Był jednym z trzynastu dzieci urodzonych w chłopskiej rodzinie. Święcenia kapłańskie przyjął 10 sierpnia 1904. Pełnił szereg funkcji, jako nuncjusz apostolski we Francji i delegat do Bułgarii, Grecji i Turcji. W 1925 przyjął święcenia biskupie. 12 stycznia 1953 na konsystorzu Pius XII kreował go kardynałem, a także nadał mu tytuł patriarchy Wenecji. Wybrany na papieża 28 października 1958 w jedenastym głosowaniu, po trzech dniach konklawe.
Jego poglądy na temat równości zostały podsumowane [kto?] w jego stwierdzeniu: „Wszyscy zostaliśmy stworzeni na obraz Boży, a zatem wszyscy jesteśmy podobni do Boga”[2][3]. Wywarł ogromny wpływ na Kościół katolicki, otwierając go na zmiany ogłoszone na Soborze Watykańskim II. Jego celem była modernizacja Kościoła poprzez podkreślenie jego roli duszpasterskiej. Porzucił zasadę ograniczenia liczby kardynałów do 70 wprowadzoną przez Sykstusa V, zwiększając ich liczebność do 88, mianował pierwszych kardynałów z Afryki, Japonii oraz Filipin. Promował ruchy ekumeniczne we współpracy z innymi wyznaniami chrześcijańskimi.
Jego proces kanonizacyjny rozpoczął 18 listopada 1965 papież Paweł VI, ogłaszając go Sługą Bożym. 3 września 2000 został beatyfikowany przez Jana Pawła II. 27 kwietnia 2014 wraz z Janem Pawłem II został kanonizowany[4][5].
Życiorys
Wczesne życie
Urodził się w Sotto il Monte (obecnie Sotto il Monte Giovanni XXIII – nazwane na jego cześć), w prowincji Bergamo we Włoszech 25 listopada 1881 r., w biednej, liczącej 13 dzieci rodzinie chłopskiej[6]. Jego rodzeństwem byli:
Maria Caterina (1877–1883)
Teresa (1879–1954)
Ancilla (1880–1953)
Francesco Zaverio (1883–1976)
Maria Eliza (1884–1955)
Assunta Casilda (1886–1980)
Domenico Giuseppe (1888–1888)
Alfredo (1889–1972)
Giovanni Francesco (1891–1956)
Enrica (1893–1918)
Giuseppe Luigi (1894–1981)
Luigi (1896–1898)
Jego rodzina osiadła w tej miejscowości w XV wieku, choć pewne jej gałęzie zamieszkiwały inne części Włoch. Rodzice przyszłego papieża byli biednymi rolnikami[1]. Ojciec, Giovanni Battista Roncalli[7], był dzierżawcą. Dopiero w latach późniejszych udało mu się wykupić dom rodzinny oraz fragment pola od hrabiego Ottavio Morianiego. Matka, Marianna Giulia Mazzola[7], była gospodynią domową. Wprowadzała ona również do domu religijną atmosferę[8]. Pierwszą komunię przyjął w 1888 r., natomiast bierzmowany był rok później[7].
Angelo Roncalli ukończył trzyklasową wiejską szkołę powszechną. Od 8. roku życia uczył się łaciny u miejscowego proboszcza. W 1891 r. dzięki protekcji dostał się do gimnazjum w odległym o 7 km od rodzinnej wioski miasteczku Celana, w którym naukę musiał jednak przerwać już po roku. W październiku 1893 r. 12-letni Angelo rozpoczął naukę w małym seminarium duchownym w Bergamo[7]. Było to możliwie dzięki pomocy finansowej proboszcza, ponieważ na opłacanie czesnego rodzina nie mogła sobie pozwolić. Tu szybko nadrobił braki i stał się jednym z najlepszych seminarzystów. Pasjonowały go nauki humanistyczne, a w szczególności historia[8]. W Bergamo dokonał się rozwój intelektualny przyszłego papieża. Ukończył gimnazjum, liceum, a mając 19 lat był już na trzecim roku teologii[7].
