PROFILBARU.COM

I wiek przed naszą erą (p.n.e.) – ostatni wiek przed naszą erą, liczoną od daty narodzin Jezusa Chrystusa. Rozpoczął się 1 stycznia (pierwszego dnia) 100 r. p.n.e. i zakończył 31 grudnia (ostatniego dnia) 1 r. p.n.e.

<>

Urodzili się

70 p.n.e. 15 października – Wergiliusz, poeta rzymski
66 p.n.e. – Oktawia Młodsza, jedyna córka Gajusza Oktawiusza
65 p.n.e. 8 grudnia – Horacy, poeta liryczny rzymski
60 p.n.e. – Dionizjusz z Halikarnasu, historyk i retor rzymski (autor historii Rzymu w 20 księgach)
około 59 p.n.e. – Liwiusz, historyk rzymski
około 50 p.n.e. – Marek Antistiusz Labeo, prawnik rzymski (autor 400 ksiąg prawniczych)
43 p.n.e. – Owidiusz, poeta rzymski
przed 20 p.n.e. – Maryja
około 6 p.n.e. – Jezus z Nazaretu

Zmarli

82 p.n.e. – Kwintus Mucjusz Scewola, prawnik rzymski (prawo cywilne)
58 p.n.e. – Gajusz Oktawiusz, członek ekwickiej gałęzi rzymskiego ród Oktawiusze
56 p.n.e. – Lukullus, wódz i polityk rzymski
48 p.n.e. (28 września) – Gnejusz Pompejusz Magnus, wódz i polityk rzymski
46 p.n.e. – Wercyngetoryks, król galijskich Arwernów
44 p.n.e.
- 15 marca – Juliusz Cezar, dyktator Rzymu, zginął po 23 ciosach swoich współtowarzyszy, w tym jednym śmiertelnym
- Burebista – król Daków
43 p.n.e. (7 grudnia) – Marek Tulliusz Cycero, rzymski polityk, mówca i filozof
30 p.n.e. – Marek Antoniusz, wódz i polityk rzymski
27 p.n.e. – Marek Terencjusz Warron, rzymski uczony i pisarz
19 p.n.e. (21 września) – Wergiliusz, poeta rzymski
11 p.n.e. – Oktawia Młodsza, córka Gajusza Oktawiusza
12 p.n.e. – Marek Wipsaniusz Agryppa, wódz i polityk rzymski
8 p.n.e. (27 listopada) – Horacy, poeta rzymski
4 p.n.e. – Herod I Wielki, król państwa żydowskiego

