pierwszy Kongres Polskich Techników.
- 2 grudnia – Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.
- 5 grudnia – w gdańskim porcie na skutek utraty stateczności podczas załadunku blachy zatonął masowiec SS „Tczew”; zginęło 2 członków załogi.
- 20 grudnia – została uruchomiona kolej linowo-terenowa na Gubałówce.
- 30 grudnia – rząd zatwierdził statut wewnętrzny Kościoła prawosławnego w Polsce.
- 31 grudnia – w Polsce znajdowało się 151 miast powyżej 10 tys. mieszkańców, w tym: 83 w przedziale 10–20 tys., 46 w przedziale 20–50 tys. i 22 z ludnością powyżej 50 tys. mieszkańców.
- Na Polanie Chochołowskiej usiłowano pobić światowy rekord wysokości lotu balonem „Gwiazda Polski” (niestety uniemożliwił to silny wiatr, a powłoka już częściowo wypełniona wodorem wybuchła).
Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia:
- 3 stycznia:
- 5 stycznia – Emma z Gurk została kanonizowana przez papieża Piusa XI.
- 8 stycznia – hiszpańska wojna domowa: wojska republikańskie zdobyły Teruel.
- 9 stycznia – przyszły król Grecji Paweł I poślubił Fryderykę Hanowerską.
- 10 stycznia:
- 12 stycznia:
- 14 stycznia – Norwegia wysunęła roszczenia terytorialne do Ziemi Królowej Maud.
- 15 stycznia – w holenderskiej stoczni zwodowano okręt podwodny ORP „Orzeł”.
- 19 stycznia – hiszpańska wojna domowa: około 700 osób zginęło w atakach frankistowskiego lotnictwa na Barcelonę i Walencję.
- 20 stycznia – w Kairze król Egiptu Faruk I ożenił się z królową Faridą Zulficar.
- 22 stycznia – w Princeton w stanie New Jersey odbyło się pierwsze publiczne wykonanie sztuki Nasze Miasto (ang. Our Town) autorstwa Thorntona Wildera, oficjalna premiera odbyła się w Nowym Jorku w dniu 4 lutego 1938 r.
- 24/25 stycznia – zjawisko zorzy polarnej, które można było zaobserwować w Europie, a było widoczne nawet z tak daleko wysuniętego punktu na południe jak Gibraltar, zaskoczyło Europejczyków. Niektórzy opisywali je, jako „kurtynę ognia” lub „ogromną krwawą wiązkę światła”.
- 27 stycznia:
- 28 stycznia – w stanie Vermont oddano do użytku pierwszy w Stanach Zjednoczonych wyciąg narciarski, był to wyciąg typu „wyrwirączka”.
- 4 lutego – niemiecki minister wojny Werner von Blomberg i naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch zostali zdymisjonowani. Adolf Hitler został naczelnym dowódcą Wehrmachtu i mianował dowódcą sił powietrznych, czyli Luftwaffe Hermanna Göringa, a Walthera von Brauchitscha naczelnym dowódcą wojsk lądowych. W miejsce Ministerstwa Spraw Wojskowych powołano Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych (Oberkommando der Wehrmacht). Hitler zdymisjonował także ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Niemiec Konstantina von Neuratha, na stanowisko to powołał Joachima von Ribbentropa.
- 6 lutego – w niedzielę na plaży Bondi (ang. Bondi Beach) w Sydney w Australii 300 pływaków zostało porwanych przez trzy potężne fale oceaniczne.
- 10 lutego – król Rumunii Karol II Rumuński objął dyktatorską władzę.
- 11 lutego – Litewski Sejm uchwalił nową konstytucję, która cementowała autorytarny system w państwie.
- 12 lutego – Adolf Hitler w spotkaniu z kanclerzem Austrii Kurtem von Schuschniggiem zażądał zgody na Anschluss.
- 14 lutego – brytyjska baza morska w Singapurze rozpoczęła swą działalność operacyjną.
- 20 lutego:
- 22 lutego – w Kuwejcie odkryto złoża ropy naftowej.
- 23 lutego – otwarto Port Tel Awiw.
- 24 lutego – w sprzedaży ukazała się nylonowa szczoteczka do zębów, był to pierwszy produkt wykonany z tego materiału.
- 26 lutego – rozpoczęcie produkcji Volkswagena Typ 1 w Niemczech.
- Marzec – włoski fizyk teoretyk, były student Enrico Fermiego, autor prac z fizyki atomowej i jądrowej Ettore Majorana zniknął w tajemniczych okolicznościach.
- 2 marca – wielki terror: w Moskwie rozpoczął się „proces dwudziestu jeden”; oskarżonymi byli m.in. Nikołaj Bucharin i Aleksiej Rykow, przeciwnicy przymusowej kolektywizacji rolnictwa.
- 3 marca:
- w Arabii Saudyjskiej odkryto złoża ropy naftowej.
- brytyjski ambasador w Niemczech Nevile Henderson przedstawił propozycję Hitlerowi utworzenia międzynarodowego konsorcjum do zarządzania większością terytorium Afryki. W organizacji tej Niemcy odgrywałyby wiodącą rolę, w zamian Niemcy musiałyby przyrzec, że nigdy nie użyją siły by zmienić swe granice. Hitler odrzucił brytyjską ofertę.
- w Kalifornii wylała rzeka Santa Ana, w powodzi w hrabstwie Orange zginęło 58 osób.
- 5/6 marca – wojna domowa w Hiszpanii: w nocy rozpoczęła się bitwa koło przylądka Palos.
- 6 marca:
- w Berlinie, na I Kongresie Polaków w Niemczech, uchwalono Pięć prawd Polaka.
- wojna domowa w Hiszpanii: zwycięstwo floty republikańskiej w bitwie koło przylądka Palos.
- 10 marca – odbyła się 10. ceremonia wręczenia Oscarów.
- 11 marca – kanclerz Austrii Kurt Schuschnigg został zmuszony przez Adolfa Hitlera, pod groźbą interwencji zbrojnej, do ustąpienia ze stanowiska. Jego następcą został nazista Arthur Seyss-Inquart.
- 12 marca – wejście wojsk niemieckich na terytorium Austrii i wcielenie jej do Rzeszy (Anschluss).