3 stycznia 1901 r. został przeniesiony do seminarium papieskiego św. Apolinarego w Rzymie jako stypendysta fundacji księdza Casaroli. Rok później musiał na kilka miesięcy przerwać naukę z powodu konieczności odbycia zasadniczej służby wojskowej, gdzie w 1902 r. dosłużył się stopnia sierżanta[7].
Pod koniec 1904 r. młody ksiądz zapisał się na wydział prawa kanonicznego, jednakże już w kwietniu 1905 r. przerwał studia, gdyż 9 kwietnia otrzymał funkcję sekretarza nowego biskupa Bergamo Giacomo Radiniego-Tedeschi[7]. Pełnił ją przez 10 lat, aż do śmierci Radiniego w sierpniu 1914 r. Oprócz obowiązków sekretarza Roncalli wykładał również w seminarium duchownym historię Kościoła oraz apologetykę[10]. Był diecezjalnym kapelanem Akcji Katolickiej kobiet, wiele czasu spędzał w bibliotekach i archiwach. W 1905 r. rozpoczął pracę nad wydawnictwem źródłowym „Akta wizytacji apostolskiej diecezji Bergamo przez św. Karola Boromeusza”[1]. Pracę tę ukończył dopiero w 1957 r., już jako kardynał.
W 1908 r. opublikował swoją pierwszą książkę – „Kardynał Cezary Baroniusz. Z okazji trzechsetlecia śmierci”, zaś w 1912 r. wydał monografię „Wyższe miłosierdzie w Bergamo i inne dzieła dobroczynne zaprowadzone przez Zgromadzenie Miłosierdzia”[8].
Po wybuchu II wojny światowej korzystając ze statusu dyplomatycznego pomagał ludziom prześladowanym przez hitlerowców, m.in. wysyłając do Palestyny podrobione świadectwa chrztu i imigracji dla Żydów węgierskich[11]. Ambasador niemiecki Franz von Papen ocenił, że Roncalli uratował około 24 tysiące żydów[12]. W 1944 r. papież Pius XII mianował go nuncjuszem apostolskim w Paryżu, a od 1951 r. także stałym obserwatorem przy UNESCO[10].
Angelo Giuseppe Roncalli jako patriarcha Wenecji.Herb kardynalski Angelo Giuseppe Roncalliego
12 stycznia 1953 r. został mianowany kardynałem, a trzy dni później patriarchą Wenecji[7]. PrezydentFrancjiVincent Auriol powołał się na stary przywilej francuskich królów i sam włożył czerwony kapelusz na głowę kardynała Roncallego w czasie ceremonii w Pałacu Elizejskim[7]. Jako kardynał był członkiem trzech kurialnych dykasterii: Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, Kongregacji Rozkrzewiania Wiary i Kongregacji ds. Zakonników[13].
Konklawe w 1958 r. trwało trzy dni, podczas których odbyło się jedenaście głosowań[1][16]. Ku zaskoczeniu samego Roncallego kardynałowie wybrali go 28 października, uznając go [kto?] za „Papieża Przejściowego” – ze względu na zaawansowany wiek (77 lat)[10].
Pontyfikat
Jan XXIII i premier Sami as-Sulh (1959)Jan XXIII (1959)
Wkrótce po wyborze Jan XXIII oznajmił, że jego głównym pragnieniem jest, by mógł być przede wszystkim pasterzem[1]. Zaraz potem podjął cztery ważne decyzje: zwiększył liczebność Kolegium Kardynałów (unieważniając dekret Sykstusa V), postanowił zwołać synod i sobór powszechny, a także zrewidować kodeks prawa kanonicznego[1].
Pierwszy w historii Rzymu Synod Biskupów odbył się w dniach 24–31 stycznia 1960 r. i był określany jak wstęp do soboru[10]. Historycy są jednomyślni, że najdonioślejszym wydarzeniem pontyfikatu Jana XXIII było zwołanie II soboru watykańskiego, którego zadaniem było otwarcie Kościoła na odłączonych i dostosowanie go do wymogów nowej epoki[10]. Pierwsza komisja przygotowująca sobór zaczęła obradować w czerwcu 1959 r.[10]. Rok później papież utworzył dziesięć komisji soborowych i komisję główną[10]. Wkrótce potem rozesłał zapytania do biskupów świata z prośbą o propozycje tematów – odpowiedzi było na tyle dużo, że nie zdążono nawet wszystkich przygotować[10]. W Boże Narodzenie w 1961 r. papież postanowił, że sobór zostanie otwarty 11 października 1962 r. (początkowo przewidywał, że potrwa kilka miesięcy)[10]. Na obrady zaproszonych było 18 Kościołów niekatolickich. Sam papież nie brał udziału w obradach[1]. Raz jednak interweniował, kiedy to schemat o objawieniu został odrzucony większością ojców soborowych, lecz niewystarczającą większością 2/3 (papież skierował wówczas schemat do ponownych obrad specjalnej komisji)[1]. Pierwsza sesja soboru zakończyła się 8 grudnia 1962 r.[10].
