XVIII wiek
XVII wiek <> XIX wiek
Lata 1700. • Lata 1710. • Lata 1720. • Lata 1730. • Lata 1740. • Lata 1750. • Lata 1760. • Lata 1770. • Lata 1780. • Lata 1790.
1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800
XVIII wiek w metodologii historii
Według periodyzacji stosowanej w pracach historycznych XVIII wiek umownie kończy się w 1789 lub 1795 roku. Pierwsza data jest stosowana w periodyzacji historii powszechnej (początek rewolucji we Francji ), druga zaś w odniesieniu do historii Polski (III rozbiór )[1] .
Wydarzenia historyczne w XVIII wieku
Wydarzenia 1701–1710
1704 r. muszkieter austriacki
Bitwa pod Połtawą
w 1700 r.
w 1701 r.
w 1702 r.
w 1703 r. założenie Petersburga .
w 1704 r. wojna o sukcesję hiszpańską: kondotier w służbie Wielkiej Brytanii Jerzy Heski (Hesja) i jego żołnierze zdobyli na Hiszpanach Gibraltar , do dziś nieprzerwanie w rękach brytyjskich (4 sierpnia).
w 1705 r. Carlos III zajmuje Barcelonę (14 października).
w 1706 r. John Basherville wynalazł nowa metodę druku, tzw. hot pressing method (21 stycznia).
w 1707 r.
w 1708 r. podział Rosji przez Piotra I na gubernie.
w 1709 r. Bitwa pod Połtawą – klęska Szwedów w wielkiej wojnie północnej.
w 1710 r. w Wielkiej Brytanii uchwalono pierwszą na świecie ustawę o prawie autorskim (10 kwietnia)
Wydarzenia 1711–1720
Rastatt – zamek Favorite
Wydarzenia 1721–1730
w 1721 r.
w 1722 r. pierwsze czasopismo muzyczne Musica Critica (J. Matteson, Hamburg ).
Wydarzenia 1731–1740
Wydarzenia 1741–1750
bitwa pod Fontenoy
Wydarzenia 1751–1760
Wydarzenia 1761–1770
Wydarzenia 1771–1780
Wydarzenia 1781–1790
Bastylia
w 1783 r.
w 1785 r. pierwszy lot balonem przez kanał La Manche (balon wodorowy, Francuz J.-P. Blanchard, Amerykanin J. Jeffries).
w 1786 r. pierwsze gazowe oświetlenie miasta – Würzburg w Niemczech.
w 1788 r. Arthur Phillip brytyjski wojskowy i administrator kolonialny, dowódca pierwszej ekspedycji osadniczej w Australii, dopłynął wraz z 11 okrętami więźniów do Nowej Południowej Walii (Sydney ).
w 1789 r.
w 1790 r.
powstanie Zjednoczonych Stanów Belgijskich (Belgia ).
utworzenie Banku Stanów Zjednoczonych.
Wydarzenia 1791–1800
Wybrane wydarzenia XVIII wieku
Władcy państw w XVIII wieku
#
Imię
Urodzony
Zmarł
Czas rządów
Rodzice
56
Anna
6 lutego 1665 St. James’s Palace
1 sierpnia 1714
1702–1707
Jakub II Stuart (1633–1701), król Anglii i Szkocji Anna Hyde (1637–1671), c. Edwarda Hyde’a, 1 hrabiego Clarendon
57
Anna Stuart
6 lutego 1665 St. James’s Palace
1 sierpnia 1714
1707–1714
Jakub II Stuart (1633–1701), król Anglii i Szkocji Anna Hyde (1637–1671), c. Edwarda Hyde’a, 1 hrabiego Clarendon
58
Jerzy I
28 maja 1660 Hanower
11 czerwca 1727 Osnabrück
1714–1727
Ernest August (1629–1698), książę Hanoweru Zofia von Simmern (1630–1714), c. Fryderyka V Wittelsbacha, palatyna reńskiego
59
Jerzy II
10 listopada 1683
25 października 1760
1727–1760
Jerzy I (1660–1727), król Wielkiej Brytanii Zofia Dorota von Celle (1666–1726), c. Jerzego Wilhelma, księcia Brunszwickiego na Lueneburgu
60
Jerzy III
4 czerwca 1738 Londyn
29 stycznia 1820 Windsor
1760–1820
Fryderyk Ludwik (1707–1751), książę Walii Augusta von Sachsen-Gotha (1719–1772), c. Fryderyka II, księcia Sachsen-Gotha-Altenburg
1721 –1742 Robert Walpole
1742 –1743 Spencer Compton, 1. hrabia Wilmington
1743 –1754 Henry Pelham
1754 –1756 Thomas Pelham-Holles, 1. książę Newcastle
1756 –1757 William Cavendish, 4. książę Devonshire
1757 –1762 Thomas Pelham-Holles, 1. książę Newcastle (II kadencja)
1762 –1763 John Stuart, 3. hrabia Bute
1763 –1765 George Grenville
1765 –1766 Charles Watson-Wentworth, 2. markiz Rockingham
1766 –1768 William Pitt, 1. hrabia Chatham
1768 –1770 Augustus FitzRoy, 3. książę Grafton
1770 –1782 Frederick North, lord North
1782 Charles Watson-Wentworth, 2. markiz Rockingham (II kadencja)
1782 –1783 William Petty, 2. hrabia Shelburne
1783 William Cavendish-Bentinck, 3. książę Portland
1783 –1801 William Pitt Młodszy
1679 –1726 Maksymilian II Emanuel
1726 –1745 Karol Albert (cesarz od 1742 r., jako Karol VII)
1745 –1777 Maksymilian III Józef
1777 –1799 Karol Teodor (elektor Palatynatu od 1745 r.)