- 13 marca:
- 14 marca – francuski premier Léon Blum zapewnił czechosłowacki rząd, że Francja wypełni swe zobowiązania traktatowe w razie inwazji niemieckiej.
- 15 marca:
- 18 marca:
- 5 kwietnia – generał Francisco Franco wydał dekret znoszący autonomię Katalonii.
- 6 kwietnia – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu myśliwskiego Bell P-39 Airacobra.
- 10 kwietnia – Édouard Daladier został po raz trzeci premierem Francji. Mianował ministrem spraw zagranicznych zwolennika ustępstw Georges’a Bonneta, który później kontynuował renegocjacje dotyczące między innymi gwarancji bezpieczeństwa Czechosłowacji. Gwarancji tych udzielił poprzedni rząd francuski premiera Léona Bluma w dniu 14 marca 1938 r.
- 15 kwietnia – założono niemiecki klub piłkarski VfL Bochum.
- 17 kwietnia – papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę.
- 20 kwietnia – premiera niemieckiego filmu dokumentalnego Olimpiada w reżyserii Leni Riefenstahl.
- 24 kwietnia:
- 25 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zmienił zasady obowiązujące przez cały wiek wspólnego prawa federalnego (ang. Erie Railroad Co. v. Tompkins).
- 27 kwietnia – król Albanii Zogu I ożenił się z zubożałą szlachcianką pochodzenia węgiersko-amerykańskiego Geraldine Apponyi.
- 2 maja – Adolf Hitler spisał swój testament.
- 5 maja:
- 9 maja – Kaarel Eenpalu został premierem Estonii.
- 14 maja:
- 15 maja – Paul-Henri Spaak został premierem Belgii.
- 20 maja – rząd czechosłowacki wydał rozkaz częściowej mobilizacji armii wzdłuż granicy z Niemcami.
- 23 maja:
- w związku z częściową mobilizacją w Czechosłowacji i jednomyślnością dyplomatów z większości krajów całego świata w stosunku do żądań niemieckich w kwestii Kraju Sudetów, Hitler polecił Ministerstwu Spraw Zagranicznych wydanie oświadczenia, w którym stwierdzono, że Niemcy nie mają żadnych żądań, co do terytorium Czechosłowacji. Większość opinii publicznej na świecie uznała, że w tym momencie groźba wojny została zażegnana.
- w przeprowadzonym przez agenta NKWD Pawła Sudopłatowa zamachu bombowym w Rotterdamie zginął przywódca ukraińskich nacjonalistów Jewhen Konowalec.
- 25 maja:
- 28 maja – na konferencji w Kancelarii Rzeszy, Hitler oznajmił swą decyzję o inwazji na Czechosłowację i rozkazał natychmiastową mobilizację 96 dywizji Wehrmachtu.
- 1 czerwca – opublikowano pierwszy odcinek przygód Supermana.
- 4 czerwca – we Francji rozpoczęły się III Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
- 5 czerwca – w pierwszym występie na piłkarskich Mistrzostwach Świata Polska przegrała po dogrywce z Brazylią 6:5. Cztery bramki dla Polski zdobył Ernest Wilimowski, trzy dla Brazylii – Leônidas.
- 11 czerwca – w miejscowości Ludes na Łotwie pożar zniszczył 212 budynków.
- 12–18 czerwca – w Niemczech i Austrii odbyły się łapanki na osoby z grup etnicznych Romów (Cyganie) i Sinti. Osoby złapane były bite a później osadzane w więzieniach lub obozach koncentracyjnych.
- 15 czerwca – w Anglii węgierski wynalazca i dziennikarz László Bíró opatentował długopis.
- 19 czerwca – w finale Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Włochy pokonały Węgry 4:2.
- 22 czerwca – w Nowym Jorku na stadionie Yankee (ang. Yankee Stadium) w pojedynku bokserskim o tytuł mistrza świata wagi ciężkiej Joe Louis znokautował Maxa Schmelinga.
- 23 czerwca – w Stanach Zjednoczonych weszła w życie ustawa (ang. Civil Aeronautics Act) powołująca Cywilną Agencję Zarządzającą Lotnictwem (ang. Civil Aeronautics Authority), agencja ta była prekursorem agencji NASA.
- 24 czerwca – w pobliżu miejscowości Chicora w amerykańskim stanie Pensylwania, na wysokości ok. 20 km wybuchł w powietrzu ważący ok. 500 ton meteoroid.
- 25 czerwca – Douglas Hyde został wybrany pierwszym prezydentem Irlandii.
- 29 czerwca – w amerykańskim stanie Waszyngton utworzono Park Narodowy Olympic.
- Lipiec – w Austrii trwały prace przy budowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen.
- 3 lipca:
- 5 lipca – hiszpańska wojna domowa: komisja powołana do osiągnięcia porozumienia w sprawie wycofania wszystkich obcych ochotników z udziału w hiszpańskiej wojnie domowej (ang. Non-Intervention Committee) osiągnęła swój cel. Porozumienie było respektowane przez republikańskich ochotników, w tym tych z Anglii i Stanów Zjednoczonych, ale było zignorowane przez rządy Niemiec i Włoch.
- 6 lipca – została odkryta Lizytea, księżyc Jowisza.
- 9 lipca – rozpoczął się radziecko-japoński konflikt graniczny nad jeziorem Chasan.
- 12 lipca – turecka armia przeprowadziła akcję przeciw Kurdom, na terenie Turcji.
- 14 lipca:
- 23 lipca – Syjam oficjalnie zmienił nazwę na Tajlandia.
- 25 lipca – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa nad Ebro.
- 28 lipca – w mieście Chania na Krecie doszło do rewolty przeciw dyktatorowi Joanisowi Metaksasowi.
- 30 lipca – został odkryty księżyc Jowisza – Karme.
- Sierpień – wojna chińsko-japońska: w obliczu przytłaczającej militarnej przewagi armii japońskiej, rząd Czang Kaj-szeka został przeniesiony w głąb Chin do Chongqing.
- 4 sierpnia – Lord Runciman przybył do Pragi, jako specjalny wysłannik brytyjskiego premiera Neville Chamberlaina, by przedstawić stanowisko Wielkiej Brytanii w sprawie Kraju Sudetów.