Udzielał się także w reformie liturgii: zatwierdził nowy brewiarz i mszał, a także wprowadził do kanonu mszalnego wspomnienie św. Józefa i wyraził zgodę na używanie języków narodowych w Kościołach unickich[1]. W sprawach dogmatycznych jego działanie jest oceniane [kto?] jako nieco zachowawcze, jak np. gdy przestrzegł przed niebezpiecznymi treściami dzieł Pierre’a Teilharda de Chardin[1].
Już w pierwszym roku swojego pontyfikatu napisał cztery encykliki, z których najważniejsza, Ad Pedri Cathedram (wydana w czerwcu 1959 r.), zawierała oficjalną zapowiedź soboru[10]. Trzy kolejne, które ukazały się od sierpnia do listopada 1959 r., traktowały o stanie kapłańskim, modlitwie różańcowej i pracy misyjnej[10]. W maju 1961 r. została wydana encyklika społeczna Mater et Magistra, w której podjął i rozszerzył społeczną naukę Piusa XI i Leona XIII[1]. W podobnym tonie Jan XXIII wypowiedział się także w ostatniej swojej encyklice Pacem in terris (kwiecień 1963 r.), gdzie nawiązał także do pokojowego współistnienia pomiędzy Zachodem a komunistycznym Wschodem[1].
Dodatkowo, podczas kryzysu kubańskiego, publicznie apelował do ZSRR i USA o ostrożność w działaniach, czym zaskarbił sobie sympatię prezydenta Kennedy’ego i I sekretarza Chruszczowa[1]. Dzięki temu ociepleniu stosunków dyplomatycznych, 7 marca 1962 r., Jan przyjął na audiencji córkę i zięcia Chruszczowa[10].
Wbrew panującemu przekonaniu papież Jan XXIII nie ekskomunikował 3 stycznia 1962 r. Fidela Castro[17]. Doszło jedynie do pogorszenia relacji, m.in. poprzez odpowiedź papieża na wiadomość od kubańskiego prezydenta, Dorticósa Torrado, w której wyraził swoje „szczere życzenia chrześcijańskiej pomyślności dla umiłowanego narodu Kuby”. Przesłanie miało jednak dość ekspansywny charakter[potrzebny przypis]. Również w tym samym czasie władze watykańskie podjęły decyzję o nieprzyjęciu listu uwierzytelniającego dla nowego ambasadora Kuby, Amado Blanco y Fernándeza. Napięcie stosunków wynikało z nagonki i prześladowań duchownych katolickich na Kubie[18].
Jan XXIII na okładce magazynu „Time” z 4 stycznia 1963.
Człowiek Roku 1962 według magazynu „Time”[19]. Jego sekretarzem osobistym był abp Loris Capovilla. Palił fajkę. Był pierwszym papieżem od 1870 r., który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem – była to wizyta w więzieniu i jednym ze szpitali w Boże Narodzenie w 1958[1]. W 1962 r. odbył także podróż do Asyżu i Loreto[10]. Kreował 52 kardynałów na pięciu konsystorzach[7].
Choroba i śmierć
23 września 1962 r. u papieża zdiagnozowano raka żołądka, z którego miał kilka krwotoków[7]. Ostatnie publiczne wystąpienie ojca świętego odbyło się 11 maja 1963 r., kiedy to włoski prezydent Antonio Segni przyznał papieżowi nagrodę za zaangażowanie dla pokoju. Jego ostatnia publiczna wypowiedź zaś, dzięki przekazowi radiowemu, została skierowana do pątników zgromadzonych w piekarskim sanktuarium u stóp Matki Boskiej Piekarskiej w Piekarach Śląskich[20]. 25 maja 1963 papież doznał kolejnej perforacji, w wyniku której zapadł na zapalenie otrzewnej[7] i wymagał transfuzji krwi; miał też coraz wyższą gorączkę. O agonii papieża informowało szczegółowo polskich słuchaczy Radio Wolna Europa.