1799 –1805 Maksymilian IV Józef (od 1805 król Maksymilian I Józef)
#
Imię
Urodzony
Zmarł
Czas rządów
Rodzice
47
Ludwik XIV
5 września 1638 Saint-Germain-en-Laye
1 września 1715 Wersal
1643–1715
Ludwik XIII (1601–1643), król Francji Anna Austriaczka (1601–1666), c. Filipa III Habsburga, króla Hiszpanii
48
Ludwik XV
15 lutego 1710 Wersal
10 maja 1774 Wersal
1715–1774
Ludwik de Bourbon (1682–1712), książę Burgundii Maria-Adelajda (1685–1712), c. Wiktoria Amadeusza II, króla Sardynii
49
Ludwik XVI
23 sierpnia 1754 Wersal
21 stycznia 1793 Paryż
1774–1792
Ludwik de Bourbon (1729–1765), delfin Maria Józefa Wettin (1731–1767), c. Augusta III, króla Polski
50
Ludwik XVII
27 marca 1785 Wersal
8 czerwca 1795 Temple
1793–1795
Ludwik XVI de Bourbon
(1754–1793), delfin Maria Antonina (1755–1793) c. Maria Teresa, cesarzowa Francji
#
Imię
Urodzony
Zmarł
Czas rządów
Rodzice
5
Karol II
6 listopada 1661 Madryt
1 listopada 1700 Madryt
1665–1700
Filip IV Habsburg (1605–1665), król Hiszpanii Maria Anna Habsburg (1634–1696), c. Ferdynanda III, cesarza rzymskiego
6
Filip V
19 grudnia 1683 Wersal
9 lipca 1746 Madryt
1700–1724
Ludwik Wielki Delfin (1661–1711), delfin Maria Anna Wittelsbach (1660–1690), c. Ferdynanda Marii, elektora bawarskiego
7
Ludwik I
25 sierpnia 1707 Madryt
31 sierpnia 1724 Madryt
1724
Filip V Burbon (1683–1746), król Hiszpanii Maria Ludwika Sabaudzka (1668–1714), c. Wiktora Amadeusza II, króla Sardynii
6
Filip V
19 grudnia 1683 Wersal
9 lipca 1746 Madryt
1724–1746
Ludwik Wielki Delfin (1661–1711), delfin Maria Anna Wittelsbach (1660–1690), c. Ferdynanda Marii, elektora bawarskiego
8
Ferdynand VI
23 września 1713 Madryt
10 sierpnia 1759 Villaviciosa de Odon
1746–1759
Filip V Burbon (1683–1746), król Hiszpanii Maria Ludwika Sabaudzka (1668–1714), c. Wiktora Amadeusza II, króla Sardynii
9
Karol III
20 stycznia 1716 Madryt
14 grudnia 1788 Madryt
1759–1788
Filip V Burbon (1683–1746), król Hiszpanii Elżbieta Farnese (1692–1766), c. Edwarda II, księcia Parmy
10
Karol IV
11 listopada 1748 Portici
20 stycznia 1819 Rzym
1788–1808
Karol III Burbon (1716–1788), król Hiszpanii Maria Amalia Wettin (1724–1760), c. Augusta III, króla Polski
Elektorzy Hanoweru w XVIII wieku
Cesarze Japonii w XVIII wieku
#
Imię
Urodzony
Zmarł
Czas rządów
Rodzice
47
Leopold I
9 czerwca 1640 Wiedeń
5 maja 1705 Wiedeń
1657–1705
Ferdynand III Habsburg (1608–1657), cesarz rzymski Maria Anna Habsburg (1606–1646), c. Filipa III, króla Hiszpanii
