Pochodzący z Afryki sekretarz papieży Symplicjusza i Feliksa III urodził się w Rzymie[2]. W obliczu trwającej schizmy akacjańskiej, a także narastających konfliktów ze Wschodem i szerzących się poglądów pelagiańskich podjął wiele działań mających na celu pokonanie piętrzących się przed Kościołem trudności. Bronił wypracowanych przez Leona I na Soborze chalcedońskim formuł chrystologicznych[2]. Łączyły go znakomite relacje z Teodorykiem Wielkim, następcą Odoakra, do którego zwracał się m.in. z prośbą o pomoc dla ubogich[2].
Sformułował dogmat o grzechu pierworodnym i jako pierwszy tezę rozdziału władzy cesarskiej i papieskiej, która w późniejszych latach znalazła swoje rozwinięcie w ideach z okresu walki z cesarstwem. Wiele zarządzeń dyscyplinarnych Gelazjusza weszło na stałe do prawodawstwa kościelnego.
Okres pontyfikatu św. Gelazego nazywany jest okresem gelazjańskiego renesansu.
W 494 w liście do cesarza Bizancjum sformułował doktrynę dwuwładzy[1]. W tym samym roku, na synodzie ogłosił zasady kształcenia duchownych i podziału funduszy kościelnych[2]. Podczas swojego pontyfikatu zwalczał tendencje heterodoksyjne, a w szczególności arianizm, monofizytyzm. Wydał w tym celu też traktat De duobus naturis in Christo. Zwalczał także manicheizm, pelagianizm[3].
Błędnie[1] przypisuje mu się autorstwo Decretum Gelasianum – anonimowej kompilacji z początku VI w. zawierającej pięć części:
Dekret znany jest także pod nazwą Epistula decretalis de libris recipiendis et non recipiendis (Dekret o księgach, które należy przyjąć oraz odrzucić)[4][3].
↑ abPor. V. Grossi OSA. L'auctoritas di Agostino sul «Peccatum originis» da Cartagine (418) a Trento (1546). „Augustinianum”. 31 (1991), s. 340-341. Rzym: Instytut Patrystyczny «Augustinianum».
↑Wydanie krytyczne: "Texte und Untersuchungen" 38/4, wydał Dobschütz, Lipsk 1912.
Praca zbiorowa,Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki, Mediaset Group SA, 2007, ss. 50, ISBN 978-84-9819-814-0.