Grób Jana XXIII
Grobowiec w Grotach Watykańskich (W latach 1963–2000 pierwsze miejsce pochówku Jana XXIII) Grób św. Jana XXIII w Watykanie
Jan XXIII zmarł w Watykanie 3 czerwca 1963 roku o godzinie 19:49. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie mam innej woli jak tylko wolę Boga – Ut unum sint. (łac.Aby byli jedno)”. W związku z jego śmiercią kilka państw ogłosiło żałobę narodową m.in. Hiszpania (10 dni)[21], Filipiny (9 dni)[22], Włochy (3 dni)[23], Paragwaj (3 dni)[24], Gwatemala (3 dni)[25], Kongo (1 dzień)[26]. Pierwotnie grób Jana XXIII znajdował się w krypcie w podziemiach bazyliki Świętego Piotra. Po beatyfikacji ciało papieża zostało złożone u stóp ołtarza św. Hieronima w bazylice św. Piotra na Watykanie[27]. Natomiast 5 lat później tj. 8 kwietnia 2005, w pierwotnym miejscu pochówku papieża Jana pochowano Jana Pawła II[28].
Cud, który przesądził o ogłoszeniu papieża Jana XXIII błogosławionym, miał miejsce w Neapolu 25 maja 1966 r.[30]. Uzdrowiona została siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo – Caterina Capitani[30]. Zakonnica cierpiała na przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka. Choroba postępowała i niemożliwa z punktu widzenia medycyny była jakakolwiek poprawa[30]. Siostra wraz ze współsiostrami prosiła o wstawiennictwo Jana XXIII; miała zostać uzdrowiona po wizji[30]. Przypadek ten został zbadany przez zespół lekarzy współpracujących, jako konsultanci medyczni, przy Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych[30].
Msza kanonizacyjna dwóch papieży
5 lipca 2013 r. Watykan ogłosił iż Franciszek zamierza wpisać do katalogu świętych papieża Jana XXIII oraz że razem z nim zostanie kanonizowany Jan Paweł II, któremu tego dnia podpisano dekret w sprawie cudu za wstawiennictwem papieża Polaka[31][32]. W przypadku Jana XXIII papież Franciszek zdecydował o odstąpieniu od stwierdzenia cudu za wstawiennictwem błogosławionego[32]. Data kanonizacji obu papieży została ustalona na konsystorzu, który odbył się 30 września[33].
27 kwietnia 2014 r., w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, papież Franciszek przy koncelebrzeemerytowanego papieżaBenedykta XVI odprawił na placu św. Piotra mszę świętą kanonizując obu papieży[34]. W uroczystości uczestniczyło wiele zagranicznych delegacji, w tym także z Polski[35].
Była to pierwsza podwójna kanonizacja papieży w XXI wieku i zarazem pierwsza kanonizacja głowy Kościoła od czasu kanonizacji Piusa X w 1954 r.[36][37].
