Захчиндер

Захчиндер
дзахчин
Бүкіл халықтың саны

32 845 (2010)

Ең көп таралған аймақтар

 Моңғолия

Тілдері

моңғол тілі

Діні

буддизм

Захчиндер (өз атауы захчин - «шеттегі») — қазіргі Батыс Моңғолиядағы Ховда аймағында тұратын ойраттар құрамындағы топтардың бірі.[1][2] Саны 32 845 адам. (елдің жалпы халқының 1,2%, (2010 жылғы санақ), Моңғолиядағы жетінші үлкен этникалық топ).[3]

Этнонимі

"Захчин" этнонимі 18 ғасырдың соңында жоңғар билеушілері шекараны қорғау үшін бөлген торғұттар, дербеттер және халхалар қатарынан бірнеше ондаған отбасылардан тұратын топтың белгісі ретінде пайда болды ("шет"атауы" осыдан шыққан). Олар Орта Азиямен шектесетін батыс жерлерін, Ұйғыр хандықтарын, сондай-ақ Халханы қорғады. Захчин жауынгерлері әрқашан маньчжурлардан сақтанып, оларды «жабайы қасқыр» деп атап, олардан аулақ болған.

1758 жылы Жоңғар хандығы жеңіліске ұшырағаннан кейін маньчжур жағына өткен захчиндерден бөлек хошун (әкімшілік бірлік) құрылып, қалғандары Қытайдың Қобдо әкімшілігіне бағынды.[4]

Тілі

Олар батыс моңғол (ойрат-қалмақ) тілінің захчи диалектісінде, сондай-ақ моңғол тілінде (халха) сөйлейді.[5]

Діні

Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі нанымдар, буддалар.[6][7]

Кәсібі

Таулы аймақта тұратындар көшпелі мал шаруашылығын сақтай алды. Алтантіл алқабына қоныс аударғандар қара бидай өсіреді. Қыстың суық күндерінде Захчин көшпелілері Зерег аңғарынан шығып, батыс және шығыс таулардың сілемдеріндегі жылы қыстақтарға барады. Ауа райының салқындығынан захчиндер мен мал жанұялары екіге бөлінуге мәжбүр. Қысқы көші-қон кезінде тауда ұсақ мал өсіріледі. Отбасының бір бөлігі малымен қыстаса, қалғандары теңіз деңгейінен 3000 метр биіктікте, жылы жерде мал бағып жүр.Суық күндерде де, ыстық күндерде де көшіп-қонатын негізгі күш – бұл ауданның қиындығына мән бермейтін түйе.[8]

Тұрмыс салты

Бұл жерге бірінші келген Захчин отбасылары жаңадан келгендерді ыстық шай мен тәттілермен қарсы алуы керек, бұл дәстүр. Көшпелі халықтың ең асыл қазынасы – көшпенділерді шаймен қарсы алу, ең жақсы дәм беру салт-дәстүрі күні бүгінге дейін сақталған. Жылы жерлерде тұратын захчиндер көктемнің келуімен Цагаан Сарға дайындала бастайды. Олар алдын-ала, күздің аяғында, қыста ет пісіп дайындай бастайды, олардың арасында құйрықты қой еті бар. Ал сансай боов, бууздар деп аталатын арнайы печеньелерді және тұшпараларды мерекелерден бірнеше күн бұрын жасай бастайды.

Қазіргі захчиндер кейбір дәстүрлі әдет-ғұрыптар мен материалдық мәдениеттің ерекшеліктерін сақтайды. Халха моңғолдарымен бірігіп кетті.[9]

Дереккөздер

  1. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  2. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  3. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  4. Захчиндер. Шекарашылар. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  5. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  6. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  7. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  8. Захчиндер кімдер және олар қайдан шыққан?. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
  9. Захчиндер. Тексерілді, 15 тамыз 2024.

Read other articles:

Iglesia católica caldeaܥܕܬܐ ܟܠܕܝܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝܬܐ‎ Antigua catedral de Nuestra Señora de los Siete DoloresFundador(es) Tomás el ApóstolFundación Siglo I (Iglesia del Oriente)Unión con Roma 15 de febrero de 1553Autocefalía/Autonomía Iglesia patriarcalReconocimiento 20 de abril de 1553 por el papa Julio IIIGobierno eclesiástico Santo SínodoPrimado actual Luis Rafael I Sako, patriarca-catolicós de Bagdad de los caldeosSede Bagdad, IrakTerritorio principal Irak...