48
Józef I
26 lipca 1678 Wiedeń
17 kwietnia 1711 Wiedeń
1705–1711
Leopold I Habsburg (1640–1705), cesarz rzymski Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg (1655–1720), c. Filipa Wilhelma, elektora-palatyna Renu
49
Karol VI
1 października 1685 Wiedeń
20 października 1740 Wiedeń
1711–1740
Leopold I Habsburg (1640–1705), cesarz rzymski Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg (1655–1720), c. Filipa Wilhelma, elektora-palatyna Renu
50
Karol VII
6 sierpnia 1697 Bruksela
20 stycznia 1745 Monachium
1742–1745
Maksymilian II Emanuel Wittelsbach (1662–1726), elektor Bawarii Teresa Kunegunda Sobieska (1767–1730), c. Jana III Sobieskiego, króla polskiego
51
Franciszek I
8 grudnia 1708 Nancy
18 sierpnia 1765 Innsbruck
1745–1765
Leopold Józef (1679–1729), książę Lotaryngii Elżbieta Charlotta (1676–1744), c. Filipa I, księcia Orleanu
52
Józef II
13 marca 1741 Wiedeń
20 lutego 1790 Wiedeń
1765–1790
Franciszek I Lotaryński (1708–1765), cesarz rzymski Maria Teresa Habsburg (1717–1780), c. Karola VI, cesarza rzymskiego
53
Leopold II
5 maja 1747 Wiedeń
1 marca 1792 Wiedeń
1790–1792
Franciszek I Lotaryński (1708–1765), cesarz rzymski Maria Teresa Habsburg (1717–1780), c. Karola VI, cesarza rzymskiego
54
Franciszek II
12 lutego 1768 Florencja
2 marca 1835 Wiedeń
1792–1806
Leopold II Habsburg (1747–1792), cesarz rzymski Maria Ludwika Hiszpańska (1745–1792), c. Karola III, króla Hiszpanii
#
Imię
Urodzony
Zmarł
Czas rządów
Rodzice
39
Piotr II
26 kwietnia 1648 Lizbona
9 grudnia 1706 Alcantara
1683–1706
Jan IV Szczęśliwy (1603–1656), król Portugalii Luisa de Guzman (1613–1666), c. Juana Manuela Pereza de Guzman, 8 księcia Medina-Sidonia
40
Jan V Wielkoduszny
22 października 1689 Lizbona
31 lipca 1750 Lizbona
1706–1750
Piotr II (1648–1706), król Portugalii Maria Zofia von Neuburg (1666–1699), c. Filipa Wilhelma, elektora-palatyna Renu
41
Józef I Reformator
6 czerwca 1714 Lizbona
24 lutego 1777 Lizbona
1750–1777
Jan V Wielkoduszny (1689–1750), król Portugalii Maria Anna Austriaczka (1683–1754), c. Leopolda I, cesarza rzymskiego
42
Maria I
17 grudnia 1734 Lizbona
20 marca 1816 Rio de Janeiro
1777–1816
Józef I (1714–1777), król Portugalii Maria Wiktoria Burbon (1718–1781), c. Filipa V, króla Hiszpanii
43
Piotr III
5 lipca 1717 Lizbona
25 maja 1786 Ajuda
1777–1786
Jan V Wielkoduszny (1689–1750), król Portugalii Maria Anna Austriaczka (1683–1754), c. Leopolda I, cesarza