Divini Pastoris Ecclesiasticis – 12 listopada 1958
Boni Pastoris – 22 lutego 1959
Cum inde – 17 maja 1959
De Pontificio Consilio Ecclesiasticis Italiae Tabularis curandis – 29 lutego 1960
Rubricarum Instructum – 25 lipca 1960
Ad Suburbicarias Dioeceses – 10 marca 1961
Consilium – 2 lutego 1962
Suburbicariis sedibus – 11 kwietnia 1962
Cum gravissima – 15 kwietnia 1962
Appropinquante Concilio – 6 sierpnia 1962
Summi Pontificis electio – 5 września 1962
Templorum Decus – 11 września 1962
Fidei propagandae – 1 października 1962
Dominicianus Ordo – 7 marca 1963
Konstytucje apostolskie
Pacensis in Bolivia (Coroicensis) – 7 listopada 1958
Torontinae - Hamiltonensis (S. Catharinae in Ontario) – 9 listopada 1958
Portus Moresby (Mendiensis) – 13 listopada 1958
Durangensis (Chihuahuensis) – 22 listopada 1958
Durangensis - Sinaloensis (Mazatlanensis) – 22 listopada 1958
Liberopolitanae – 11 grudnia 1958
Tananarivensis (De Diego Suarez et Aliarum) – 11 grudnia 1958
Liberopolitanae (Muilaënsis) – 11 grudnia 1958
Chihuahuensis – 8 stycznia 1959
Cuschensis (Sicuanensi) – 10 stycznia 1959
Changanacherrensis et aliarum – 10 stycznia 1959
Caiazeirasensis-Campinensis Grandis (Patosensis) – 17 stycznia 1959
Berberatensis (Bossangoaënsis) – 9 lutego 1959
Niameyensis (Fadangurmaënsis) – 12 lutego 1959
Iquiquensis (Aricensis) – 17 lutego 1959
Munduensis – 19 lutego 1959
Botucatuensis – 7 marca 1959
Tudensis (Vicensis) – 9 marca 1959
Seguntinae (Guadalajarensis) – 9 marca 1959
Oxomensis (Sorianae) – 9 marca 1959
Oriolensis (Lucentinae) – 9 marca 1959
Mindoniensis (Ferrolensis) – 9 marca 1959
Calaguritanae et Calceatensis (Logrognesis) – 9 marca 1959
Sancti Dominici (a Domina Nostra vulgo De La Altagracia in Higüey seu Higueyensis) – 1 kwietnia 1959
Oturkpoënsis – 2 kwietnia 1959
Kimberleyensis et aliarum (Bechuanalandensis) – 2 kwietnia 1959
Culiacanensis – 6 kwietnia 1959
Exarchia in Germania – 17 kwietnia 1959
Rhodesiae Septemtrionalis et Nyassaland – 25 kwietnia 1959
Nzerekoreensis – 25 kwietnia 1959
Luluaburgensis (Lueboënsis) – 25 kwietnia 1959
Nagasakiensis (Qui cotidie) – 4 maja 1959
De Diego Suarez - Tananarivensis (Ambatondrazakaënsis) – 21 maja 1959
Verae Crucis — Tehuantepecensis (S. Andreae De Tuxtla) – 23 maja 1959
Angelorum - Mexicanae (Tlaxcalensis) – 23 maja 1959
Delhiensis et Simlensis (Simlensis) – 4 czerwca 1959
Ngoziensis - Kitegaënsis (Usumburaënsis) – 11 czerwca 1959
Insularum Salomonicarum (Insularum Salomonicarum Occidental.) – 11 czerwca 1959
Portus Alexii et Vevakensis (Gorokaensis, Montis Hagensis, Laensis) – 18 czerwca 1959
Portalegrensis in Brasilia (S. Crucis in Brasilia) – 20 czerwca 1959
Bugavuënsis (Gomaënsis) – 30 czerwca 1959
Hiroshimaënsis – 30 czerwca 1959
Portus Moresby (Insulae Yule et Daruensis) – 16 lipca 1959
Lagosensis (Kadunaënsis) – 16 lipca 1959
Rivi Nigri (S. Ioannis In Brasilia) – 16 stycznia 1960
Sollicitudo Omnium Ecclesiarum – 29 czerwca 1960
Humanae Salutis – 25 grudnia 1961
Veterum Sapientia – 22 lutego 1962
Listy apostolskie
Haeret animis – 20 listopada 1958
Inclitam Dei genetricem – 28 listopada 1958
Bergomensem Inter – 10 grudnia 1958
Fortiter suaviterque – 10 grudnia 1958
Gaudii nuntia – 10 stycznia 1959
Opere Nobilissimo – 14 stycznia 1959
Urbis Fori Livii – 16 stycznia 1959
Pientissima Virgo – 16 stycznia 1959
Agnes Sepulchrum – 27 lutego 1959
Celsitudo ex humiltate – 19 marca 1959
Qui huius saeculi – 23 marca 1959
Quantum dilectionis – 10 kwietnia 1959
