Мандайя (өз атауы; мансака)[1] — Филиппиндегі халық. Филиппиндік таулы халықтар тобына кіреді, таралған аумағы - Минданао аралындағы Котабато провинциясы. Жалпы саны 35 мың адам.[2]
5 субэтникалық топқа бөлінеді, олардың ішіндегі ең үлкені мансака.[3]
Тілі
Тілі - мандайя тілі. Бисая, магинданао және тагал тілдері де кең таралған.[4]
Діні
Сенушілердің діни көзқарасы: дәстүрлі сенімдер, бір бөлігі-католиктер.[5]
Кәсібі
Дәстүрлі кәсіптері - қолмен атқарылатын ауыл шаруашылығы (құрғақ күріш, мақта, жүгері, кофе, темекі, көкөністер), балық аулау және терушілік. Қолөнерден: тоқу, тоқыма (мақта мен абакадан), ағаш ою, металл өңдеу дамыған. 20 ғасырдың екінші жартысында абака мен кендір өндірісі кең тарады.[6]
Өмір салты
Мандайялардың негізінен эндогамиялық туыстық топтары бар (калумонан). Туыстық есеп екі жақты, 4 ұрпаққа дейін танылады. Отбасы шағын. Неке билокальды және неолокальды, көп әйелділік жоғарғы қауымдарда жиі кездеседі. Отбасында жерді ағайындар, ақшаны апалары алады.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
Дәстүрлі қоныстары - шашыраңқы, абака өндірумен айналысатын мандайялар арасында олар жинақы. Үйлері ағаш пен бамбуктан жасалған қадалы үйлер, төбесі сабанмен, шөппен немесе пальма жапырақтарымен жабылған.[7]
Дәстүрлі киімдері
Дәстүрлі ерлер киімі - қызыл лентамен және астыңғы жағы талшықтармен безендірілген кең көйлек пен шалбар, әйелдер киімі - саронг және ұзын жеңді күртеше, бақалшақтардан және металдан жасалған көптеген әшекейлер тағады. Жауынгерлер (багани) жеңістерінің белгісі ретінде бастарын қызыл лентамен немесе орамалмен байлады. Тістерді кесу және қаралау, темекіні шайнау жиі кездеседі. Киімнің түсі негізінен ашық түсті. Жергілікті дворяндар сабан немесе бас киім киеді.[8]
Дәстүрлі тағамдары
Дәстүрлі тағамдары - көкөністер, балық, культтік мақсатта алкогольдік сусын (буйо) қолданылады.[9]
Дереккөздер
.jpg)
