Marinella

Marinella

Imię i nazwisko	Kyriaki Papadopoulou
Data i miejsce urodzenia	19 maja 1938 Saloniki
Gatunki	folk, laiko, rebetiko, pop, blues, jazz
Zawód	wokalistka, piosenkarka, muzykantka
Aktywność	od 1956
Wydawnictwo	Minos EMI Music Greece, PolyGram, BMG Rights Management, Universal Music Group
Powiązania	Mikis Theodorakis, Stavros Xarchakos, Jorgos Dalaras, Charis Alexiou
Zespoły
Marinella & Stelios

Marinella, gr. Μαρινέλλα (ur. 19 maja 1938^[1] w Salonikach) – jedna z najbardziej znanych i popularnych piosenkarek greckich. Od początku swojej kariery wydała 66 albumów.

Młodość i początki kariery

Urodziła się jako Kyriaki Papadopoulou (gr. Κυριακή Παπαδοπούλου) w Salonikach w północnej Grecji. Jej rodzice byli greckimi uchodźcami z Konstantynopola (obecny Stambuł). Jest czwartym i ostatnim dzieckiem z dużej rodziny, która mimo swej biedy, była bogata w miłość i żyłę artystyczną. Gromadzili się przy gramofonie i śpiewali razem, podczas gdy jej ojciec próbował uczyć dzieci kroków walca i tanga. Przez cztery lata śpiewała w audycji radiowej „Pediki Ora”^[2]. Później robiła reklamy dla sklepów „Melka” w Salonikach oraz brała udział w wielu spektaklach teatru dla dzieci.

Edukacja i kariera objazdowa

W wieku 15 lat zrezygnowała z rozpoczynającej się kariery, aby ukończyć szkołę. W 17 roku życia jej pasja teatrem zmusiła ją do wstąpienia w szeregi grupy artystycznej Mary Laurent jako „mpoulouki”^[a]. Kiedy główny wokalista zachorował i trzeba było wybrać wokalistę zastępującego, wybór padł na Kyriaki. Siedemnastolatka stała się główną wokalistką trupy. W późniejszym czasie pracowała w teatrze wojskowym. W tym samym czasie rozpoczęła swoją karierę jako piosenkarka w centrum „Panorama” w Salonikach, gdzie zainspirowany jej piosenką Tolis Harmas^[b] nadał jej pseudonim „Marinella”.

Pierwsze utwory i współpraca ze Steliosem

Swój pierwszy utwór wydała w 1957 roku pt. Νίτσα Ελενίτσα^[3] (Nitsa Elenitsa „Mała Helenka”). Jej wczesną karierę ukształtowała współpraca ze Steliosem Kazantzidisem^[c]. Do dzisiaj są znani w Grecji, jako najbardziej utalentowany duet muzyczny w historii. Zaczynała występować w klubie wieczorowym „Luxembourg” w Salonikach, gdzie odnieśli sukces, a później przenieśli się do Aten, również osiągając sukces. Razem ze Steliosem, śpiewali z wieloma sławnymi, greckimi wykonawcami takimi jak: Mikis Theodorakis, Manos Chatzidakis^[d], Vassilis Tsitsanis^[e], Jorgos Mitsakis^[f], Jorgos Zambetas^[g], Apostolos Kaldaras^[h], Theodoros Derveniotis^[i], Stavros Xarchakos, Christos Leontis^[j], którzy są uważani za najlepszych artystów swojej epoki.

Życie prywatne

7 maja 1964 roku Marinella wyszła za mąż za Steliosa, następnie udali się w trasę, koncertując między innymi w USA i Niemczech. Rozwiedli się dwa lata później we wrześniu. Po tym Marinella rozpoczęła karierę solową i powtórnie wyszła za mąż w 1974 roku, tym razem za Tolisa Voskopoulosa. Drugie małżeństwo też zakończyło się rozwodem, trwało niecałe 5 lat.

Kariera międzynarodowa

W październiku 1970 brała udział w piątym Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Popularnej. Wystąpiła w części międzynarodowej odbywającej się w Rio de Janeiro z piosenką Κυρά Γιώργαινα^[4] (Kyra Giorgaina „Żona Jerzego”), zajmując 4 miejsce spośród 38 krajów startujących w festiwalu. Natomiast 24 października tego samego roku, w czasopiśmie Billboard, pojawił się wpis reprezentujący jej występ: „Marinella z Grecji, znana przez ateńską publiczność, jej piosenki wnoszą zachwyt, a głos ciepło słońca”^[5].

Kyriaki jako pierwsza piosenkarka narodowości greckiej wzięła udział w Międzynarodowym Festiwalu MIDEM (Marché International du Disque et de l’Edition Musicale)^[6] w Cannes (1973), a także w Konkursie Piosenki Eurowizji z 1974 roku zdobywając 11 miejsce piosenką Κρασι θαλασσα και το αγορι μου [Krasi, thalassa kai to agori mou] „Wino, morze i mój chłopak”. Marinella występowała także w wielu greckich musicalach, zarówno jako piosenkarka i aktorka. Jej największa popularność przypada na lata 60., 70. i 80., które to były dla niej ciągiem udanych występów i albumów; do dziś cieszą się dużym uznaniem.