- 6 sierpnia – amerykańska wytwórnia filmowa Warner Brothers zaprezentowała film animowany z serii Zwariowane melodie pod tytułem Porky & Daffy.
- 10 sierpnia – na tajnym zebraniu z generałami armii niemieckiej, Hitler zaatakował pozycję generała Ludwiga Becka w sprawie ataku na Czechosłowację (Fall Grün). Hitler przekonał większość generałów do swego punktu widzenia – za atakiem na Czechosłowację.
- 11 sierpnia – zawarto rozejm w radziecko-japońskim konflikcie granicznym nad jeziorem Chasan.
- 18 sierpnia:
- generał Ludwig Beck przekonany, że decyzja Hitlera ataku na Czechosłowację doprowadzi do wielkiej wojny w Europie, protestując zrezygnował ze stanowiska szefa sztabu armii.
- Ewald von Kleist-Schmenzin przybył do Londynu, aby poznać opinię brytyjskiego rządu, w sprawie ewentualnego zorganizowania zamachu stanu w Niemczech. Jego prywatna misja nie zainteresowała jednak rządu Neville Chamberlaina. Ewald von Kleist-Schmenzin znalazł jednak zainteresowanego słuchacza, był nim będący w opozycji Winston Churchill.
- most łączący Stany Zjednoczone i Kanadę przez rzekę Świętego Wawrzyńca (ang. Thousand Islands Bridge) został otwarty przez prezydenta Franklina D. Roosevelta.
- 20 sierpnia – w Londynie, Brytyjczyk Sydney Wooderson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m (1:48:04)
- 23 sierpnia – w czasie obiadu na pokładzie transatlantyku „Patria” na Zatoce Kilońskiej, Hitler powiedział do goszczącego w Niemczech przywódcy węgierskiego Miklósia Horthyego, że atak na Czechosłowację jest nieodwołalny. Powiedział, że kto chce siedzieć przy stole musi, chociaż pomóc w kuchni. Była to aluzja do roszczeń węgierskich do Zakarpacia.
- 27 sierpnia – generał Ludwig Beck opuszcza stanowisko szefa Sztabu Generalnego wojsk lądowych armii niemieckiej, stanowisko to obejmuje generał Franz Halder.
- 28 sierpnia – w związku z niepowodzeniem misji Lorda Runcimana, brytyjski premier Neville Chamberlain, zawezwał ambasadora brytyjskiego w Berlinie Nevile’a Hendersona do powrotu do Londynu. Nevile Henderson został poinstruowany, by zorganizować spotkanie Chamberlaina z Hitlerem.
- 31 sierpnia – w nocie do premiera brytyjskiego Winston Churchill podkreślił, że Francja i Wielka Brytania powinny honorowo wypełnić zobowiązania względem Czechosłowacji, powinny stanąć w obronie przeciw niemieckiej agresji. Zasugerował, że brytyjski rząd powinien stworzyć większą koalicję krajów, ze Stanami Zjednoczonymi i ze Związkiem Radzieckim.
- 2 września – sowiecki ambasador w Wielkiej Brytanii Iwan Majski, w telefonicznej rozmowie z Winstonem Churchillem poinformował go, że Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Maksim Litwinow oświadczył ambasadorowi francuskiemu w Moskwie, że ZSRR jest gotowe do walki o integralność terytorialną Czechosłowacji.
- 5 września – prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš spotkał się z przedstawicielami społeczności Niemców sudeckich na zamku w Hradczanach. Oświadczył im, że zgadza się na wszystkie żądania pod warunkiem, że Kraj Sudetów pozostanie w granicach Czechosłowacji.
- 6 września – rozpoczął się w Norymberdze ostatni zjazd Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników. Zjazd ten był uważnie obserwowany na całym świecie, z przemówienia Hitlera starano się wywnioskować czy wybuchnie wojna o Czechosłowację.
- 7 września – w wysokonakładowym brytyjskim dzienniku „The Times” ukazał się artykuł wzywający Czechosłowację do oddania Niemcom Kraju Sudetów.
- 9 września – prezydent Franklin D. Roosevelt rozwiał wszelkie wątpliwości, oświadczając na konferencji prasowej, że w razie niemieckiej agresji na Czechosłowację Stany Zjednoczone pozostaną neutralne.
- 10 września – Hermann Göring w swoim przemówieniu na zjeździe NSDAP w Norymberdze nazwał Czechów „nędzną rasą pigmejów”, która dokucza rasie ludzkiej. W tym samym dniu czeski prezydent Edvard Beneš w przemówieniu radiowym wzywał do spokoju, próbując załagodzić napiętą sytuację.
- 12 września – Hitler w przemówieniu na zakończenie zjazdu NSDAP w Norymberdze gwałtownie zaatakował Czechów i personalnie prezydenta czeskiego Edvarda Beneša.
- 13 września:
- w Kraju Sudetów pod przewodnictwem niemieckiego działacza hitlerowskiego Konrada Henleina rozpoczęło się powstanie przeciw rządowi czechosłowackiemu.
- rząd Czechosłowacji ogłosił stan wojenny na terenie Kraju Sudetów.
- Neville Chamberlain wysłał telegram do Hitlera, w którym przynaglająco zabiegał o spotkanie z przywódcą III Rzeszy.
- 15 września – Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii, na spotkaniu w willi Hitlera w Obersalzbergu omówił sprawę niemieckich roszczeń terytorialnych wobec części Czechosłowacji, zwanej Krajem Sudetów.
- 17 września – na poligonie strzeleckim NKWD w Butowie zostali rozstrzelani polski poeta Bruno Jasieński, autor głośnej powieści Palę Paryż, i rosyjski ekonomista Nikołaj Kondratiew, twórca teorii cykli koniunkturalnych.
- 21 września – przygotowania ZSRR do wkroczenia do Czechosłowacji; rząd czechosłowacki nie przyjął pomocy.
- 23 września – powszechna mobilizacja w Czechosłowacji.
- 26 września – częściowa mobilizacja we Francji i Wielkiej Brytanii.
- 27 września – w Glasgow zwodowano transatlantyk RMS Queen Elizabeth.
- 28 września – spotkanie szefów rządów Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji w Monachium zorganizowane z inicjatywy Benito Mussoliniego, aby doprowadzić do rozwiązania problemu czechosłowackiego (układ monachijski).
