z Honorą Burke: James FitzJames z Anną Bulkeley: Henry James Fitzjames Henriette de Fitzjames François Fitz-James Henry Fitzjames Charles de Fitzjames Laure Anne de Fitzjames Marie Emilie de Fitzjames Edouard de Fitzjames Anne Sophie de Fitzjames Anne de Fitzjames
Osiągnąwszy wiek młodzieńczy rozpoczął karierę wojskową od służby pod wodzą Karola Lotaryńskiego, uczestnicząc wraz z nim w oblężeniuBudy. W 1687 jego ojciec nadał mu tytuł księcia Berwick, a także barona Bosworth oraz hrabiego Tinmouth. Wyróżniony wśród arystokracji nowymi tytułami, wrócił na Węgry, gdzie wziął udział w bitwie pod Nagyharsány (12 sierpnia 1687).
Wygnanie z Anglii i służba w armii francuskiej
Po powrocie do Anglii został gubernatorem Portsmouth. Jakub II zamierzał uczynić go także kawalerem Orderu Podwiązki, wkrótce jednak został obalony i zmuszony do ucieczki przez sukcesora – Wilhelma Orańskiego. Wraz z usuniętym monarchą Berwick udał się na wygnanie. Potem brał udział w wojnie irlandzkiej, uczestnicząc też w bitwie nad rzeką Boyne. Po przegranej wojnie i ostatecznym wygnaniu ojca (1688) wstąpił w 1692 do armii francuskiej. W jej szeregach walczył w bitwie pod Steenkerke i w bitwie nad Landen. W tej ostatniej pojmany jako jeniec, wymieniony został później za księcia Ormonde'a.
Marszałek Francji
Jako żołnierza wysoko ceniono go za odwagę, zdolności i uczciwość. Wyróżniał się służąc w armii francuskiej podczas hiszpańskiej wojny sukcesyjnej, czego następstwem były liczne nagrody i zaszczyty. Po zwycięskiej wyprawie na Niceę w 1706 otrzymał godność marszałka Francji.
Zwycięstwa i honory
25 kwietnia 1707 Berwick odniósł walne i decydujące zwycięstwo w bitwie pod Almansą, gdzie jako Anglik na czele armii francuskiej pobił hrabiego Galwaya – Francuza na czele armii angielskiej. Po bitwie tej od króla Filipa V otrzymał Order Złotego Runa i stworzony umyślnie dla niego tytuł księcia Liria y Jérica, a od francuskiego monarchy Ludwika XIV – tytuł książęcy (duc) de Fitz-James, wchodząc zarazem w szeregi parów Francji. Monarcha hiszpański mianował go również namiestnikiemAragonii.
Później dowodził wojskami Burbonów we Flandrii, a następnie w Piemoncie. Od 1712 znów aktywny w Hiszpanii, gdzie ostatnim znaczącym wydarzeniem wojny sukcesyjnej był szturm na Barcelonę, dokonany pod jego wodzą 11 września 1714 po długim i żmudnym oblężeniu.
Ostatnie lata i żołnierska śmierć
Wkrótce potem wyznaczono go wojskowym gubernatorem Gujenny, gdzie pełniąc tę funkcję nawiązał przyjacielskie kontakty z Monteskiuszem, masonem, słynnym filozofem i pisarzem epoki Oświecenia. W 1718 ponownie wkroczył na czele wojsk do Hiszpanii, tym razem walcząc przeciw Filipowi V podczas wojny Hiszpanii z czwórprzymierzem.
Po zakończeniu tej kampanii, podczas wieloletniego okresu pokoju Berwick nie pełnił służby wojskowej aż do 1733, kiedy mianowano go wodzem armii francuskiej nad Renem w trakcie polskiej wojny sukcesyjnej. 12 czerwca następnego roku poniósł przypadkowo śmierć od kuli armatniej podczas oblężenia nadreńskiej twierdzy Philippsburg.
Małżeństwa i dzieci
W 1695 poślubił Honorę Burke, wdowę po Patricku Sarsfieldzie (zmarłą w 1698). Drugi związek małżeński zawarł z Anną Bulkeley w 1700. Z obydwu małżeństw pozostawił po sobie dzieci. Jego synem był James Francis FitzJames, hrabia Tinmouth (1696-1738) – arystokrata i dyplomata hiszpański.
Potomkowie nosili tytuły zarówno książąt francuskich (duc de Fitz-James), jak i hiszpańskich (duques de Liria y Jérica [Xérica]).
Przypisy
↑Przedrostek Fitz pochodzi od zniekształconego francuskiego fils (syn). W Anglii stosowano go zwyczajowo dla określenia nielegalnych synów monarchy, którym (ze względu na matkę) brakowało rodowego nazwiska (por. José Luis Hernández Galvi: El arma secreta de los borbones. El inglés que decidió el trono de España [w] "Revista Historia de Iberia Vieja" nr 107 (2014), s. 56–61).
Bibliografia
Charles Petrie: The Marshal Duke of Berwick: The Picture of an Age. London: Eyre & Spottiswoode, 1953. Brak numerów stron w książce
.svg)
