Antoni Gabryszewski (lekarz)

Antoni Gabryszewski

Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1864 Lwów
Data i miejsce śmierci	26 lutego 1917 Lugano
Przyczyna śmierci	atak serca
Zawód, zajęcie	lekarz
Miejsce zamieszkania	Lwów
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor habilitowany
Edukacja	Gimnazjum w Jaśle
Alma Mater	Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Uczelnia	Uniwersytet Franciszkański we Lwowie
Wydział	Lekarski
Rodzice	Roman, Eugenia
Małżeństwo	Helena
Krewni i powinowaci	Tadeusz (brat)

Antoni Marian Gabryszewski (ur. 13 czerwca 1864 we Lwowie, zm. 26 lutego 1917 w Lugano) – polski lekarz, doktor wszech nauk medycznych, docent chirurgii, pionier ortopedii.

Życiorys

Prof. Ludwik Rydygier i asystenci na obrazie Leona Wyczółkowskiego z 1897. Drugi z lewej stoi dr Antoni Gabryszewski

Syn Romana (1833-1897, starosta powiatu jasielskiego) i Eugenii z domu Ujejskiej. Absolwent C. K. Gimnazjum w Jaśle w 1881^[1]. Ukończył studia lekarskie na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując tytuł doktora wszech nauk medycznych w 1887. Został asystentem prof. Jana Mikulicz-Radeckiego na tej uczelni. Był zatrudniony w Klinice chirurgicznej UJ prof. Ludwika Rydygiera, dostępując stanowiska zastępcy profesora. Wykładał anatomię na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie od 1891 do 1897. Został członkiem komitetu wyborczego Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego^[2].

Wraz z prof. Rydygierem przeniósł się do Lwowa. Przez kilka miesięcy przebywał zagranicą poznając wiedzę z dziedziny ortopedii w Niemczech, Szwajcarii, Szwecji, Danii. Po powrocie 14 grudnia 1897 na podstawie pracy pt. O leczeniu wrzodów goleniowych uzyskał habilitację na Wydziale Lekarskim Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie. Został pierwszym polskim docentem ortopedii w dziedzinie chirurgii. W 1898 założył Zakład Ortopedyczny (lecznicę) we Lwowie, której był właścicielem, a w 1908 otworzył Instytut Zanderowski (stosował system aparatów szwedzkiego lekarza dr. Gustawa Zandera). Początkowo lecznica mieściła się przy ul. Akademickiej 14, następnie przeniesiona do siedziby przy Placu Mariackim 1. Później wraz z bratem Tadeuszem, także lekarzem, w 1913 otworzył Zakład Ortopedyczny i Instytut Zanderowski przy ulicy Senatorskiej we Lwowie. W swojej pracy badawczej i praktyce lekarskiej koncentrował się na ortopedii, jako osobnym dziale chirurgii, konstruował samodzielnie przyrządy rehabilitacyjne. Przeprowadzał także zabiegi chirurgii plastycznej, korygujące defekty ciała^[3]. W okresie letnim pracował jako lekarz w Zakładzie Zdrojowo-Kąpielowym uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. Publikował rozprawy naukowe.

Zmarł 26 lutego 1917 w Lugano na atak serca podczas pobytu kuracyjnego (wcześniej doznał zawału serca 5 listopada 1916 w Kościele Najświętszej Marii Panny w Krakowie).

Jego żoną była Helena z domu Torosiewicz, z którą miał dwie córki.

Publikacje

• O wynikach leczenia operacyjnego gruźlicy stawów w klinice chirurgicznej krakowskiej (1887)
• O artropatyi u chorych na wiąd i jamistość rdzenia (1887)
• Nowe wskazania do operacyi Władimirowa Mikulicza (1890)
• O rozległych wypiłowaniach klatki piersiowej (1894)
• O tłuszczakach sznura nasiennego (1897)
• O wartości kokainy w chirurgii (1894)
• O operacjach upiększających (1896)

Przypisy

1. Wykaz uczniów klas ósmych od roku szkolnego 1875/6. W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938. Jasło: 1938, s. 116.
2. Tak się zaczęło... Początki krakowskiej Izby Lekarskiej. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-19)].
3. Andrzej Krajewski: Ucho piękne jak półksiężyc. Newsweek Polska, 2010-09-27. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].

Bibliografia

• Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 50 z 3 marca 1917. 
• Historia PTOiTr. ptoitr.pl. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 października 2016)].
• Sławomir Jandziś: Antoni Marian Gabryszewski prekursorem ortopedii i rehabilitacji w Polsce. s. 545-553. [dostęp 2015-04-16].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000408861390
• VIAF: 301935120
• GND: 1230561005
• PLWABN: 9810580039805606