- 30 września – zawarcie przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego. Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. „upadku Czechosłowacji”).
- Październik – Węgry zajęły południową część Czechosłowacji (dalszy ciąg tzw. „upadku Czechosłowacji”).
- 1 października – oddziały niemieckie wkroczyły do Czechosłowacji i zajęły Kraj Sudetów (Sudetenland).
- 2 października – polskie wojska rozpoczęły zajmowanie Śląska Cieszyńskiego.
- 5 października – zmuszony okolicznościami (narzucony układ monachijski), prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš złożył dymisję.
- 21 października – wojska japońskie zajęły Kanton.
- 25 października – rząd Benito Mussoliniego ogłosił Libię integralną częścią Włoch.
- 26 października – rozpoczęła się Polenaktion, w wyniku której 17 tys. polskich Żydów mieszkających w Trzeciej Rzeszy zostało deportowanych do Polski.
- 30 października – słuchowisko radiowe według Wojny światów H.G. Wellsa wywołało panikę w całych Stanach Zjednoczonych.
- 2 listopada – w wyniku pierwszego arbitrażu wiedeńskiego przyznano Węgrom część południowej Słowacji oraz Ruś Zakarpacką.
- 7 listopada – żydowski emigrant z Polski Herschel Grynszpan, w proteście przeciw sytuacji Żydów w Niemczech, zastrzelił w Paryżu sekretarza ambasady niemieckiej Ernsta vom Ratha. Wydarzenie stało się pretekstem dla dalszych prześladowań („noc kryształowa”).
- 9/10 listopada – wielki pogrom Żydów w Niemczech i Austrii („noc kryształowa”).
- 11 listopada – została zdelegalizowana przez niemieckich okupantów czeska organizacja narodowo-radykalna Vlajka.
- 16 listopada – szwajcarski chemik Albert Hofmann dokonał syntezy LSD.
- 22 listopada – Zgromadzenie Narodowe Republiki Czesko-Słowackiej uchwaliło nową konstytucję, przyznającą Zakarpaciu autonomię. Nazwa autonomicznego kraju brzmiała (od 30 grudnia 1938) Ukraina Karpacka.
- 25 listopada – Ławrientij Beria został ludowym komisarzem spraw wewnętrznych.
- 28 listopada – rozpoczęło nadawanie Radio Tirana.
- 30 listopada:
- Grudzień – Niemcy opracowały tzw. program Z (10-letni plan rozbudowy floty wojennej).
- 1 grudnia – Rudolf Beran został premierem Czechosłowacji.
- 3 grudnia – w Santiago otwarto Stadion Narodowy.
- 15 grudnia – weszła do służby ulepszona wersja niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
- 18 grudnia – bretońska organizacja terrorystyczna Gwenn ha du wysadziła w Pontivy pomnik upamiętniający unię bretońsko-francuską.
- 22 grudnia:
- 23 grudnia – hiszpańska wojna domowa: ruszyła ofensywa wojsk generała Francisco Franco na Katalonię.
- 28 grudnia – Irak zerwał stosunki dyplomatyczne z Francją.
- 30 grudnia – w Brnie w teatrze Na Hradbách (obecnie Mahenovo divadlo) odbyła się światowa prapremiera baletu Siergieja Prokofjewa Romeo i Julia opartego na sztuce Szekspira o tym samym tytule.
- 31 grudnia – dokonano oblotu Boeinga 307 Stratoliner, pierwszego samolotu pasażerskiego wyposażonego w kabinę ciśnieniową, umożliwiającą przeloty na dużej wysokości.
- Wyizolowanie penicyliny przez grupę trzech naukowców: Alexandra Fleminga, Howarda Waltera Floreya oraz Ernsta Borisa Chaina (samo odkrycie penicyliny nastąpiło 28 września 1928 r. przez Alexandra Fleminga).
Urodzili się
- 1 stycznia:
- 2 stycznia:
- 3 stycznia – Włodzimierz Smoliński, polski zapaśnik, trener (zm. 2018)
- 4 stycznia:
- 5 stycznia:
- Andrzej Babiński, polski poeta (zm. 1984)
- Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii
- Lindsay Crosby, amerykański piosenkarz, aktor (zm. 1989)
- Terry Davis, brytyjski polityk, sekretarz generalny Rady Europy
- Keith Greene, brytyjski kierowca wyścigowy (zm. 2021)
- Piet Kruiver, holenderski piłkarz (zm. 1989)
- Ngũgĩ wa Thiong’o, kenijski pisarz
- Alaksandr Wajtowicz, białoruski fizyk, polityk
- 6 stycznia:
- 7 stycznia:
- Rauno Aaltonen, fiński kierowca rajdowy
- Patrick John, dominicki polityk, premier Dominiki (zm. 2021)
- Amfilochiusz (Radović), serbski biskup prawosławny (zm. 2020)
- Roland Topor, francuski prozaik, dramaturg, rysownik, grafik, aktor, scenarzysta, scenograf, reżyser teatralny i filmowy pochodzenia polsko-żydowskiego (zm. 1997)
- Marta Wyka, polska historyk i krytyk literatury
- 8 stycznia:
- 10 stycznia:
- 11 stycznia:
- 12 stycznia:
- 13 stycznia:
- 14 stycznia:
- 15 stycznia:
- 16 stycznia:
- 17 stycznia:
- 18 stycznia:
- 19 stycznia:
- 21 stycznia – Romano Fogli, włoski piłkarz, trener (zm. 2021)
- 22 stycznia:
- 23 stycznia:
- 24 stycznia – Francisco Fernández Carvajal, hiszpański duchowny katolicki, pisarz religijny
- 25 stycznia:
- 26 stycznia:
- 27 stycznia:
- Concepció Ferrer, hiszpańska i katalońska polityk
- Madeleine de Grandmaison, francuska i martynikańska polityk
