Antoni Zaleski (nauczyciel)

Antoni Zaleski

sekcyjny
Pełne imię i nazwisko	Antoni Jan Zaleski
Data i miejsce urodzenia	9 stycznia 1890 Podhajce
Data i miejsce śmierci	31 października 1915 Kowel
Przebieg służby
Lata służby	1914–1915
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	6 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca sekcji
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia

Antoni Jan Zaleski także jako Załęski, ps. „Zaleski”^[1][2] (ur. 9 stycznia 1890 w Podhajcach, zm. 31 października 1915 w Kowlu) – sekcyjny Legionów Polskich, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, nauczyciel.

Życiorys

Urodził się 9 stycznia 1890 w Podhajcach, w rodzinie Józefa i Anny z Bochunów lub Bohunów (ur. 1863)^[1][3]. Ukończył c. k. Seminarium Nauczycielskie Męskie w Stanisławowie i podjął pracę w szkołach ludowych jako nauczyciel^[4][5].

W 1914 otrzymał powołanie w szeregi armii austriackiej. Ranny pod Brzeżanami dostał się do niewoli rosyjskiej, z której uciekł^[6]. W lipcu 1915 wstąpił jako ochotnik do Legionów Polskich i został przydzielony do 1. kompanii 6 pułku piechoty w stopniu sekcyjnego^[7][8][9]. 24 października 1915, w trakcie bitwy pod Kuklami i Kamieniuchą, został ranny w rejonie folwarku Kopne^[9][8]. Zmarł 31 października 1915 w Kowlu, w następstwie odniesionych ran^[10][9][11]. Był kawalerem, dzieci nie miał^[4][12].

Były dowódca 1. kompanii 6 pułku piechoty Legionów Polskich podpułkownik Maksymilian Milan-Kamski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:

Kapral Załęski Antoni Jan (pseudo Zaleski). Wstąpił do Legionów w lipcu 1915 r. (uciekł z armii austriackiej). Lwowianin.

Uciekł z armii austriackiej by wstąpić do Legionów Polskich. Wychodzi z 6 pp w pole. Bierze udział we wszystkich walkach, które kompania odbyła do dn. 24 X 1915 r. Odznacza się walecznością i wysokim patriotycznym nastrojem. W ataku na folwark Kopny dn. 24 X 1915 r. dowodzi swą sekcją, po zajęciu zabudowań posunąwszy się do lasu leżącego za folwarkiem natyka się ze swą sekcją na gęstą falę piechoty moskiewskiej, pędzącej do kontrataku na folwark. Kapral Zaleski usiłuje powstrzymać nacierających bagnetem. Sekcja jego walczy wręcz z przemożnym nieprzyjacielem, zagrzewa ją po bohatersku kpr. Zaleski skutecznie obezwładniając kilku przeciwników. Wreszcie pada sam, ugodzony bagnetem moskiewskim w brzuch. Krótka, lecz zacięta walka na bagnety sekcji kpr. Zaleskiego i innych sprowadziła znaczne pomieszanie się kontratakującego nieprzyjaciela, osłabiła jego tempo i umożliwiła swoim przygotować na linii dworku należytą odprawę dla przeciwuderzenia, a dworek utrzymać w swoim posiadaniu.

Z pobojowiska wyniesiony później i odesłany na tyły zmarł z ran^[13][14].

Ordery i odznaczenia

Polskie ordery i odznaczenia zostały mu nadane pośmiertnie.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6424 – 17 maja 1922^{[15][16][2][12]}
• Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[17][1][18]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie nr 39609^[19] – 22 czerwca 1923 „za czyny orężne w bojach byłego 6 pp Leg.”^[20][21]
• Srebrny Medal Waleczności 2. klasy^[22]

W 1932 Anna Zaleska odebrała Krzyż Orderu Virtuti Militari nadany jej synowi^[23].

Przypisy

1. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-18]..
2. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-18]..
3. Kolekcja ↓, s. 1, 11, tu urodzony w październiku 1891.
4. Kolekcja ↓, s. 2.
5. Polak (red.) 1993 ↓, s. 240.
6. Kolekcja ↓, s. 2, 3.
7. Wniosek ↓, s. 2.
8. IV Lista strat 1916 ↓, s. 20.
9. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 46, 50.
10. IV Lista strat 1916 ↓, s. 24.
11. Kolekcja ↓, s. 1, tu 12 października 1916.
12. Polak (red.) 1993 ↓, s. 241.
13. Wniosek ↓, s. 1–3.
14. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 151.
15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 31, jako śp. kapralowi Legionów Polskich Antoniemu Janowi Załęskiemu-Zaleskiemu.
16. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-18]..
17. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
18. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-18]..
19. Kolekcja ↓, s. 3.
20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 22 czerwca 1923, s. 407.
21. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 177.
22. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 201.
23. Kolekcja ↓, s. 10.

Bibliografia

• Załęski (Zaleski) Antoni Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.77-7457 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-19].
• Załęski (Zaleski) Antoni Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.77-7454 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-19].
• IV Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1916-01-01.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.