Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Graniczna Placówka Kontrolna Cieszyn

PPK Cieszyn
GPK Cieszyn
GPK SG w Cieszynie
ilustracja
(maj 1991)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

24 sierpnia 2005 (przekształcenie)

Tradycje
Rodowód

PPK Cieszyn
GPK OP Cieszyn
GPK WOP Cieszyn

Kontynuacja

GPK SG w Cieszynie
PSG w Cieszynie
PSG w Bielsku-Białej

Organizacja
Dyslokacja

ul. Graniczna Cieszyn

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

10 Oddział OP
4 Brygada WOP
Komenda Wojewódzka MO
Górnośląska Brygada WOP
Beskidzki Oddział SG
Śląski Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Cieszyn – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Czechosłowacją.

Granica polsko-czechosłowacka, zmiana pełniąca służbę: por. Józef Grochowski i st. sierż Jan Bujak z GPK Cieszyn, nadporucznik Antoni Ríchošek oraz kpt. Jan Tíchy – przejście graniczne Cieszyn (most Wolności, most Przyjaźni)-Český Těšín (most Svobody, most Družby) (1970–1979)

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Cieszynie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Czechosłowacją/Republiką Czeską[b].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W październiku 1945 Naczelny Dowódca Wojska Polskiego nakazywał sformować na granicy 51 przejściowych punktów kontrolnych[c]. Graniczna placówka kontrolna Cieszyn powstała w 1945 jako drogowy przejściowy punkt kontrolny III kategorii o etacie nr 8/12[1]. Obsada PPK składała się z 10 żołnierzy i 1 pracownika cywilnego[2].

1 lipca 1965 Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Tym samym naruszono jednolity system ochrony granicy[3]. Graniczna Placówka Kontrolna Cieszyn weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej, kontrolę graniczną wykonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej podlegli MSW[4].

1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwa[5]. GPK Cieszyn podlegało bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.

Od 15 maja 1991 siedziba GPK Cieszyn znajdowała się na przejściu granicznym Cieszyn-Chotěbuz.

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 Graniczna Placówka Kontrolna Cieszynie weszła w podporządkowanie Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie[d] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Cieszynie (GPK SG w Cieszynie).

1 grudnia 1998 Decyzją nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 5 sierpnia 1998[e], GPK SG w Cieszynie została włączona w struktury Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w Raciborzu[6].

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 15 października 2002 GPK SG w Cieszynie przejęła wraz z obsadą etatową pod ochronę odcinek granicy państwowej, po zlikwidowanej Strażnicy SG w Cieszynie[6]

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Cieszynie funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005 Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[f] została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Cieszynie (Placówka SG w Cieszynie).

Ochrona granicy

1 marca 2000, przekazano do wykonywania kontroli granicznej osób towarów i środków transportu utworzonej w strukturach Śląskiego Oddziału Straży Granicznej Granicznej Placówki Kontrolnej Straży Granicznej w Lesznej Górnej[6]:

15 października 2002 GPK SG w Cieszynie przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po zlikwidowanej Strażnicy SG w Cieszynie:

Podległe przejścia graniczne

Stan z 15 maja 1991
Stan z 23 sierpnia 2005

Wydarzenia

Sąsiednie graniczne jednostki organizacyjne

Komendanci/dowódcy granicznej placówki kontrolnej

  • chor. Bronisław Cybulski[8]
  • por. Albin Flisak[8]
  • mjr Feliks Massalski[8]
  • kpt. Klukowski[8]
  • kpt. Stanisław Kosior[8] (25.07.1961–28.02.1966)[9]
  • ppłk Leopold Bujak[8]
  • ppłk Stefan Burcan[8] (1972–był w 1984[10])
  • ppłk Lucjan Budrewicz[8] (był 15.05.1991[11]).

Uwagi

  1. Od 1991 graniczna placówka kontrolna Straży Granicznej.
  2. Od 1 stycznia 1993 z Republiką Czeską.
  3. Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z 28.10.1945 → Prochwicz 2011 ↓, s. 123.
  4. Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991 utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06.
  5. Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG.
  6. W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).

Przypisy

  1. ASGran., sygn. 217/32 ↓.
  2. Dominiczak 1985 ↓, s. 47.
  3. Żurawlow 2014 ↓, s. 37–38.
  4. Gacek 2005 ↓, s. 13.
  5. Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
  6. a b c muzeumsg ↓.
  7. Gacek 2005 ↓, s. 42.
  8. a b c d e f g h Jarmoliński 2013 ↓, s. 169.
  9. Tadeusz Kosior. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2020-02-03]. (pol.).
  10. Gacek 2005 ↓, s. 21.
  11. Gacek 2005 ↓, s. 24.

Bibliografia

Kembali kehalaman sebelumnya