Wydarzenia w Europie

ok. 100 p.n.e.
- w celtyckiej Galii powstały pierwsze państwa
- nowe elementy w architekturze: łuk triumfalny, budowla kopułowa
- zanik kultury celtyckiej na ziemiach polskich
- pierwsze ślady używania żaren
100 p.n.e.
- Mariusz wybrany po raz szósty konsulem Rzymu
- Apollonios i Tauriskos z Tralles stworzyli marmurową grupę rzeźb – Byka Farnezyjskiego
91 p.n.e. – trybunem ludowym Rzymu został Marek Liwiusz Druzus
91-88 p.n.e. – wojny Rzymu z italskimi sprzymierzeńcami
86 p.n.e. – Sulla zdobył Ateny
83 p.n.e. – zniszczenie świątyni w Delfach
82 p.n.e. – początek dyktatury Sulli
ok. 80 p.n.e. – Cyceron popularyzował filozofię grecką
73-71 p.n.e. – powstanie Spartakusa w Alalii
70 p.n.e.
- Germanie pod wodzą Ariowista najechali Galię
- konsulowie Pompejusz i Marek Krassus wydali ustawę o przywróceniu władzy trybunów ludowych, urząd cenzorów i przywróceniu ekwitów do sprawowania sądów
67 p.n.e. – Pompejuszowi powierzono na 3 lata najwyższe dowództwo na wybrzeżach dla zwalczania korsarstwa na morzu
63-62 p.n.e. – sprzysiężenie Katyliny
63 p.n.e. – Juliusz Cezar objął urząd najwyższego kapłana
60 p.n.e. – z Hispanii powrócił Juliusz Cezar, wraz z Pompejuszem i Markiem Krassusem utworzyli pierwszy triumwirat
59 p.n.e.
- Juliusz Cezar został, przy poparciu 2 pozostałych triumwirów (Pompejusza i Marka Krassusa), konsulem
- pierwsza znana gazeta codzienna Acta Diurna – Wydarzenia Dnia (Rzym)
58-50 p.n.e. – Juliusz Cezar, pomimo oporu plemion celtyckich i germańskich, podbił Galię i najechał Brytanię
57 p.n.e. – Bitwa nad rzeką Aisne (zwycięstwo Rzymian nad Galami)
55 p.n.e.
- Cezar dokonał inwazji Brytanii
- Pompejusz zbudował pierwszy teatr (drewniany) w Rzymie
52-51 p.n.e. – powstanie Wercyngetoryksa
51 p.n.e. – Cezar opublikował książkę O wojnie galijskiej
49 p.n.e. 10 stycznia – Cezar przekroczył Rubikon
48 p.n.e. – Cezar zwyciężył Pompejusza w wojnie domowej
46 p.n.e.
- zwycięstwo Cezara pod Tapsus
- utworzono rzymską prowincję Africa Nova
- wprowadzenie przez Cezara nowego kalendarza (kalendarz juliański)
45 p.n.e. – teatr Pompejusza – pierwszy teatr kamienny w Rzymie
44 p.n.e.
- 15 marca – zamordowanie Cezara przez zwolenników republiki i przywrócenie władzy senatowi
- Oktawian August, Marek Antoniusz i Marek Lepidus utworzyli drugi triumwirat
43 p.n.e. – pierwsza świątynia z marmuru w Rzymie
42 p.n.e. – zwycięstwo triumwirów nad armią republikańską w bitwie pod Flilippi (Macedonia)
36 p.n.e.
- zwycięstwo Oktawiana Augusta nad Sekstusem Pompejuszem pod Mylae
- pozbawienie władzy Marka Lepidusa
31 p.n.e. – bitwa pod Akcjum między Oktawianem Augustem i Markiem Antoniuszem
30-19 p.n.e. – Wergiliusz napisał Eneidę
ok. 30 p.n.e. – Marek Agrypa stworzył mapę imperium rzymskiego
29 p.n.e. – dedykacja świątyni Boskiego Gajusza Juliusza Cezara
27-14 p.n.e. – Oktawian August został pierwszym cesarzem rzymskim
24-20 p.n.e. – Oktawian August rozpoczął rozdawanie egipskiego zboża rzymskiej biedocie
16 p.n.e. – Rzymianie zajęli Noricum
15 p.n.e. – wojska rzymskie doszły do Dunaju (miasto Wiedeń stało się rzymskim posterunkiem granicznym)

Wydarzenia w Azji

około 100 p.n.e.
- Ktezyfon został stolicą Partii
- Sakowie rozpoczęli ataki na Indie
96 p.n.e. – ustalenie granicy rzymsko-partyjskiej na Eufracie
95 p.n.e. – początek panowania Tigranesa II Wielkiego (wzrost potęgi Armenii)
około 94 p.n.e. – w północno-zachodnich Indiach powstało państwo Śaków (Scytów)
88-66 p.n.e. – Mitrydates VI Eupator z Pontu prowadził z Rzymem trzy wojny o wyzwolenie Grecji (zobacz: Wojny Rzymu z Mitrydatesem)
74 p.n.e. – hellenistyczne królestwo Bitynii stało się prowincją rzymską
69 p.n.e. – początek podboju Armenii przez Lukullusa i Pompejusza
66 p.n.e. – wyprawa Pompejusza na Wschód
64 p.n.e. – zwycięstwa Pompejusza kładą kres królestwu Seleucydów, Fenicja stała się częścią rzymskiej prowincji Syria
54 p.n.e. – wyprawa Krassusa przeciwko Partom
53 p.n.e. – Partowie rozgromili rzymskie legiony pod Carrhae
około 50 p.n.e.
- w niezajętej przez Chiny części Korei powstały małe niezależne królestwa
- w Fenicji wynaleziono metodę wydmuchiwania szkła
40 p.n.e.-37 p.n.e. – panowanie Antygona II Matatiasza w Judei
38 p.n.e. – wyprawa Marka Antoniusza przeciwko Partom
37 p.n.e.-4 p.n.e. – panowanie Heroda I Wielkiego w Judei
30 p.n.e. – Egipt prowincją rzymską
27 p.n.e. – utworzenie prowincji rzymskiej Achai
9 p.n.e. – Herod Wielki wybudował wielki port Caesarea Maritima (sztuczny falochron o długości 60 m, Izrael)