Stolica apostolska w XVIII wieku
Herb
Papież
Łacińskie imię
Prawdziwe imię i nazwisko
Miejsce urodzenia
Pontyfikat
243. Klemens XI
Clemens Undecimus
Giovanni Francesco Albani
Urbino , Włochy
23 listopada 1700 – 19 marca 1721
244. Innocenty XIII
Innocentius Tertius Decimus
Michelangelo dei Conti
Poli , Włochy
8 maja 1721 – 7 marca 1724
245. Benedykt XIII , O.P.
Benedictus Tertius Decimus
Pietro Francesco Orsini
Gravina in Puglia , Włochy
29 maja 1724 – 21 lutego 1730
246. Klemens XII
Clemens Duodecimus
Lorenzo Corsini
Florencja , Włochy
7 kwietnia 1730 – 6 lutego 1740
247. Benedykt XIV
Benedictus Quartus Decimus
Prospero Lorenzo Lambertini
Bolonia , Włochy
17 sierpnia 1740 – 3 maja 1758
248. Klemens XIII
Clemens Tertius Decimus
Carlo della Torre Rezzonico
Wenecja , Włochy
6 lipca 1758 – 2 lutego 1769
249. Klemens XIV , O.F.M. Conv.
Clemens Quartus Decimus
Giovanni Vincenzo Antonio Ganganelli
Sant’Arcangelo di Romagna , Włochy
19 maja 1769 – 22 września 1774
250. Pius VI
Pius Sextus
Giovanni Angelo Brachi
Cesena , Włochy
15 lutego 1775 – 29 sierpnia 1799
251. Pius VII , O.S.B.
Pius Septimus
Luigi Barnaba Chiaramonti
Cesena , Włochy
14 marca 1800 – 20 lipca 1823
Indeks znanych postaci żyjących w XVIII wieku
A
Tomaso Albinoni
René Louis de Voyer de Paulmy d’Argenson
B
Johann Sebastian Bach
Johann Hartwig Ernst von Bernstorff
Georges-Louis Leclerc, hrabia de Buffon
Edmund Burke
Johann Sebastian Bach (1685 –1750 ) – kompozytor barokowy niemiecki.
Carl Philipp Emanuel Bach – kompozytor stylu galant syn J.S. Bacha.
Wilhelm Friedemann Bach – kompozytor barokowy najstarszy syn J.S. Bacha.
Johann Christian Bach – kompozytor klasycystyczny, najmłodszy syn J.S.Bacha.
Ludolf Backhuysen (batalista) – holenderski rysownik i malarz.
Marcello Bacciarelli – malarz włoski na dworze polskim.
La Barberina właściwie Barbera (Barbara) Campanini – włoska tancerka baletowa.
Augustin Barruel – jezuita francuski i konserwatywny pisarz polityczny.
Laura Bassi – włoska fizyk, pierwsza w historii kobieta – wykładowca akademicki.
Alexander Gottlieb Baumgarten – filozof niemiecki ze szkoły Leibniza i Wolffa.
Cesare Beccaria – jurysta włoski.
Sidney Beauclerk – brytyjski arystokrata i polityk.
Pierre de Beaumarchais (1732 –1799 ) – francuski dramaturg.
Ludwig van Beethoven (1770 –1827 ) – kompozytor niemiecki doby Oświecenia.
Carl Michael Bellman – kompozytor i poeta szwedzki.
Lorenzo Boturini Benaduci (1702 –1755 ) arystokrata, historyk z księstwa Mediolanu .
Augustus Berkeley, 4. hrabia Berkeley – brytyjski arystokrata i wojskowy.
Jacques-Henri Bernardin de Saint-Pierre (1737 –1814 )- francuski pisarz.
Andreas Gottlieb von Bernstorff (1640–1726) minister hanowerski . dziadek JHE von Bernstorffa.
hrabia Johann Hartwig Ernst von Bernstorff (1712–1772) duński mąż stanu. wuj AP Bernstorffa.
hrabia Andreas Peter Bernstorff (1735–1797) duński mąż stanu. ojciec CH G von Bernstorffa
Christian Günther von Bernstorff (1769–1835) duński i pruski mąż stanu i dyplomata.
hrabia Joachim Frederik Bernstorff (1771–1835) duński mąż stanu.
James FitzJames, 1. książę Berwick – (21 sierpnia 1670 – 12 czerwca 1734), wódz francuski.
Ernst Biron , książę Kurlandii .
Piotr Biron , książę Kurlandii , syn Ernesta.
William Blackstone – jurysta angielski.
Jacques-François Blondel – architekt francuski.
Franciszek Bohomolec – polski autor i dziennikarz.
Wojciech Bogusławski – „ojciec teatru polskiego”
Urszula Katarzyna Bokum – kochanka Augusta II.
Giovanni Battista Bononcini – kompozytor włoski, konkurent Händla w Londynie.
Francesco Antonio Bonporti – włoski duchowny i kompozytor.
François Boucher francuski malarz (Rokoko ).
Ludwik Franciszek Boufflers – marszałek Francji.
Louis Antoine de Bougainville – podróżnik francuski.
Henri de Boulainvillers (1658 –1712 ) – francuski pisarz polityczny, neofeudał.
Basile Bouchon – wynalazca francuski.