Pozytywne zmiany i uniwersalność

Kunszt Marinelli doceniany jest na wszystkich jej poziomach. Swoimi występami wprowadziła nowe standardy dotyczące pokazów i imprez organizowanych w greckich klubach wieczorowych: stroje, tańce, specjalne efekty dźwiękowe i świetlne. Wielu spośród dzisiejszych, sławnych greckich wykonawców wzoruje się na jej występach z lat 80.

Wielki powrót na scenę, albumy, koncerty

27 kwietnia 1998 Kyriaki wystąpiła w Ateńskiej Hali Koncertowej. Stawiając głównie na starsze utwory, odniosła ogromny sukces. 1 października 1999 na Stadionie Olimpijskim w Atenach zgromadziła ponad 25 000 widzów.

W listopadzie 2002 roku współpracowała z Jorgosem Dalarasem. Występowali w Atenach i Salonikach, a także za granicą. Trasa koncertowa nosiła tytuł Μαζί (Mazi „Razem”), a wydany z tych występów album osiągnął status platynowej płyty. 10 kwietnia 2003 New York Times napisał o Marinelli, że „jej głos był tak wspaniały i silny. Ona miała w sobie coś z aktorki, gdy tańczyła na scenie lub odpowiadała na skargi, dodając sobie tym samym godności”^[7].

W marcu 2004 roku wydała album z nowymi piosenkami autorstwa Nikosa Antypasa i Liny Nikolakopoulou^[k] pod tytułem: Αμμος Ητανε (Ammos Itane „To był piasek”). 19 sierpnia tego samego roku Marinella wystąpiła na ceremonii zamknięcia Igrzysk Olimpijskich w 2004 roku, śpiewając ze znanymi greckimi piosenkarzami, takimi jak: Dimitra Galani^[l], Charis Alexiou, Yiannis Parios^[m] i Jorgos Dalaras.

W grudniu 2005 roku Marinella wydała nowy album zatytułowany: Τίποτα δεν γίνεται τυχαία (Tipota den ginete tihea „Nic nie jest przypadkowe”), skomponowany przez Giorgosa Theofanousa^[n]. Otrzymał on status złotej płyty. Zawiera duety najsłynniejszych, greckich piosenkarzy takich jak: Antonis Remos^[o], Glykeria^[p] i Kostas Makedonas^[q].

W roku 2006 Kyriaki udało się wydać dwie kompilacje swojego repertuaru, pierwsza nosi tytuł Στη σκηνή (Sti skini „Na scenie”), która zawiera starsze nagrania na żywo oraz druga składanka pod tytułem: Τα λογια ειναι περιττα – 50 Χρονια τραγουδι [Ta lotia ine perita – 50 chronia tragudi] „Słowa są niepotrzebne – 50 lat piosenki”, komplet który zawiera 8 największych przebojów Marinelli; od początku swojej kariery, aż do współpracy z Kostasem Hatzisem^[r].

Marinella wróciła ponownie do występów publicznych na małych scenach, występując wspólnie z Antonisem Remosem na Arenie ateńskiej w latach 2006–2007 oraz z Yiannisem Pariosem w Studio Diogenis (sezon zimowy, 2008 – 2009) i z Natasą Theodoridou^[s].

Wszechstronność i autorytet

Chociaż Marinella uważana jest najczęściej za piosenkarkę ludową, jej zakres umiejętności jest dość szeroki i obejmuje wiele gatunków muzycznych, takich jak: folk, laiko, rebetiko (które są tradycyjne dla Grecji), oraz pop, blues, a nawet jazz.

Nazywana „Wielką Damą Piosenki” w Grecji, gdzie darzona jest ogromnym szacunkiem i uznaniem. Jej występy są nieliczne i rzadkie, ponieważ Kyriaki nie lubi dużych scen. Preferuje kameralne występy w klubach wieczorowych, gdzie może śpiewać i dobrze się bawić z publicznością, której jest całkowicie oddana.

