Marcin Madaliński Mikołaj Madaliński Józefa Madalińska Marcelina Wiktoria Madalińska
Epitafium Antoniego Madalińskiego w kościele parafialnym w Przybyszewie, dłuta Bolesława Syrewicza. Drzeworyt Józefa Łoskoczyńskiego z 1876 rokuKościół parafialny w Przybyszewie, w którym pochowany jest Antoni Madaliński
Według Mariana Lecha A. Madaliński urodził się w Porowie w Sieradzkiem w 1739[3] (dokładna data jest nieznana), przy czym miejscowości o takiej nazwie nie odnotowuje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, współcześnie również taka miejscowość nie jest znana. Z kolei, według Jerzego Kowackiego urodził się "jakoby w Wielkopolsce"[4].
Syn Józefa i Barbary z Gutowskich; wywodził się ze szlacheckiej rodziny ziemiańskiej pieczętującej się Laryszą (a. Laryssą). We wczesnej jego biografii jak dotąd jest sporo luk, nie jest znana m.in. jego edukacja wojskowa.
W latach 1778–1788 był dzierżawcą dóbr z ordynacji rydzyńskiej, a w życiu politycznym korzystał z protekcji Sułkowskich[5]. Dzierżawił wówczas ziemię w Baszkowie (gm. Zduny) oraz był dowódcą garnizonu w Zdunach.
W 1786 r. został wybrany na posła z województwa kaliskiego. Następnie został posłem na Sejm Czteroletni (1788–1792) z woj. gnieźnieńskiego, w toku którego przeszedł do obozu reform: popierał projekty przemian, należał do Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji 3 Maja. W związku ze zwiększeniem liczby wojska w 1789 Madaliński powrócił do służby wojskowej i awansował na majora. W lipcu 1791 kupił stopień wicebrygadiera, a rok później został brygadierem w 1 Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii Narodowej[6][5]. Uczestniczył także w pracach Sejmu, m.in. 7 stycznia 1791 wygłosił tam mowę na rzecz stronnictwa postępowego. Był członkiem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej, popierającego dzieło Konstytucji 3 Maja. Uczestniczył w wojnie polsko-rosyjskiej w 1792 r., jednak na skutek nieudolnego dowodzenia brygadą przez Damazego Mioduskiego nie zdążyła ona dołączyć do sił głównych przed bitwami pod Zieleńcami i pod Dubienką. 14 lipca po zdymisjonowanym Mioduskim Madaliński objął dowództwo brygady, lecz nie zdążył wziąć udziału w walkach przed przystąpieniem króla do konfederacji targowickiej.
Od 1793 r., gdy dowodzona przez niego brygada została na skutek rozbiorów przymusowo przekwaterowana z rodzinnej Wielkopolski na Mazowsze, był aktywny w konspiracji przedpowstańczej. Osobę Madalińskiego rozważano wówczas jako „rezerwową” kandydaturę na Naczelnika powstania. Wobec groźby redukcji wojska, nakazanej przez władze rosyjskie, na naradzie w siedzibie dowództwa brygady w Ostrołęce, prawdopodobnie 8 marca 1794, zdecydowano o rozpoczęciu powstania. Madaliński odmówił redukcji brygady i 12 lub 13 marca 1794 rozpoczął marsz swojej brygady spod Ostrołęki przez tereny zagarnięte przez Prusy (Mławę, Wyszogród, Sochaczew) w kierunku Krakowa, co zdeterminowało rozpoczęcie powstania zbrojnego[7]. Po drodze brygada stoczyła dwie drobne potyczki z oddziałami pruskimi, a 24 marca, w dniu proklamacji powstania przez Naczelnika Tadeusza Kościuszkę, dotarła do Końskich, stanowiąc ubezpieczenie ogniska insurekcji od północy. 3 kwietnia, maszerując przez Kielce, Pińczów i Skalbmierz, brygada połączyła się z grupą Kościuszki koło Proszowic.