- Zbigniew Pruszkowski, polski polityk, poseł na Sejm PRL
- Helena Sęk, polska psycholog, profesor
- Jerzy Stasiuk, polski aktor (zm. 2000)
- Włodzimierz Śpiewak, polski piłkarz, trener (zm. 1997)
- Wiktor Żdanowicz, rosyjski florecista
- 28 stycznia:
- 29 stycznia:
- 30 stycznia:
- 31 stycznia:
- 1 lutego:
- 2 lutego:
- 3 lutego:
- 4 lutego:
- 6 lutego:
- 7 lutego:
- 8 lutego:
- 9 lutego:
- 10 lutego:
- 11 lutego:
- 12 lutego:
- 13 lutego:
- 14 lutego:
- 15 lutego:
- 16 lutego:
- 17 lutego:
- 18 lutego:
- 19 lutego:
- 20 lutego:
- 21 lutego:
- 22 lutego:
- 23 lutego:
- 24 lutego:
- 25 lutego:
- 26 lutego:
- 28 lutego – Teofil Wojciechowski, polski historyk
- 1 marca:
- 2 marca:
- 3 marca – Bruno Bozzetto, włoski reżyser
- 4 marca:
- 5 marca:
- 6 marca:
- 7 marca:
- 8 marca:
- 9 marca:
- 10 marca:
- 12 marca:
- 13 marca:
- 14 marca:
- 15 marca:
- 17 marca:
- 18 marca:
- 19 marca:
- 21 marca – Fritz Pleitgen, niemiecki dziennikarz (zm. 2022)
- 22 marca – Ryszard Kozłowski, polski historyk (zm. 2024)
- 23 marca:
- 24 marca:
- 25 marca – Fritz d’Orey, brazylijski kierowca wyścigowy (zm. 2020)
- 26 marca:
- 27 marca:
- 28 marca:
- 29 marca – Manuel Monteiro de Castro, portugalski duchowny katolicki
- 30 marca:
- 31 marca:
- 1 kwietnia:
- 3 kwietnia – Bas Maliepaard, holenderski kolarz (zm. 2024)
- 4 kwietnia:
- 5 kwietnia:
- 6 kwietnia – Roy Thinnes, amerykański aktor
- 7 kwietnia:
- 8 kwietnia:
- 9 kwietnia:
- 10 kwietnia:
- 11 kwietnia – Leon Łochowski, polski aktor (zm. 2017)
- 12 kwietnia:
- 13 kwietnia:
- Andrzej Dąbrowski, polski muzyk, piosenkarz, perkusista, kompozytor, dziennikarz, fotograf i kierowca rajdowy
- Andrzej Kaliwoszka, polski generał (zm. 2020)
- Klaus Lehnertz, zachodnioniemiecki lekkoatleta
- Frederic Rzewski, amerykański kompozytor, pianista, pedagog pochodzenia polskiego (zm. 2021)
- 14 kwietnia:
- 15 kwietnia:
- 17 kwietnia:
- 18 kwietnia:
- 19 kwietnia:
- 20 kwietnia:
- 21 kwietnia:
- 22 kwietnia:
- 23 kwietnia:
- 26 kwietnia:
- 27 kwietnia:
- 28 kwietnia – Daniel Passent, polski dziennikarz i dyplomata (zm. 2022)
- 29 kwietnia:
- 30 kwietnia:
- 1 maja:
- 2 maja:
- 3 maja:
- 4 maja:
- 5 maja
- 6 maja:
- Bert Boom, holenderski kolarz szosowy i torowy
- Krzysztof Coriolan, polski poeta, prozaik
- Jean-Michel Cousteau, francuski podróżnik, odkrywca, działacz ochrony środowiska, producent filmowy, reżyser filmów przyrodniczych
- Ildefonso Obama Obono, duchowny katolicki z Gwinei Równikowej, arcybiskup Malabo
- 7 maja – Bogumił Antczak, polski aktor
- 8 maja:
- 9 maja:
- Daniel Beauvois, francuski historyk, pisarz, tłumacz
- Milan Melník, słowacki chemik, wykładowca akademicki, polityk
- Krystyna Nesteruk, polska działaczka samorządowa, prezydent Katowic
- Charles Simic, serbsko-amerykański poeta, wydawca (zm. 2023)
- 10 maja:
- 11 maja:
- 12 maja:
- 13 maja:
- 14 maja:
- 15 maja:
- 16 maja:
- 17 maja:
- 18 maja:
- 19 maja:
- 20 maja:
- 21 maja:
- 22 maja:
- 23 maja:
- 24 maja:
- 25 maja:
- 26 maja:
- 27 maja:
- 28 maja:
- 29 maja – Karsten Alnæs, norweski pisarz, historyk
- 30 maja:
- 31 maja:
- 1 czerwca – Carlo Caffarra, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2017)
- 2 czerwca:
- Crandell Addington, amerykański przedsiębiorca, pokerzysta (zm. 2024)
- Désirée, szwedzka księżniczka
- Janusz Degler, polski językoznawca
- Ron Ely, amerykański aktor (zm. 2024)
- Carlos Garaikoetxea, baskijski adwokat, polityk
- Edda Göring, niemiecka diagnostyk laboratoryjna, córka Hermanna Göringa (zm. 2018)
- Anatolij Złenko, radziecki i ukraiński dyplomata, minister spraw zagranicznych USRR i Ukrainy (zm. 2021)
- 3 czerwca:
- 4 czerwca:
- 5 czerwca:
- 6 czerwca:
- 7 czerwca – Ian St. John, szkocki piłkarz, trener (zm. 2021)
- 8 czerwca:
- 9 czerwca:
- 10 czerwca:
- Rob Krier, luksemburski architekt, urbanista, planista, rzeźbiarz, publicysta (zm. 2023)
- Violetta Villas, polska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekstów, aktorka (zm. 2011)
- 11 czerwca – Petr Kostka, czeski aktor
- 12 czerwca:
- Joseph McPartlin, szkocki rugbysta, reprezentant kraju, sędzia i działacz sportowy, nauczyciel (zm. 2013)
- Bernard Wieczorek, polski doktor nauk o kulturze fizycznej, rugbysta, trener, sędzia i działacz sportowy (zm. 2019)
- 13 czerwca:
- 14 czerwca – Esko Saira, fiński biathlonista
- 15 czerwca:
- 16 czerwca:
- 17 czerwca:
- 18 czerwca:
- 19 czerwca – Jerzy Bagrowicz, polski duchowny katolicki
- 21 czerwca:
- 23 czerwca:
- 24 czerwca:
- 25 czerwca:
- 26 czerwca:
- 27 czerwca:
- 28 czerwca:
- 29 czerwca:
- 30 czerwca:
- 1 lipca:
- 2 lipca:
- 3 lipca:
- 4 lipca:
- 5 lipca:
- 6 lipca:
- 7 lipca:
- 8 lipca:
- 9 lipca:
- 11 lipca – Jiří Krampol, czeski aktor
- 12 lipca:
- 13 lipca:
- 14 lipca – Moshe Safdie, kanadyjsko-izraelski architekt
- 15 lipca:
- 16 lipca:
- 17 lipca:
- 18 lipca:
- 19 lipca – Wachtang Kikabidze, gruziński artysta, aktor, piosenkarz, scenarzysta i pisarz (zm. 2023)
- 20 lipca:
- 21 lipca:
- 22 lipca:
- 23 lipca:
- 24 lipca:
- 25 lipca:
- 26 lipca:
- 27 lipca:
- 28 lipca:
- 29 lipca:
- 30 lipca:
- 2 sierpnia:
- 3 sierpnia:
- 4 sierpnia:
- Bernard Charrier, francuski duchowny katolicki, biskup Tulle
- Donald L. Coburn, amerykański dramaturg
- John Gainsford, południowoafrykański rugbysta, trener i działacz (zm. 2015)
- Andrzej Jakubik, polski psycholog, psychiatra, wykładowca akademicki (zm. 2021)
- Hayes Jones, amerykański lekkoatleta, płotkarz
- Gianni Lonzi, włoski piłkarz wodny
- Simon Preston, brytyjski dyrygent, klawesynista (zm. 2022)
- 5 sierpnia:
- 6 sierpnia:
- 7 sierpnia:
- 8 sierpnia – Connie Stevens, amerykańska aktorka
- 9 sierpnia:
- 10 sierpnia:
- 11 sierpnia:
- 12 sierpnia:
- 13 sierpnia:
- 14 sierpnia:
- 15 sierpnia:
- Stephen Breyer, amerykański prawnik, sędzia Sądu Najwyższego
- Ottavio Cinquanta, włoski działacz sportowy (zm. 2022)
- Günther Steffen Henrich, niemiecki historyk, bizantynolog, neogrecysta, filolog (zm. 2024)
- Zdzisław Tuszyński, polski związkowiec, polityk, poseł na Sejm RP
- Maxine Waters, amerykańska polityk, kongreswoman ze stanu Wirginia
- Janusz A. Zajdel, polski pisarz science fiction (zm. 1985)
- 16 sierpnia:
- 17 sierpnia – Teodoros Pangalos, grecki polityk (zm. 2023)
- 18 sierpnia:
- 19 sierpnia:
- 20 sierpnia:
- 21 sierpnia:
- 23 sierpnia – Roger Greenaway, brytyjski piosenkarz, autor tekstów, producent muzyczny
- 24 sierpnia:
- 25 sierpnia:
- 26 sierpnia:
- 27 sierpnia – Stojan Kitow, bułgarski piłkarz
- 28 sierpnia:
- 29 sierpnia:
- 30 sierpnia:
- 31 sierpnia:
- 1 września – Zbigniew Szymański, polski naukowiec, lekarz, poseł na Sejm RP (zm. 2005)
- 2 września:
- 3 września:
- 4 września – Thomas Simons, amerykański polityk, dyplomata
- 5 września:
- 7 września – Mariano Moreno García, hiszpański duchowny katolicki, biskup prałat Cafayat (zm. 2023)
- 8 września:
- Ryszard Czubaczyński, polski autor tekstów piosenek, scenarzysta i dziennikarz
- Piotr Janczerski, polski piosenkarz, gitarzysta, autor tekstów piosenek, aktor i reżyser (zm. 2018)
- Reinbert de Leeuw, holenderski kompozytor (zm. 2020)
- Louis Mahoney, brytyjski aktor (zm. 2020)
- Sam Nunn, amerykański polityk, senator ze stanu Georgia
- 9 września – Andrzej Smirnow, polski polityk
- 10 września:
- 13 września:
- 14 września – Marcin Stajewski, polski artysta plastyk i scenograf
- 15 września:
- 16 września – Wiktar Daszuk, białoruski reżyser
- 17 września:
- 18 września – Robert Brom, amerykański duchowny katolicki, biskup Duluth i San Diego (zm. 2022)
- 19 września – Zygmunt Krauze, polski kompozytor i pianista
- 21 września:
- 22 września:
- 23 września:
- 24 września – Jan Jeruzal, polski aktor
- 25 września:
- 26 września – Jonathan Goldsmith, amerykański aktor
- 27 września:
- 28 września:
- 29 września:
- 30 września:
- 1 października:
- 2 października:
- 3 października:
- 4 października:
- 5 października – Milan Čop, chorwacki piłkarz
- 6 października:
- 7 października:
- 8 października:
- Edward Hyra, polski generał brygady pilot (zm. 2009)
- Jerzy Janczukowicz, polski płetwonurek, podróżnik, odkrywca (zm. 2020)
- Bronislovas Lubys, litewski polityk, premier Litwy (zm. 2011)
- Fernando Lyra, brazylijski polityk (zm. 2013)
- John Ørsted Hansen, duński wioślarz
- Penny Pitou, amerykańska narciarka alpejska
- Fred Stolle, australijski tenisista
- 9 października:
- 10 października:
- 11 października – Andrzej Kałas, polski koszykarz
- 12 października:
- 13 października – Christiane Hörbiger, austriacko-szwajcarska aktorka (zm. 2022)
- 14 października:
- 15 października:
- 16 października:
- 17 października:
- 18 października:
- 20 października – Iain MacMillan, brytyjski fotograf (zm. 2006)
- 21 października:
- 22 października:
- 23 października:
- 24 października:
- 25 października:
- 26 października:
- 27 października – Edda Moser, niemiecka śpiewaczka
- 28 października:
- 29 października:
- Ralph Bakshi, amerykański reżyser, scenarzysta filmów animowanych, producent
- Wilbert McClure, amerykański bokser (zm. 2020)
- Ellen Johnson-Sirleaf, działaczka polityczna Liberii, ekonomistka, prezydent Liberii
- Bolesław Szudejko, polski lekarz, samorządowiec, senator RP
- 30 października:
- 31 października:
- 1 listopada:
- 2 listopada:
- 3 listopada – Pupi Avati, włoski reżyser, scenarzysta i producent filmowy
- 4 listopada:
- 5 listopada:
- 6 listopada – Marino Vigna, włoski kolarz
- 7 listopada:
- 8 listopada:
- 9 listopada:
