Бесая (өз атауы бисая, джилама, ба-ванг, джилама сунгей) — Бруней шығанағына құятын өзендердің төменгі ағысында тұратын Малайзия халқы. Жалпы саны 40 мың адам.[1]
Олар аустронезия отбасының батыс австронезия тобына жататын бесай тілінде сөйлейді.[2]
Діні
Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: мұсылман-сүнниттер, кейбірі – протестанттық христиандар, дәстүрлі наным-сенімдерді сақтайды.[3]
Кәсібі
Негізгі дәстүрлі кәсібі – күріш егу, күріш алқаптарында жүгері, бұрыш, асқабақ, бұршақ дақылдары да өседі. Техникалық дақылдардан – кокос пальмасы, темекі өсіреді. Олар буйволдарды, шошқаларды, тауықтарды өсіреді, тұщы су балықтарымен, аңшылықпен (қабан, бұғы, жабайы буйвол, қырғауыл), әйелдер терушілікпен (бал, камфора, гуттаперча, дамар шайыры) айналысады. Дәстүрлі қолөнері - тапа жасау, ағаш өңдеу.
Бесаялар тоқымашылықты, металл өңдеуді, керамика өнерін білмеген, олар малайлардан келген қолөнер бұйымдарын күріш, саго, терім өнімдеріне айырбастаған.
Дәстүрлі елді мекендері өзен бойына созылған ұзын үйлерден (60 м-ге дейін) тұрады.[4]
Өмір салты
Екінші реттік жерлеу сақталған. Калимантанның басқа халықтарынан айырмашылығы, олар бас аулаумен айналыспаған. Жұптасқан отбасылар (санан лобок) ұзын үй (санан алай) қауымдастығына бірігеді. Көп әйелдікке тыйым салынған. Көсемін таңдау байлықпен анықталады (буйволдар, білезіктер).[5]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
Дәстүрлі елді мекендері өзен бойымен созылған ұзын үйлерден тұрады (60 м-ге дейін), отбасыларға арналған бөлмелерге бөлінбейді.[6]