Natria bifosfato

Ununatria bifosfito
Kemia strukturo de la Ununatria bifosfito
3D Kemia strukturo de la Ununatria bifosfito
Blankaj kristaloj de ununatria bifosfito
Alternativa(j) nomo(j)
Ununatria duhidrogena fosfato Natria fosfato unubaza Mononatria duhidrogena fosfato Mononatria duhidrogena fostato
Kemia formulo	NaH2PO4
CAS-numero-kodo	7558-80-7 10049-21-5 (unuhidrata) 13472-35-0 (duhidrata)
ChemSpider kodo	22626
PubChem-kodo	24204 23672064
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka pulvoro aŭ kristalo, senodora kaj higroskopa
Molmaso	119,97071 g mol^−1
Denseco	2.36 (anhidra) 2,04 (unuhidrata) 1,92 (duhidrata) g/cm^3
Fandopunkto	150 °C[1]
Bolpunkto	240 °C
Solvebleco	Akvo:850 g/L[1]
Mortiga dozo (LD50)	>2000 mg/kg (muso, buŝa)
Ekflama temperaturo	Ne bruliva
Sekurecaj Indikoj
Risko	R36
Sekureco[2]	S26 S39
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero[2] Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H261, H280, H315, H319, H320, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P305+351+338, P321, P405, P501[3]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Ununatria bifosfito, bifosfito de natrio unubaza aŭ NaH₂PO₄, estas acida fosfata salo de natrio kun du jonigaj hidrogenatomoj (H₂PO₂⁻. Kiel multaj el la natriaj fosfatoj, ĝi estas ordinara industria kemiaĵo, ekzistanta kiel anhidra salo samkiel unu- aŭ du- hidrataj.

Sintezoj

• Per neŭtraligo de koncentrita fosfata acido:

${\displaystyle {\mathsf {H_{3}PO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ NaH_{2}PO_{4}+H_{2}O}}}$

• Per reakcio de dunatria hidrogena fosfato kaj fosfata acido:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+H_{3}PO_{4}\ {\xrightarrow {}}\ 2\;NaH_{2}PO_{4}}}}$

• Per dissolvado de blanka fosforo en solvaĵo milde alkala kaj hidrogena peroksido:

${\displaystyle {\mathsf {P_{4}+10\;H_{2}O_{2}+4NaOH\ {\xrightarrow {}}\ 4\;NaH_{2}PO_{4}+8\;H_{2}O}}}$

Reakcioj

• Ununatria bifosfato perdas akvon per vakua hejtado:

${\displaystyle {\mathsf {NaH_{2}PO_{4}\cdot 2H_{2}O\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ NaH_{2}PO_{4}+2\;H_{2}O}}}$

• Kiam varmigita, ĝi estigas natrian salon de pirofosfata acido:

${\displaystyle {\mathsf {2\;NaH_{2}PO_{4}\ {\xrightarrow {160^{o}C}}\ Na_{2}H_{2}P_{2}O_{7}+H_{2}O}}}$

• aŭ natrian salon de meta-fosfata acido:

${\displaystyle {\mathsf {NaH_{2}PO_{4}\ {\xrightarrow {220-250^{o}C}}\ NaPO_{3}+H_{2}O}}}$

• Ĝi reakcias kun alkaloj:

${\displaystyle {\mathsf {NaH_{2}PO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}HPO_{4}+H_{2}O}}}$ ${\displaystyle {\mathsf {NaH_{2}PO_{4}+2NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{3}PO_{4}+2H_{2}O}}}$

• Ĝi partoprenas en duoble interŝanĝaj reakcioj:

${\displaystyle {\mathsf {3\;NaH_{2}PO_{4}+3\;AgNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ Ag_{3}PO_{4}\downarrow +3\;NaNO_{3}+2\;H_{3}PO_{4}}}}$

Uzoj

Fosfatoj ĉefe uzatas en nutraĵoj kaj akvotraktado. La pH de tiaj formulaĵoj ĝenerale alĝusteblas per miksaĵoj da pluraj natriaj fosfatoj, samkiel ĉi-salo. Ĝi solveblas en 4.5 akvopartoj. Natria hidrogena fosfato same aldoniĝas al bestonutraĵoj, dentokremoj kaj pulvora lakto. Ĝi ankaŭ uzatas kiel densigagento kaj emulsianto.

Literaturo

• Chemical Book
• Sigma Aldrich^{[rompita ligilo]}
• GuideChem
• Encyclopedia of Food and Color Additives, Volume 3, George A. Burdock
• Dictionary of Food Ingredients, Robert S. Igoe
• Bioavailability of Nutrients for Animals: Amino Acids, Minerals, Vitamins, Clarence B. Ammerman, David P. Baker, Austin J. Lewis
• Remington: The Science and Practice of Pharmacy
• Homeopathy: Science Or Myth?^{[rompita ligilo]}, Bill Gray
• Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ..., G. W. A. Milne

Vidu ankaŭ

• Na₃PO₄
• Na₂HPO₄
• NaPCl₆
• [NaPO₃]₆
• Na₃PO₃S
• Na₃PO₂S₂

Referencoj

1. ↑ AAKO^{[rompita ligilo]} Material Safety Data Sheet
2. ↑ Fisher Scientific^{[rompita ligilo]}
3. Ted Pella Inc.

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).