- 10 listopada – Hermine Müller, wybitna alpinistka niemiecka (zm. 1978)
- 12 listopada – Benjamin Mkapa, tanzański polityk (zm. 2020)
- 13 listopada:
- 14 listopada:
- 15 listopada:
- 16 listopada:
- 17 listopada – Andrzej Busza, polski poeta
- 18 listopada:
- 19 listopada – Ted Turner, amerykański przedsiębiorca
- 20 listopada – Anna Kowalczyk, polska polityk, poseł na Sejm PRL
- 21 listopada – Marcin Przybyłowicz, polski inżynier, działacz opozycji antykomunistycznej, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2001)
- 23 listopada:
- 24 listopada:
- 25 listopada:
- 26 listopada:
- 27 listopada:
- 28 listopada – Mieczysław Detyniecki, polski artysta malarz
- 29 listopada – Zlatko Šimenc, chorwacki piłkarz wodny
- 30 listopada – Mikko Pesälä, fiński polityk
- 1 grudnia – Richard Dürr, szwajcarski piłkarz (zm. 2014)
- 2 grudnia:
- 3 grudnia:
- 4 grudnia – Kazimierz Myrlak, polski śpiewak operowy
- 5 grudnia:
- 6 grudnia
- Janusz Bolonek, polski duchowny katolicki, arcybiskup, nuncjusz apostolski (zm. 2016)
- Nicky Cruz, przywódca gangu, później amerykański duchowny zielonoświątkowy
- Edward Horoszkiewicz, polski ginekolog, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2018)
- Murphy Pakiam, malezyjski duchowny katolicki, arcybiskup Kuala Lumpur
- 7 grudnia – Andrzej Czuma, polski polityk, działacz opozycji antykomunistycznej i minister sprawiedliwości
- 8 grudnia – John Kufuor, ghański polityk
- 9 grudnia:
- 10 grudnia:
- 11 grudnia:
- 12 grudnia:
- 13 grudnia – Heino, niemiecki piosenkarz, wykonawca pieśni ludowych
- 14 grudnia:
- 15 grudnia:
- 16 grudnia:
- 17 grudnia:
- 18 grudnia – Roger E. Mosley, amerykański aktor (zm. 2022)
- 19 grudnia:
- 20 grudnia – Maren Collin, niemiecka lekkoatletka
- 21 grudnia:
- 22 grudnia:
- 23 grudnia:
- 24 grudnia:
- 25 grudnia:
- 26 grudnia:
- 27 grudnia:
- 28 grudnia:
- 29 grudnia:
- 30 grudnia – Ārons Bogoļubovs, łotewski judoka, trener pochodzenia żydowskiego
- 31 grudnia – Michael Rubbo, australijski reżyser i scenarzysta
Data dzienna nieznana:
Zmarli
- 2 stycznia – Wasyl Bobynski, ukraiński poeta, dziennikarz, tłumacz literatury francuskiej (ur. 1898)
- 17 stycznia – William Henry Pickering, amerykański astronom (ur. 1858)
- 19 stycznia:
- 20 stycznia – Émile Courtet, francuski rysownik (ur. 1857)
- 21 stycznia – Georges Méliès, francuski reżyser i producent filmowy (ur. 1861)
- 22 stycznia – Gabriel Czechowicz, polski polityk, prawnik i ekonomista (ur. 1876)
- 23 stycznia – Wacłau Łastouski, białoruski publicysta, literaturoznawca, premier rządu Białoruskiej Republiki Ludowej (ur. 1883)
- 26 stycznia – Gertrude Bonnin, indiańska pisarka, poetka, kompozytorka (ur. 1876)
- 28 stycznia – Bernd Rosemeyer, niemiecki kierowca wyścigowy i motocyklowy (ur. 1909)
- 31 stycznia – Jan Henryk XV, ostatni książę na Pszczynie (Fürst von Pless) (ur. 1861)
- 4 lutego – Karol Hubert Rostworowski, polski dramaturg i poeta, muzyk (ur. 1877)
- 6 lutego – Marianne von Werefkin (ros. Марианна Владимировна Верёвкина), rosyjska malarka (ur. 1860)
- 7 lutego – Francis Gladheim Pease, amerykański astronom (ur. 1881)
- 10 lutego:
- 11 lutego
- 13 lutego:
- 16 lutego:
- 19 lutego
- 21 lutego – George Ellery Hale, amerykański astronom (ur. 1868)
- 1 marca
- 3 marca – Szolem Szwarcbard (jid. שלום־שמואל שוואַרצבאַרד), żydowski anarchista, zabójca Symona Petlury (ur. 1886)
- 13 marca – Clarence Darrow, amerykański prawnik, agnostyk (ur. 1857)
- 15 marca – Nikołaj Bucharin (ros. Николай Иванович Бухарин), działacz partii bolszewickiej (ur. 1888)
- 19 marca – Hugh Ker, szkocki rugbysta (ur. 1865)
- 31 marca – Willem Kloos, holenderski poeta i krytyk literacki (ur. 1859)
- 8 kwietnia – Joe King Oliver, amerykański muzyk jazzowy (ur. 1885)
- 12 kwietnia – Fiodor Szalapin (ros. Шаляпин, Фёдор Иванович), rosyjski śpiewak (ur. 1873)
- 15 kwietnia – César Vallejo, peruwiański poeta, prozaik i eseista (ur. 1892)
- 16 kwietnia – Steve Bloomer, angielski piłkarz (ur. 1874)
- 21 kwietnia
- 23 kwietnia – Stefan Drzewiecki, polski inżynier, wynalazca, pionier żeglugi podwodnej i lotnictwa (ur. 1844)
- 24 kwietnia – Karol Adam Romer, polski hrabia, urzędnik i dyplomata (ur. 1885)
- 25 kwietnia – Aleksander Świętochowski, publicysta, pisarz i historyk (ur. 1849)
- 26 kwietnia – Rafał Arnáiz Barón, hiszpański trapista, święty katolicki (ur. 1911)
- 27 kwietnia – Edmund Husserl, matematyk i filozof, główny twórca fenomenologii (ur. 1859)
- 4 maja – Carl von Ossietzky, niemiecki publicysta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1889)
- 7 maja – Octavian Goga, rumuński poeta i dramaturg, dziennikarz, nacjonalistyczny polityk, premier Rumunii w l. 1937–1938 (ur. 1881)
