Klemens V (łac.Clemens V, właśc. Bertrand de Got; ur. ok. 1260 w Villandraut, zm. 20 kwietnia 1314 w Roquemaure[1]) – papież w okresie od 5 czerwca 1305 do 20 kwietnia 1314[2]. Współcześni określali go mianem „frankofila”[3].
Po śmierci Benedykta XI kardynałowie zebrani w Perugii podzielili się na frakcje profrancuską i antyfrancuską[2]. W konklawe nie brali jednak udziału kardynałowie z rodu Colonna[2]. Po 11 miesiącach kardynałowie wybrali Bertranda de Got, niebędącego członkiem kolegium, który był popierany przez frakcję profrancuską (zdobył równe 2/3 głosów)[2]. Przyjął imię Klemensa V, a uroczystości koronacyjne odbyły się 15 listopada 1305 w Lyonie[1].
Pontyfikat
Początkowo rezydował w Bordeaux oraz w Poitiers, ostatecznie osiadł w Awinionie, czym zapoczątkował tzw. niewolę awiniońską[2]. Było to spowodowane całkowitą zależnością papieża od króla francuskiego Filipa IV Pięknego[2]. Ponadto papież był niezdecydowany i chory na nowotwór narządów wewnętrznych, co powodowało wycofywania się z życia publicznego[1]. Już rok po objęciu Stolicy Piotrowej Klemens mianował 10 nowych kardynałów, z czego dziewięciu z nich było Francuzami (i jeden Anglik)[1]. Przez pierwsze 6 lat pontyfikatu Filip naciskał na Klemensa, by dokonał pośmiertnego sądu nad Bonifacym VIII, do czego doszło w lutym 1309 roku[1]. Wprawdzie w 1311 roku postępowanie zostało umorzone, jednak w zamian za to papież był zmuszony do rehabilitacji kardynałów Pietro i Giacomo Colonnów i wypłacenia rekompensaty całej rodzinie, a ponadto zawieszenia postanowień Bonifacego szkodliwych dla Francji i przebaczenia Wilhelmowi Nogaretowi[1]. 5 maja 1313 dokonał kanonizacjiCelestyna V jako wyznawcy, który zmarł uwięziony[1].
Francuski król naciskał także na papieża w kwestii templariuszy – pożądając ich bogactw, nakazał aresztować wszystkich członków zakonu, a sam zakon rozwiązać na soborze w Vienne (październik 1311 – maj 1312)[2]. Niezależne śledztwo przeprowadzone przez Klemensa V doprowadziło ostatecznie do uniewinnienia templariuszy i oczyszczenia ich z zarzutu herezji. W wyniku nacisków Filipa Pięknego wyrok został jednak utajniony (Pergamin z Chinon odnaleziono dopiero w 2001 roku)[5]. Na soborze zakon templariuszy został rozwiązany na mocy zarządzenia administracyjnego papieża (22 marca 1313)[2].
W sprawach międzynarodowych Klemens doprowadził do zakończenia sporu na Węgrzech, gdzie poparł Karola Roberta jako kandydata na króla[1]. W 1306 roku ekskomunikował także króla Szkocji – Roberta I – za zamordowanie rywala Johna Comyna[1].
Zmarł w Roquemaure w pobliżu Carpentras, w drodze do Gaskonii. Trzynastowieczny kronikarz, Jean de Saint-Victor, podaje, że Gaskończycy i ludzie z jego otoczenia na cały dzień pozostawili nagie zwłoki bez pochówku i zajęli się grabieżą papieskich dóbr[6][7]. Wreszcie ciało przewieziono do Uzeste, miejsca ostatecznego pochówku, które papież wskazał w testamencie z 9 kwietnia 1314 r.[8] Jednak nawet wówczas doczesne szczątki Klemensa nie zaznały spokoju. Według niektórych kronikarzy w miejscu pogrzebu wybuchł pożar, a ponieważ zwłoki pozostawiono bez opieki, ogień pochłonął połowę ciała zanim zdołano go ugasić: „Mówi się również, że w nocy, kiedy umarł, był tak opuszczony przez wszystkich, że część jego ciała została spalona przez ogień świec, które na niego spadły”.[9].
Dokonania
podporządkował władzy papieża cały episkopat zachodni i ograniczył autonomię kapituł katedralnych
zorganizował stałe sądy: papież i kardynałowie tworzyli konsystorz – sąd apelacyjny dla całego Kościoła; trybunały kardynalskie zajmowały się kwestiami procedury sądowej i egzekwowaniem wydanych wyroków
↑SophiaS.MenacheSophiaS., The Failure of John XXII's Policy toward France and England: Reasons and Outcomes, 1316–1334., „Church History”, 55 (4), grudzień 1986, s. 424.
↑Jean deJ.Saint-VictorJean deJ., Prima Vita, s. 23.
↑Niektórzy badacze uważają jednak, że pozostawienie nagiego ciała stanowiło część rzymskiego rytuału symbolizującego trywialność życia doczesnego. Zob. R. Elze, „Sic transit gloria mundi”, s. 23-41
↑L.L.GuérardL.L., La succession de Clément V, s. 9.