François Boucher – malarz francuski.
William Boyce – kompozytor angielski.
Jan Klemens Branicki – hetman wielki koronny.
Franciszek Ksawery Branicki – hetman wielki koronny.
Barthold Heinrich Brockes – poeta niemiecki.
Riccardo Broschi – kompozytor włoski, brat Farinelliego .
Henrik Magnus von Buddenbrock (1685 –1743 ) szwedzki dowódca stracony w 1743 roku.
Georges-Louis Leclerc, hrabia de Buffon (1707 –1788 )- przyrodnik francuski.
Carlo Maria Buonaparte – ojciec Napoleona I, prawnik.
Letycja Buonaparte – matka Napoleona I
John Burgoyne – generał brytyjski
Edmund Burke – brytyjski polityk i pisarz polityczny. Ojciec nowoczesnego Konserwatyzmu .
Aaron Burr – amerykański polityk.
John Stuart, 3. hrabia Bute (1713 –1792 ), premier Wlk. Brytanii od 1762 do 1763 r.
C
Izabela Czartoryska
Giacomo Casanova
Dom Luís da Cunha
D
Denis Diderot
E
Eugeniusz Sabaudzki
F
André Hercule de Fleury
Élie Fréron
G
Jerónimo Grimaldi
Carlo Goldoni
H
Georg Friedrich Händel
William Hogarth
J
Thomas Jefferson
K
Wenzel Anton von Kaunitz
Ignacy Krasicki
L
Gotthold Ephraim Lessing
Julien Offray de La Mettrie
Ł
M
Benedetto Marcello
Ludovico Antonio Muratori
Pietro Micca
Wolfgang Amadeus Mozart
N
Horatio Nelson
O
Q
P
Alexander Pope
Nicola Porpora
William Pitt, 1. hrabia Chatham
R
Samuel Richardson
Jean-Jacques Rousseau
S
Jonathan Swift
Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon
Kurt Christoph von Schwerin
John Stanley
Hilary Saag (lub:Hilary Sak) – polski kompozytor.
Louis de Sacy – akademik francuski, adwokat i pisarz.
Donatien Alphonse François de Sade (1740 –1814 ) libertyński pisarz francuski.
Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon (1675 –1755 ) pamiętnikarz francuski.
Antonio Salieri – kompozytor włoski z Legnago, konkurent Mozarta w Wiedniu.
Janusz Aleksander Sanguszko
Alessandro Scarlatti – kompozytor włoski.
Domenico Scarlatti – kompozytor włoski, syn Alessandra.
Kurt Christoph von Schwerin – pruski marszałek.
Lord Shaftesbury (3. hrabia Shaftesbury) Anthony Ashley Cooper – brytyjski polityk i filozof.
Felix Anton Scheffler – niemiecki (bawarski) malarz epoki późnego baroku.
William Petty, 2. hrabia Shelburne – premier Wlk. Brytanii.
Thomas Simpson (1710 –1764 ) – matematyk angielski.
Adam Smith – ekonomista szkocki, zwolennik wolnego rynku.
Tobias Smollett – pisarz angielski, twórca powieści o morzu i piratach.
Maria Klementyna Sobieska – członkini dynastii Sobieskich.
John Stanley – kompozytor angielski, ślepy od urodzenia, organista.
Richard Steele – dziennikarz i pisarz angielski, współpracownik Addisona.
Johann Friedrich Struensee – niemiecki lekarz i duński polityk.
Emanuel Swedenborg – uczony szwedzki.
Jonathan Swift – pisarz angielski, krytyk oświecenia.
Henry St John, 1. wicehrabia Bolingbroke – torys, teoretyk i praktyk polityczny
James Stanhope – brytyjski generał, dyplomata i minister.
William Stanhope, 2. hrabia Harrington – brytyjski polityk i wojskowy.
John Stanley – (1712 –1786 ) brytyjski kompozytor baroku.
Laurence Sterne – (1713 –1768 ) brytyjski pisarz i duchowny.
John Stuart, 3. hrabia Bute (1713 –1792 ), premier Wlk. Brytanii od 1762 do 1763 r.
Ambrosius Stub – poeta duński.
Aleksandr Sumarokow – rosyjski pisarz, dramaturg i poeta.
Aleksandr Suworow – generał rosyjski.
Boris Szeremietiew – generał rosyjski.
Ś
T
Guillaume Du Tillot
V
Claude de Villars
W
Voltaire
Robert Walpole
Ricardo Wall
Y
Z
Johann Joseph Fux
Ż
Przypisy