Ansa (Arhantze en basco o segon Grosclaude Antso [1], Ance en francés) qu'ei ua anciana comuna bearnesa de Varetons administrada peth departament deths Pirenèus Atlantics dera region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània. Qu'ei un productor deu hromatge d'Aussau dab l'apellacion A.O.C Aussau-Irati. Lo 1èr de gèr de 2017 que fusionè dab Hiars e que vadó ua comuna delegada dera comuna navèra d'Ansa e Hiars.
Era prononciacion qu'ei ['ansɔ]. Eras fòrmas ancianas que son Anssa au sègle XIII, Ansse en 1385, Anse en 1487, Ansa en 1538, Ance en 1674, Ance (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIIIau) [1].
Gerhard Rohlfs, citat per Grosclaude, lo nom que pòt estar un toponime prelatin com Ansòst (Bigòrra), Ansó (Aragon) e Antsoain (Navarra) o viéner d'un gentilici latin [1].
Dauzat qu'explica Ansa, com Anse (Ròse), per eth nom latin d'òmi Ansius o Antius [2].
Segon J. Pagès, citat per Grosclaude, Ansa que vien deth basco Antso (« poi, tuc ») o deth latin incisa, « passatge estret en montanha » [1].
Miquèu Grosclaude que pensa eth lòc ei pauc latinizat e donc un gentilici latin ei improbable. Foneticament, incisa pòt pas donar Ansa. Que demòran duas possibilitats, lo nom de persona d'origina basca Anso, o enqüèra mei probable, lo mot basco Antso (« poi, tuc ») [1].