Natria acetato

Natria acetato
Kemia strukturo de la Natria acetato
3D Kemia strukturo de la Natria acetato
Kristaloj de natria acetato
Alternativa(j) nomo(j)
Etanato de natrio Natria salo de acetata acido Acetato de natrio
Kemia formulo	C2H3NaO2
CAS-numero-kodo	127‑09‑3 (anhidra) 6131‑90‑4 (trihidrata)
ChemSpider kodo	29105
PubChem-kodo	517045
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka delikveska pulvoro, higroskopa
Molmaso	82.0343 g mol^−1
Denseco	1.528 (20 °C, anhidra) g/cm^3
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,464
Fandopunkto	324 °C (615 ℉; 597 K) (anhidra) 58 °C (136 ℉; 331 K) (trihidrata)
Bolpunkto	881.4 °C (1,618.5 ℉; 1,154.5 K) (anhidra) 122 °C (252 ℉; 395 K) (trihidrata) malkomponiĝas
Solvebleco	Akvo:anhidra:119 g/100 mL (0 °C) 123.3 g/100 mL (20 °C) 125.5 g/100 mL (30 °C) 137.2 g/100 mL (60 °C) 162.9 g/100 mL (100 °C)
Acideco (pKa)	24 (20 °C) 4.76 en acetato
Mortiga dozo (LD50)	3530 mg/kg (muso, buŝa)
Ekflama temperaturo	>250 °C (482 ℉; 523 K) °C
Memsparka temperaturo	607 °C
Sekureco	S22 S24/25
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H303, H316, H319, H320, H333
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P264, P280, P302+352, P304+340, P305+351+338, P337+313
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Natria acetato, acetato de natrio aŭ H₃C-COO-Na estas neorganika natria salo de acetata acido. Ĉi-senkolora delikveska substanco posedas grandan gramon da uzo. En media temperaturo ĝi prezentiĝas kiel kristala solido unuklina kaj higroskopa, senkolora, senodora, solvebla en akvo kaj parte solvebla en etanolo.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado per agado de acetata acido kaj natria hidroksido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 2

• Preparado per traktado de acetata anhidrido kaj natria hidroksido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 3

• Preparado per reakcio de acetata acido kaj natria karbonato:

2+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$2+

Sintezo 4

• Preparado per traktado de natria etoksido kaj etila acetato:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 5

• Preparado per interagado de alila acetato kaj natria formiato:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 6

• Preparado per acida transesterigo inter acetata acido kaj natria formiato:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 7

• Preparado per alkohola transesterigo inter alila acetato kaj natria hidroksido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcioj

Reakcio 1

• Hidrolizo de la natria acetato:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcio 2

• Reakcio kun sulfata acido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcio 3

• Reakcio per acida transesterigo kun formiata acido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcio 4

• Reakcio per alkohola transesterigo kun vinila alkoholo:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcio 5

• Reduktigo de la natria acetato:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{2[H]}}\,}}}$+

Reakcio 6

• Reakcio kun NH3:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Reakcio 7

• Reakcio kun HCl:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Uzoj

Natria acetato uzatas en tekstila industrio por neŭtraligo de reziduaj kurentoj da sulfata acido kaj kiel fotorezista kiam uzatas kolorigiloj surbaze de anilino. Ankaŭ oni uzas kiel tanadagento en la traktado per kromio. Ĝi helpas malakceli la vulkaniza procezo de la kloropreno en la sinteza produktado de kaŭĉuko.

Ĝi estas kemiaĵo uzata por gustigi la frititajn terpomojn. Kutime oni aldonas ĝin al nutraĵoj kiel konservanto, en ĉi-kazoĝi identiĝas kiel natria duacetato kaj ĝia internacia kodo estas E262I.

Kiel konjuga bazo de malforta acido, iu solvaĵo de natria acetato kaj acetata acido povas agi kiel bufro-solvaĵo por relativa konservado de la pH. Ĉi tio estas aparte utila en biokemio, kie la reakcioj dependas de la pH.

Same ĝi uzatas en termosakoj memaktivaj, konata kiel "varma glacio". Kiam trihidrataj kristaloj de acetato de natrio varmiĝas (fandopunkto 58 °C), en saturita solvaĵo de tiu substanco, la troaj kristaloj fandiĝos ĉirkaŭ 100 °C. Kiam ĉi-procezo malvarmiĝas, oni estiĝas supersaturita dissolvaĵo de natria acetato en akvo. Ĉi-solvaĵo kapablas malvarmiĝi ĉe meditemperaturo, t. e., malsuper ol ĝia fandopunkto, sen formado de kristaloj. Kiam metala disko premiĝas en la interno de la termosako, iu centro de aglomerigo kaŭzas la kristaliĝon de la dissolvaĵo en solida acetato de natrio.

Reakcioj

• La etila estero de acetata acido estigas per reakcio de natria acetato kaj bromoetilo:

H₃C-COO⁻ Na⁺ + Br-CH₂-CH₃ → H₃C-COO-CH₂-CH₃+ NaBr

• Natria acetato malkomponiĝas en natria karbonato kaj acetono:

2CH₃COONa → Na₂CO₃ + CH₃COCH₃

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Steve Spangler Science
• About education
• Chemical Book
• Remington: The Science and Practice of Pharmacy, David B. Troy, Paul Beringer
• Fluids and Electrolytes in the Surgical Patient, Volume 476, Carlos Pestana
• Essential Laboratory Mathematics: Concepts and Applications for the Chemical ..., Catherine W. Johnson (MAed/Math.), Catherine W. Johnson, Daniel L. Timmons, Pamela E. Hall
• Chemical Demonstrations: A Handbook for Teachers of Chemistry, Volume 1^{[rompita ligilo]}, Bassam Z. Shakhashiri
• Essentials of Organic Chemistry: For Students of Pharmacy, Medicinal ..., Paul M. Dewick

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).