Der Titel dieses Artikels ist mehrdeutig. Weitere Bedeutungen sind unter Revolver (Begriffsklärung) aufgeführt. Colt Model 1873 Single Action, Werksgravur 1893 von Cuno Helfricht Der Revolver (umgangssprachlich auch Colt) gehört zur Kategorie der mehrschüssigen Handfeuerwaffen und wird durch das deutsche Waffengesetz (WaffG) bzw. österreichische Waffenrecht (WaffG) als Kurzwaffe definiert. Im Unterschied zu Selbstladepistolen sind bei Revolvern die Patronen nicht im Magazin, sondern in d...

انتحار الجوانب الاجتماعية التشريعات الاجتماعية · الفلسفة نظرة الأديان للانتحار · قتل رحيم حق الموت · الانتحار المبرر أزمة الانتحار تقييم خطر الانتحار · خط الأزمة الساخن · الوقاية من الانتحار · منع الانتحار · الانتحار المراقب أنواع الانتحار الانتحار بم...

Country in North America This article is about the country. For other uses, see Mexico (disambiguation). United Mexican StatesEstados Unidos Mexicanos (Spanish) Flag Coat of arms Motto: La Patria es Primero (Spanish)(The Homeland is First)Anthem: Himno Nacional Mexicano(Mexican National Anthem)Mexico on the globeCapitaland largest cityMexico City19°26′N 99°8′W / 19.433°N 99.133°W / 19.433; -99.133Official languagesSpanish (de facto)[...

Main entrance The Swedish School of Sport and Health Sciences (Swedish: Gymnastik- och idrottshögskolan, GIH) in Stockholm is a Swedish institution offering higher education in the fields of teaching profession in Physical Education, Sports coaching and Preventive health. The school offers both programmes and courses. It was founded as the Royal Central Gymnastics Institute (Swedish: Kungliga Gymnastiska Centralinstitutet, GCI)[1] in 1813 by Per Henrik Ling, which makes it the oldest...

2011 Indian filmBombay March 12Promotional posterDirected byBabu JanardhananWritten byBabu JanardhananProduced byHaneef MuhammedStarringMammoottyUnni MukundanRomaCinematographyVipin MohanEdited byVijay ShankarMusic byPrashant PillaiProductioncompanyRed Rose CreationsDistributed byRed Rose Release & PJ EntertainmentsRelease date 30 June 2011 (2011-06-30)[1] Running time131 minutesCountryIndiaLanguageMalayalam Bombay March 12 is a 2011 Malayalam–language Indian dram...

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Punjab Forensic Science Agency – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2016) Punjab Forensic Science AgencyAgency overviewFormedOctober 30, 2009 (2009-10-30)JurisdictionPunjab, PakistanHeadquartersPFSA Thokar Niaz Baig, Mul...

Walls of JerichoLower falls at the Walls of JerichoWalls of JerichoLocationTennessee and Alabama United StatesCoordinates34°59′24″N 86°06′11″W / 34.99004°N 86.10295°W / 34.99004; -86.10295[1]Area750 acres (300 ha)Designated2006Governing bodyTennessee Wildlife Resources AgencyWebsiteWalls of Jericho Class II Natural-Scientific State Natural Area Lower falls at the Walls of Jericho The Walls of Jericho is a 750-acre (300 ha) natural are...

Politics of Minnesota Constitution Executive Governor: Tim Walz (DFL) Lieutenant Governor: Peggy Flanagan (DFL) Secretary of State: Steve Simon (DFL) State Auditor: Julie Blaha (DFL) Attorney General: Keith Ellison (DFL) Cabinet Executive Council Legislature 92nd Legislature Senate President: David Osmek (R) President pro tempore: David Tomassoni (I) Majority leader: Jeremy Miller (R) Minority leader: Melisa Franzen (DFL) House of Representatives Speaker: Melissa Hortman (DFL) Speaker pro tem...

Sächsische Schweiz Blick auf die Schrammsteine: Falkenstein und Torsteinkette Blick auf die Schrammsteine: Falkenstein und Torsteinkette Naturregion Elbsandsteingebirge Naturraumcharakteristik Landschaftstyp Landschaft Höchster Gipfel Großer Zschirnstein (562 m) Geographische Lage Koordinaten 50° 55′ 13″ N, 14° 8′ 36″ O50.92039514.143465Koordinaten: 50° 55′ 13″ N, 14° 8′ 36″ O Sächsische Schweiz (Sachsen)...

Kaart uit 1869 waarop de naam Insulinde wordt gebruikt Insulinde was in Nederland populair als koosnaam voor Nederlands-Indië, maar werd nooit officieel gebruikt. Het woord is afgeleid van het Latijnse 'insula' = eiland en 'indiae' = Indië en dus letterlijk de Indische Eilanden betekent. De huidige naam Indonesië betekent hetzelfde, maar dan in het Grieks. Multatuli gaf de naam Insulinde aan het toenmalige Nederlands-Indië. De naam Insulinde komt een paar keer voor in de Max Havelaar (185...