Materna Caritas – 12 kwietnia 1959
Mirabilis Tot – 12 kwietnia 1959
Cui Datum – 14 kwietnia 1959
Quae festo – 15 kwietnia 1959
Renovans faciem – 26 kwietnia 1959
Mariani Cultus – 2 maja 1959
Caritatis Praeconium – 3 maja 1959
Caritatis Unitas – 4 maja 1959
Plantaria Novella – 21 maja 1959
Augustae Virgini – 23 maja 1959
Potiora inter – 23 maja 1959
Urbs Roma – 23 maja 1959
Ecclesiae Filii – 6 czerwca 1959
Salute Sidus – 10 czerwca 1959
Salutiferos cruciatos – 1 lipca 1959
Essendiae in urbe – 8 lipca 1959
Religionis domicilium – 17 lipca 1959
Meritis celebratur – 17 lipca 1959
Rosas Caelitus – 23 lipca 1959
Praecipuo – 30 lipca 1959
Quasi arx – 31 lipca 1959
Respice Stellam – 9 września 1959
Iuventutis praeceptorem – 16 października 1959
Beatam Mariam Virginem – 21 października 1959
Solacium ac levantionem – 23 października 1959
Caelesti coruscans – 30 października 1959
Michaël salutis signifer – 31 października 1959
Mirabili nexu – 13 listopada 1959
Luctifera bella – 25 listopada 1959
Studium et cultus – 27 listopada 1959
Maiora in Dies – 8 grudnia 1959
Romanorum Pontificum – 9 stycznia 1960
Meritis laudibus – 15 stycznia 1960
Aligera cymba – 15 stycznia 1960
Caeruleum mare – 5 lutego 1960
Omnibus mater – 10 lutego 1960
Urbi Valentiae – 12 lutego 1960
Expedit sane – 12 lutego 1960
Diuturno usu – 29 lutego 1960
Apostolici muneris – 1 marca 1960
Religio bonaeque – 16 marca 1960
Praeclarissimum – 7 kwietnia 1960
Studio inflammatus – 7 kwietnia 1960
Salutiferae Crucis – 7 kwietnia 1960
Beatum Ioseph – 7 kwietnia 1960
Auxiliatricem Virginem – 19 kwietnia 1960
Peculiare studium – 22 kwietnia 1960
Decus eximium – 22 kwietnia 1960
Beati Caelites – 28 kwietnia 1960
Monumentum pietatis – 29 kwietnia 1960
Quemadmodum Apostolici – 3 maja 1960
Eo intendentes – 3 maja 1960
Decet Nos – 3 maja 1960
Ad universae Ecclesiae – 3 maja 1960
Tot inter angustias – 18 maja 1960
Peculiari studio – 20 maja 1960
Catholica Polonia – 20 maja 1960
Iuvat Nos – 2 czerwca 1960
Superno Dei – 5 czerwca 1960
Inde a Primis – 30 czerwca 1960
Singulari studio – 1 lipca 1960
Quemadmodum – 1 lipca 1960
Praecipuo pietatis – 1 lipca 1960
Merito praedicatur – 1 lipca 1960
Ignem veni – 1 lipca 1960
Qui servatorem – 25 lipca 1960
Expedit sane – 25 lipca 1960
Christiani populi – 18 sierpnia 1960
Quod Dilectum – 20 sierpnia 1960
Probatum studium – 3 września 1960
Virginis Immaculatae – 5 września 1960
Salubri ducti – 28 września 1960
Religione – 7 października 1960
Pietatis marialis – 7 października 1960
Virgo intaminata – 21 października 1960
Vel in repositarum – 21 października 1960
Praefervidum erga – 23 listopada 1960
Qui catholico – 16 grudnia 1960
Eo contendente – 16 grudnia 1960
Agri culturam – 16 grudnia 1960
Luce collustrans – 22 grudnia 1960
Iam in Pontificatus – 14 stycznia 1961
Le voci – 19 marca 1961
Sacrarum expeditionum – 20 marca 1961
Celebrandi Concilii Oecumenici – 11 kwietnia 196
Quotiescumque nobis – 29 czerwca 1961
Centesimo vertente anno – 10 sierpnia 1961
In colle – 29 września 1961
Il religioso convegno – 29 września 1961
Oecumenicum Concilium – 28 kwietnia 1962
Magnifici eventus – 11 maja 1963
Inne dzieła
Poczytnym stał się Dziennik duszy (wł.Il giornale dell’anima e altri scritti di pietà), który papież Roncalli zaczął pisać w 1895 r. i kontynuował aż do swej śmierci w 1963 r. Dzieło to przetłumaczono na wiele języków, w tym na język polski (tłum. Józefa Ledóchowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 1965)[43].