Uwagi

1. [mpoulouki] (gr. μπουλουκι) – nazywano tak piosenkarzy i artystów trup artystycznych, które objeżdżały Grecję, organizujące małe przedstawienia i spektakle.
2. Tolis Harmas (gr. Τόλης Χάρμας) – aktor, urodził się w 1918 w Leonidio (region Kinouria, północna Grecja) jako Apostolos Harmandas (gr. Απόστολος Χαρμαντάς).
3. Stylianos „Stelios” Kazantzidis (gr. Στέλιος Καζαντζίδης) – urodzony 29 sierpnia 1931 w Atenach (Grecja), zmarł 14 września 2001 w Atenach, wybitny grecki piosenkarz, współpracował z wieloma znanymi wykonawcami.
4. Manos Chatzidakis (gr. Μάνος Χατζιδάκις) – urodzony 25 października 1925 w Ksanti (północna Grecja), zmarł 15 czerwca 1994 w Atenach (Grecja); kompozytor i teoretyk muzyki greckiej.
5. Vassilis Tsitsanis (gr. Βασίλης Τσιτσάνης) – urodzony 18 stycznia 1915 w Trikali (centralna Grecja), zmarł 18 stycznia 1984 w Londynie (Anglia), grecki kompozytor, grał na buzuki.
6. Jorgos Mitsakis (gr. Γιώργος Μητσάκης) – urodzony w Stambule (Turcja) 1921 roku, zmarł 17 listopada 1993 w Atenach (Grecja), kompozytor, autor piosenek rebetiko i pieśni ludowych, znany pod pseudonimem: „nauczyciel”.
7. Jorgos Zambetas (gr. Γιώργος Ζαμπέτας) – urodzony 25 stycznia 1925 w Atenach (Grecja), zmarł 10 marca 1992 w Atenach, dobrze znany gracz buzuki.
8. Apostolos Kaldaras (gr. Απόστολος Καλδάρας) – urodzony 7 kwietnia 1922 w Trikali (zachodnia Grecja), zmarł 8 kwietnia 1990 w Atenach (Grecja), autor tekstów piosenek, grał na buzuki.
9. Theodoros Derveniotis (gr. Θεοδωρος Δερβενιωτης) – urodzony w 1922 roku, zmarł w 2004 w wyniku ciężkiej choroby, grecki żołnierz II wojny światowej i muzyk.
10. Christos Leontis (gr. Χρηστος Λεοντης) – urodzony 11 maja 1940 w Heraklionie (Kreta, Grecja), grecki kompozytor, specjalista muzyki bizantyjskiej.
11. Evangelia „Lina” Nikolakopoulou (gr. Λίνα Νικολακοπούλου) – urodzona 30 czerwca 1958 w Metanie (Peloponez, centralna Grecja), powszechnie uważana w kraju za jednego z najwybitniejszych autorów tekstów piosenek.
12. Dimitra Galani (gr. Δήμητρα Γαλάνη) – urodzona 14 listopada 1952 w Atenach (Grecja), utalentowana piosenkarka.
13. Yiannis Parios (gr. Γιάννης Πάριος) – urodzony 8 marca 1946 na Paros (Morze Egejskie, Grecja), piosenkarz i autor tekstów.
14. Giorgos Theofanous (gr. Γιώργος Θεοφάνους) – urodzony 9 stycznia 1968 w Larnace (Cypr), grecko-cypryjski kompozytor i producent.
15. Antonis Remos (gr. Αντώνης Ρέμος) – urodzony 19 czerwca 1970 w Düsseldorfie (zachodnie Niemcy), grecki piosenkarz.
16. Glykeria Kotsoula (gr. Γλυκερία Κωτσούλα) – urodzona 16 listopada 1953 w Agio Pnevma (region Seres, północna Grecja) – piosenkarka, aktywna szczególnie w Grecji i na Cyprze.
17. Kostas Makedonas (gr. Κώστας Μακεδόνας) – urodzony 20 lutego 1967 w Salonikach (Grecja), grecki piosenkarz.
18. Kostas Chatzis (gr. Κώστας Χατζής) – urodzony 13 sierpnia 1936 w Liwadii (centralna Grecja), romski piosenkarz i muzyk.
19. Natasa Theodoridou (gr. Νατάσα Θεοδωρίδου) – urodzona 24 października 1970 w Dramie (północna Grecja), popularna i utalentowana grecka piosenkarka.

Przypisy

1. Newsroom, Mαρινέλλα: Γενέθλια σήμερα για τη σπουδαία κυρία του ελληνικού τραγουδιού – 5 μοναδικές κινηματογραφικές εμφανίσεις [online], Daisy.gr, 19 maja 2021 [dostęp 2024-05-20]  (gr.).
2. [Pediki Ora] – Czas dzieci (muzyka dziecięca).
3. Νίτσα Ελενίτσα.
4. Κυρά Γιώργαινα.
5. „Marinella from Greece, knows audiences in Athens clubs, carries enchantment in her songs and the warmth of the sun in her voice”, Henry Johnston, Billboard.
6. Greek Act At MIDEM.
7. „Her voice was earthy and strong, and she had the presence of an actress as she danced a few teasing steps or brought dignity to longing”, Jon Pareles, The New York Times.

Bibliografia

• https://web.archive.org/web/20120512003121/http://clubs.pathfinder.gr/marinella_diva/240572
• https://web.archive.org/web/20160826094712/http://www.escsocial.com/esc-dbase/item/marinella
• http://knickerbockervillage.blogspot.com/2010/05/greeces-marinella.html
• spokeo.com

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000406686453
• VIAF: 76208491
• LCCN: nr95034297
• GND: 1207193933
• J9U: 987010362818705171