Part of a series on the History of Mozambique Timeline Pre-colonial Mozambique Portuguese Mozambique Independence movements FRELIMO Mozambican War of Independence Lusaka Accord People's Republic of Mozambique Mozambican Civil War RENAMO Recent history (1993–present) Topics Independence movements Jews Postal history Rail transport Polities Kingdom of Mutapa Kingdom of Tembi Zulu Kingdom Gaza Empire Angoche Sultanate Portuguese Mozambique People's Republic of Mozambique Republic of Mozambique...

The Magic FlameKartu lobiSutradaraHenry KingProduser Samuel Goldwyn Ditulis olehRudolph Lothar (permainan latar)George Marion, Jr. (lagu pembuka)June Mathis (kelanjutan)Bess Meredyth (penulis)Nellie Revell (laki pembuka)PemeranRonald ColmanVilma BánkyPenata musikSigmund SpaethSinematograferGeorge BarnesPerusahaanproduksiSamuel Goldwyn ProductionsDistributorUnited ArtistsTanggal rilis 18 September 1927 (1927-09-18) (A.S.) Negara Amerika Serikat BahasaFilm bisu dengan antar judu...

Kashmiri weather forecasterFaizan ArifPersonal detailsBorn20 April 2001 (age 22-23)Srinagar, Jammu and KashmirNationalityIndianParentArif Jeelani Keng Muneera TabasumEducationB.Sc. (H) PhysicsAlma materR.P. School Alamdar Colony, Green Valley Educational Institute, Amity University Uttar PradeshOccupationStudent, Independent weather forecasterWebsitehttps://twitter.com/Kashmir_Weather Faizan Arif, professionally known as 'KASHMIR WEATHER', is an independent weather forecaster and columnist ba...

Milev RocksLocation of Robert Island in the South Shetland IslandsMilev RocksLocation of Milev RocksShow map of AntarcticaMilev RocksMilev Rocks (Antarctic Peninsula)Show map of Antarctic PeninsulaGeographyLocationAntarcticaCoordinates62°18′46″S 59°32′54″W / 62.31278°S 59.54833°W / -62.31278; -59.54833ArchipelagoSouth Shetland IslandsAdministrationAdministered under the Antarctic Treaty SystemDemographicsPopulationUninhabited Milev Rocks (Bulgarian: Мил...

Indian swimmer This article contains wording that promotes the subject in a subjective manner without imparting real information. Please remove or replace such wording and instead of making proclamations about a subject's importance, use facts and attribution to demonstrate that importance. (November 2021) (Learn how and when to remove this template message) Arati GuptaSaha on a 1999 stamp of IndiaPersonal informationBirth nameArati SahaNational teamIndiaBorn(1940-09-24)24 September...

Federico Tinoco Part of a series on the History of Costa Rica Pre-Columbian History Spanish Conquest New Spain Independence Mexican Control Federal Republic of Central America Free State of Costa Rica League War First Costa Rican Republic (1848–1948) 1870 coup d'état 1917 coup d'état Dictatorship of the Tinoco Brothers The Liberal State 1948 Costa Rican Civil War Founding Junta of the Second Republic 1949 Constitution The Reform State COVID-19 pandemic in Costa Rica Costa Rica Portalvte T...

2009 single by SadeSoldier of LoveSingle by Sadefrom the album Soldier of Love B-sideFlowReleased8 December 2009Recorded2009Genre Trip hop downtempo rock Length5:57LabelRCASongwriter(s) Sade Adu Andrew Hale Stuart Matthewman Paul S. Denman Producer(s) Sade Mike Pela Sade singles chronology Somebody Already Broke My Heart (2003) Soldier of Love (2009) Babyfather (2010) Music videoSoldier of Love on YouTube Soldier of Love is the first single and title track from Soldier of Love by the English ...

Human settlement in EnglandBullbridgeCanal InnBullbridgeLocation within DerbyshirePopulation220 (2001)OS grid referenceSK357524DistrictAmber ValleyShire countyDerbyshireRegionEast MidlandsCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townAMBERGATEPostcode districtDE56PoliceDerbyshireFireDerbyshireAmbulanceEast Midlands List of places UK England Derbyshire 53°04′05″N 1°28′05″W / 53.068°N 1.468°W / 53.068; -1.468 Bullbridge is ...

Football tournament season 2022 Copa do BrasilTournament detailsCountry BrazilDates22 February – 19 OctoberTeams92Final positionsChampionsFlamengo (4th title)Runner-upCorinthians2023 Copa LibertadoresFlamengoTournament statisticsMatches played122Goals scored281 (2.3 per match)Scoring leader(s)Germán CanoGiuliano(5 goals each)Best playerGiorgian de Arrascaeta (Flamengo)← 20212023 → The 2022 Copa do Brasil (officially the Copa Intelbras do Brasi...