Wydarzenia w Afryce

około 100 p.n.e. – koczownicy saharyjscy zaczęli posługiwać się wielbłądami
47 p.n.e. – wielki pożar Biblioteki Aleksandryjskiej
46 p.n.e. – Numidia znalazła się pod władzą Rzymu
31 p.n.e. – bitwa pod Akcjum, po śmierci Kleopatry Egipt stał się rzymską prowincją
przed 1 p.n.e. – pastersko-koczowniczy tryb życia rozpowszechnił się na południu Afryki

Wydarzenia w Ameryce

100 p.n.e.
- powstało państwo Moche w Peru
- początek szczytowego okresu rozwoju miasta Teotihuacán w Meksyku
31 p.n.e. – powstały najstarsze znane kalendarze w Ameryce Środkowej
około 1 p.n.e. – migracja ludów rolniczych na Karaiby

Więcej wydarzeń w artykułach dotyczących poszczególnych lat

100 p.n.e. 99 p.n.e. 98 p.n.e. 97 p.n.e. 96 p.n.e. 95 p.n.e. 94 p.n.e. 93 p.n.e. 92 p.n.e. 91 p.n.e.
90 p.n.e. 89 p.n.e. 88 p.n.e. 87 p.n.e. 86 p.n.e. 85 p.n.e. 84 p.n.e. 83 p.n.e. 82 p.n.e. 81 p.n.e.
80 p.n.e. 79 p.n.e. 78 p.n.e. 77 p.n.e. 76 p.n.e. 75 p.n.e. 74 p.n.e. 73 p.n.e. 72 p.n.e. 71 p.n.e.
70 p.n.e. 69 p.n.e. 68 p.n.e. 67 p.n.e. 66 p.n.e. 65 p.n.e. 64 p.n.e. 63 p.n.e. 62 p.n.e. 61 p.n.e.
60 p.n.e. 59 p.n.e. 58 p.n.e. 57 p.n.e. 56 p.n.e. 55 p.n.e. 54 p.n.e. 53 p.n.e. 52 p.n.e. 51 p.n.e.
50 p.n.e. 49 p.n.e. 48 p.n.e. 47 p.n.e. 46 p.n.e. 45 p.n.e. 44 p.n.e. 43 p.n.e. 42 p.n.e. 41 p.n.e.
40 p.n.e. 39 p.n.e. 38 p.n.e. 37 p.n.e. 36 p.n.e. 35 p.n.e. 34 p.n.e. 33 p.n.e. 32 p.n.e. 31 p.n.e.
30 p.n.e. 29 p.n.e. 28 p.n.e. 27 p.n.e. 26 p.n.e. 25 p.n.e. 24 p.n.e. 23 p.n.e. 22 p.n.e. 21 p.n.e.
20 p.n.e. 19 p.n.e. 18 p.n.e. 17 p.n.e. 16 p.n.e. 15 p.n.e. 14 p.n.e. 13 p.n.e. 12 p.n.e. 11 p.n.e.
10 p.n.e. 9 p.n.e. 8 p.n.e. 7 p.n.e. 6 p.n.e. 5 p.n.e. 4 p.n.e. 3 p.n.e. 2 p.n.e. 1 p.n.e.