- 8 maja – Aleksander Ringman, działacz niepodległościowy, inżynier, radca ministerialny, ekonomista (ur. 1883)
- 10 maja – Henryk Rebuschini, włoski kamilianin, błogosławiony katolicki (ur. 1860)
- 13 maja – Charles Édouard Guillaume, fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1920 (ur. 1861)
- 16 maja – Imre Barcza, węgierski taternik (ur. 1881)
- 21 maja – Einar Hjörleifsson Kvaran, islandzki pisarz, nowelista, poeta, dramaturg i publicysta (ur. 1859)
- 30 maja – Frank Bayliss, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1876)
- 1 czerwca – Ödön von Horváth, austriacki dramatopisarz i prozaik (ur. 1901)
- 2 czerwca – Charles Sample, angielski rugbysta (ur. 1862)
- 6 czerwca – Rafał Guízar Valencia, meksykański biskup katolicki, święty (ur. 1878)
- 9 czerwca – Ovidiu Densusianu, rumuński poeta i uczony (ur. 1873)
- 14 czerwca – William Wallace Campbell, amerykański astronom (ur. 1862)
- 18 czerwca – Stanisław Car, polski prawnik, minister sprawiedliwości, marszałek Sejmu RP (ur. 1882)
- 21 czerwca – Edmund Osterloff, pionier i współtwórca polskiej fotografii artystycznej (ur. 1863)
- 26 czerwca – James Weldon Johnson, amerykański pisarz i poeta (ur. 1871)
- 5 lipca – Otto Bauer, austriacki filozof, polityk, ekonomista i socjolog żydowskiego pochodzenia (ur. 1881)
- 20 lipca – Hans Christiansen, norweski żeglarz, olimpijczyk (ur. 1867)
- 21 lipca – Owen Wister, amerykański pisarz (ur. 1860)
- 28 lipca – Władimir Kirszon, rosyjski i radziecki pisarz i dramaturg (ur. 1902)
- 4 sierpnia – Rudolf G. Binding, niemiecki pisarz i poeta (ur. 1867)
- 7 sierpnia – Konstantin Stanisławski (ros. Константин Сергеевич Станислaвский), rosyjski reżyser, aktor i teoretyk teatru (ur. 1863)
- 9 sierpnia – Marian Jachimowski, major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy (ur. 1900)
- 15 sierpnia – Nicola Romeo, włoski pionier motoryzacji, twórca przedsiębiorstwa Alfa Romeo (ur. 1876)
- 16 sierpnia – Robert Johnson, amerykański muzyk (ur. 1911)
- 22 sierpnia – Jan Kruczek, kapitan piechoty Wojska Polskiego (ur. 1896)
- 25 sierpnia:
- 26 sierpnia:
- 29 sierpnia:
- 30 sierpnia – Stefan Nehmé, libański maronita, zakonnik, błogosławiony katolicki (ur. 1889)
- 15 września – Thomas Clayton Wolfe, amerykański powieściopisarz (ur. 1900)
- 17 września – Bruno Jasieński, polski poeta (ur. 1901)
- 18 września – Aleksandra Szyperska, polska działaczka narodowa, radna Rady Miejskiej w Katowicach (ur. 1869)
- 20 września – Maria Teresa od św. Józefa, niemiecka zakonnica, założycielka Karmelitanek od Boskiego Serca Jezusowego, błogosławiona katolicka (ur. 1855)
- 21 września – Ivana Brlić-Mažuranić, chorwacka poetka, dziennikarka i eseistka (ur. 1874)
- 5 października
- 13 października – Władysław Belina-Prażmowski, pułkownik Wojska Polskiego, kawalerzysta (ur. 1888)
- 17 października – Karl Kautsky, austriacki działacz robotniczy, teoretyk demokratycznego socjalizmu (ur. 1854)
- 18 października – William Tatham, angielski rugbysta (ur. 1862)
- 23 października – Jean-Guy Gautier, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1875)
- 24 października – Ernst Barlach, niemiecki rzeźbiarz, malarz, pisarz i poeta (ur. 1870)
- 25 października – Alfonsina Storni, argentyńska poetka (ur. 1892)
- 27 października – Lascelles Abercrombie, brytyjski poeta, dramaturg i krytyk (ur. 1881)
- 1 listopada – Francis Jammes, francuski pisarz (ur. 1868)
- 9 listopada – Wasilij Blücher (ros. Василий Константинович Блюхер), działacz partii bolszewickiej, radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (ur. 1889)
- 10 listopada – Kemal Atatürk, wybitny turecki polityk i wojskowy (ur. 1881)
- 15 listopada – Kuno von Hardenberg, niemiecki krytyk sztuki, pisarz i filozof (ur. 1871)
- 20 listopada – Maud Charlotta Maria Wiktoria Koburg, księżniczka Walii, królowa Norwegii (ur. 1869)
- 23 listopada – Eduard Engel, niemiecki historyk literatury, krytyk literacki, pisarz, leksykograf (ur. 1851)
- 29 listopada
- 30 listopada – Corneliu Zelea Codreanu, rumuński polityk (ur. 1899)
- 11 grudnia – Christian Lous Lange, norweski filolog i polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1869)
- 14 grudnia – Michaś Czarot, białoruski pisarz (ur. 1896)
- 15 grudnia – Walerij Czkałow (ros. Валерий Павлович Чкалов), jeden z najsłynniejszych lotników radzieckich (ur. 1904)
- 25 grudnia – Karel Čapek, czeski pisarz, pionier fantastyki naukowej, autor i popularyzator słowa robot (ur. 1890)
- 27 grudnia:
- 30 grudnia – Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, członek Rady Regencyjnej (ur. 1862)
Data dzienna nieznana:
Nagrody Nobla
Święta ruchome
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ze świata. „Pielgrzym”. 1, s. 2, 1939-01-03. Pelplin.
|
|
