Graniczna Placówka Kontrolna Hrebenne

GPK Hrebenne

GPK SG w Hrebennem

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	czerwiec 1956; 1989
Rozformowanie	1 maja 1957; 24 sierpnia 2005 (przekształcenia)
Tradycje
Rodowód	GPK Lubycza
Kontynuacja	Placówka SG w Hrebennem
Organizacja
Dyslokacja	Hrebenne
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	SOZ WOP Chełm Nadbużański Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Hrebenne – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio przejściach granicznych na granicy z ZSRR.

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Hrebennem – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Ukrainą.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Reorganizacja, jaką przechodziły Wojska Ochrony Pogranicza w czerwcu 1956, doprowadziły do likwidacji 23 Brygady i podległych jej pododdziałów. W miejsce zniesionej jednostki utworzono dwie samodzielne: Grupę Manewrową Wojsk Ochrony Pogranicza Tomaszów (Chełm) Lubelski i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Chełm do którego została włączona nowo utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Hrebenne (GPK Hrebenne) – kolejowa, po zlikwidowanej Granicznej Placówce Kontrolnej Lubycza (GPK Lubycza) – kolejowo–drogowa^[1].

Graniczna Placówka Kontrolna Hrebenne została zlikwidowana 1 maja 1957^[2].

W rozkazie nr 03 dowódcy WOP z 30 stycznia 1989 zobowiązano dowódcę Nadbużańskiej Brygady WOP do sformowania drogowego GPK Hrebenne oraz przygotowania tego przejścia do odpraw granicznych obywateli PRL i ZSSR przy wykorzystaniu prowizorycznych obiektów^[3].

Straż Graniczna:

W związku z uruchomieniem drogowego przejścia granicznego Hrebenne-Rawa Ruska, w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie^[4] została utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Hrebennem z miejscem dyslokacji na ww. przejściu^[a].

W 2000 począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym, tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego nastąpiło zniesienie Strażnicy SG w Lubyczy Królewskiej, a ochraniany odcinek przejęła wraz z obiektami i obsadą etatową Graniczna Placówka Kontrolna SG w Hrebennem^[b][5][6].

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Dorohusku funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...^[7], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Hrebennem (PSG w Hrebennem) w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej^[8].

Ochrona granicy

Podległe przejście graniczne

Stan z czerwca 1956^[2]

• Hrebenne-Rawa Ruska (kolejowe).

Straż Graniczna:

Podległe przejścia graniczne

Stan z 11 czerwca 1991^[9]

• Hrebenne-Rawa Ruska (drogowe)
• Hrebenne-Rawa Ruska (kolejowe) (od 1996)^[c][10].

2 stycznia 2003 GPK SG w Hrebennem przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG w Lubyczy Grólewskiej.

Strażnice sąsiednie

• Strażnica SG w Łaszczowie ⇔ Strażnica SG w Horyńcu-Zdroju – 02.01.2003^[11].

Dowódcy/komendanci granicznej placówki kontrolnej

• chor. Franciszek Kosiński^[12]
• por. Mieczysław Fanczery^[12]
• kpt. Semeniuk^[12]

Komendanci GPK SG:

• kpt. SG/ppłk SG Zenon Gołka^[12] (był 02.01.2003^[13]).

Uwagi

1. Zarządzenie nr 019/Org. Komendanta Głównego Straży Granicznej z 30 kwietnia 1991 : Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, sygn. KGSG 666/2, s. 104–105 (Nowosad 2013 ↓, s. 301.)
2. Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 r. zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk (w tym 5 w Nadbużańskim Oddziale SG → Dubaj 2013 ↓, s. 316) → Rydz 2011 ↓, s. 220.
3. Od 04.07.2005 PKP Przewozy Regionalne w Warszawie zawiesiły kursowanie pociągów do Rawy Ruskiej i od tego czasu przejście było nieczynne.

Przypisy

1. Jackiewicz 1998 ↓, s. 105.
2. Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
3. Zaremba 2013 ↓, s. 295.
4. Łach 2013 ↓, s. 290.
5. Rydz 2011 ↓, s. 220.
6. Nowosad 2013 ↓, s. 306.
7. W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
8. Nowosad 2013 ↓, s. 307.
9. Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 czerwca 1991 r. w sprawie ogłoszenia przejść granicznych, rodzaju ruchu dozwolonego przez te przejścia oraz czasu ich otwarcia (M.P. z 1991 r. nr 20, poz. 143)
10. Placówka Straży Granicznej w Hrebennem. [w:] Nadbużański Oddział SG [on-line]. nadbużański.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
11. Dubaj 2013 ↓, s. 316.
12. Jarmoliński 2013 ↓, s. 168.
13. Dubaj 2013 ↓, s. 329.

Bibliografia

• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• HalinaH. Łach HalinaH., System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1 .
• Jerzy Rydz: Nadbużański Oddział Straży Granicznej im. 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej w Chełmie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945 – 1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
• Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówcek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).
• Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.). 
• Grzegorz Zaremba. Wschodnia Granica Polski i jej Ochrona przez Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945–1991. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 283–297, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-12-28]. (pol.).