Jako Angelo Giuseppe Roncalli wydał Il cardinale Cesare Baronio. Nel terzo centenario della sua morte (Monza, 1908) oraz Mons. Giacomo Maria Radini-Tedeschi, vescovo di Bergamo (Rzym, 1963).
Krytyka papieża Jana XXIII
Wielu konserwatywnych katolików – tych, którzy krytykują Sobór Watykański II – uważa, że Jan XXIII zapoczątkował ruch odwracania się od prawdziwej wiary[44][45].
Chociaż papież Jan istotnie prowadził pamiętnik[47], nie ma żadnego dowodu na to, że miał wizje przyszłości[48].
Odnowiciel Kościoła w perspektywie luterańskiej
Jest uważany przez wiele organizacji protestanckich za reformatora chrześcijaństwa. Jan XXIII jest wspominany w roku liturgicznym części Kościołów luterańskich jako jeden z odnowicieli Kościoła (do grupy tej należą m.in. także Marcin Luter i Jan Kalwin)[49]. Dzień 3 czerwca jest w luterańskim kalendarzu liturgicznym obchodzony jako Wspomnienie Jana XXIII, biskupa Rzymu[50]. Podczas wspomnienia biskupa Jana XXIII, używana jest biała szata liturgiczna. Wspomnienia nie obchodzą natomiast np. kościoły staroluterańskie.
Ordery i odznaczenia
Stolicy Apostolskiej
Papież jest ex officio suwerenem zakonów podległych Stolicy Apostolskiej, z tego tytułu przysługują mu:
↑ abcdZygmunt Zieliński: Dzieje papieży. Wyd. I. T. 6: Od pontyfikatu Piusa XII do pontyfikatu Jana Pawła I. Poznań: Oficyna Wydawnicza DRUCK s.c, 2005, s. 83–88. ISBN 83-87172-87-1.
↑„Focus Ekstra” nr 2, kwiecień-czerwiec 2014, s. 40.
↑Peter Hebblethwaite, John XXIII: Pope of the Century, Continuum 2005, s. 119.
↑Przemówienie do braci i sióstr z całej rodziny serafickiej wygłoszone w patriarchalnej bazylice laterańskiej dnia 16 kwietnia 1959 r. w 750. rocznicę zatwierdzenia Reguły życia franciszkańskiego. W: Jan XXIII: Refleksje nad regułami franciszkańskimi. Warszawa-Kraków: Franciszkańskie Centra OFM, OFMConv, OFMCap, 2010, s. 37. ISBN 978-83-930164-2-6.
↑Index ac status causarum beatificationis et canonizationis quae a Postulatione Generali OFM pertractantur. Rzym: Postulazione Generale OFM, 2009, s. 70.
↑ks. Rama P. Coomaraswamy (przekład: Mirosław Salawa): Posoborowi „papieże” – Jan XXIII. [w:] Rama P. Coomaraswamy, „The Destruction of the Christian Tradition”, 2006 [on-line]. Ultra montes, 2008. [dostęp 2011-10-25]. (pol.).
↑ks. Francesco Ricossa (przekład z języków francuskiego i włoskiego: Iwona Olszewska): Roncalli (J-23) inauguruje ekumenizm. [w:] Artykuł z cyklu „Il Papa del Concilio” z czasopisma: „Sodalitium” (wersja włoska), nr 44, listopad 1996, s. 20–32. Wersja francuska: „Sodalitium”, nr 43, kwiecień 1997, s. 19–31. [on-line]. Ultra montes, 2006. [dostęp 2011-10-25]. (pol.).
.jpg)
.jpg)
_-_S._Basilio_06_Giovanni_XXIII.JPG)
.jpg)
_Piazzetta_dei_Leoni_-_Relief_of_Papa_Giovanni_XXIII.jpg)