Awansowany przez Naczelnika ze stopnia brygadiera kolejno na generała majora (2 kwietnia) i generała lejtnanta (6 kwietnia), Madaliński walczył 4 kwietnia pod Racławicami, dowodząc kawalerią lewego skrzydła i 6 czerwca pod Szczekocinami, powstrzymując na prawym skrzydle natarcie wojsk prusko-rosyjskich. Został tam też lekko ranny[7]. W II połowie czerwca jego brygada osłaniała wycofywanie się głównych sił na Warszawę, w lipcu walczył w korpusie Józefa Zajączka na przedpolu Warszawy, a w sierpniu w obronie stolicy[7]. Brał udział w wyprawie wielkopolskiejgenerała Dąbrowskiego, łącząc się 14 września z korpusem Dąbrowskiego w Wielkopolsce. Stoczono tam wiele potyczek z oddziałami pruskimi, a 2 października kawaleria Madalińskiego odegrała znaczącą rolę w zdobyciu Bydgoszczy i otwierała atak na Toruń[7]. Podczas całych działań powstańczych Madaliński odznaczył się jako zdecydowany dowódca, realizujący śmiałą strategię manewrową. Po wycofaniu z Wielkopolski z powodu zagrożenia Warszawy brał udział w obronie stolicy. W styczniu 1795 aresztowany przez Prusaków, przewieziony do Wrocławia, następnie Magdeburga[7]. Nie brał udziału w dalszych działaniach niepodległościowych. Na przełomie XVIII i XIX w. dzierżawił od rządu pruskiego dobra kostrzyńskie, zsekularyzowane przez Prusaków po konfiskacie majątku klarysek w Gnieźnie[8]. Ożenił się z Wiktorią ze Skotnickich, z którą miał ośmioro dzieci.
Antoni Madaliński zmarł 19 lipca 1804 w Borowem, majątku, którego był dziedzicem. Pogrzeb odbył się 23 lipca, ciało generała zostało złożone w kościele parafialnym św. Apostołów Piotra i Pawła w Przybyszewie, a serce w Lubani[7].
↑Marian Lech Generał Antoni Madaliński 1739-1805, wyd. MON, 1971 (notka bibliograficzna, s. 160).
↑Jerzy Kowecki: Madaliński Antoni Jerzy. W: Antoni Gąsiorowski (red.), Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: PWN, 1981, s. 445-446. ISBN 83-01-02722-3.
Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Sztaby i kawaleria. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 2002. ISBN 83-71-88-500-8.
Antoni Antoni Chlondowski Antoni Padewski Antoni D’Ocon Antoni Wielki Antoni de Bourbon Antoni Nowakowski Błogosławiony Antoni Święty Antoni Antoni Zieliński Antoni Woykowski Antoni Kamiński Antoni Jan Goetz Antoni Porowski Antoni (Zubko) Antoni Jabłoński Antoni Cwojdziński Antoni Orleański (książę Montpensier) Antoni Górski Antoni Zygmund Antoni Dobry Antoni Malczewski Antoni Angełłowicz Antoni Böttcher Antoni Waszkiewicz Antoni Kopaczewski (żołnierz) Antoni Brzozowski (ujednoznacznienie) Antoni Słonimski Antoni Milwid Antoni Weinert Antoni Zimniak Antoni Gutiérrez Anto…
ni Dziatkowiak Antoni Małłek Antoni Śliwiński Antoni Zwatschke Antoni Władysław Gluziński Antoni Długosz Antoni Nguyễn Đích Antoni Manastyrski Antoni Orleański (książę Galliery) Antoni Józef Błażowski Antoni Bradé Antoni Marian Stefański Antoni Kamiński (socjolog) Antoni Gonzalez Antoni Edward Odyniec Antoni Tàpies Antoni Frączkiewicz Antoni Grabowski (1937–2023) Antoni Owsianik Antoni Süss Antoni (Scharba) Antoni I Brabancki Antoni Ławrynowicz (ksiądz) Antoni Mikołaj Matakiewicz Antoni (imię) Antoni Dziemianko Antoni I Grimaldi Józef Antoni Beaupré Antoni Gąsiorowski (ur. 1932) Antoni Kim Sŏng-u Antoni Lambert Sałustowicz Sant Antoni (stacja metra) Antoni (Krotewycz) Antoni Mars Antoni Ostrowski (1822–1861) Antoni Baranowski (1901–1986) Szymon Antoni Sapalski Antoni Tarczyński Antoni Dydycz Antoni Kłobukowski Antoni Julian Motz Antoni Maria Zaccaria Antoni (Buluchia) Antoni Rojowski Antoni Śmieszek Antoni Stroiwąs Antoni Józef Szabrański Antoni Gryzina-Lasek Antoni Berger Antoni Stryjewski Antoni Ulryk (książę Brunszwiku-Wolfenbüttel) Antoni Zieliński (chemik) Antoni Kopaczewski (samorządowiec) Antoni Rozwadowski (duchowny) Anton
