Ochraniała odcinek granicy państwowej w północno-wschodniej Polsce na odcinku od Węgorzewa do Sławatycz o długości 564,37 km[a][3].
Podlasko-Mazurska Brygada WOP funkcjonowała do 15 maja 1991.
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Podlasko-Mazurską Brygadę WOP w Białymstoku istniejącą według etatu nr 44/0141 o stanie osobowym na okres „W” 1961 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 1235 żołnierzy i 57 pracowników cywilnych[4]. Na jej bazie powstał oddział Straży Granicznej: Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku[5]. Oddziałowi została przydzielona nazwa związana z regionem, w którym działał[b][6]. Tym samym zarządzeniem rozwiązano Graniczną Placówkę Kontrolną Terespol[c][7].
W skład brygady wchodziło:
Kadrę kierowniczą i strukturę organizacyjną Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej podano za: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Jan Nikołajuk: Biuletyn 3/2014. s. 78–79,94.
Dowództwo i oddziały przysztabowe
14 strażnic
3 graniczne placówki kontrolne.
31 grudnia 1990 brygada liczyła 1235 żołnierzy, w tym 766 służby zasadniczej i 57 pracowników cywilnych. Wśród nich było 160 oficerów, 237 chorążych, 75 podoficerów zawodowych i 766 żołnierzy służby zasadniczej, w tym 86 podoficerów i 680 szeregowych[e].
Kadra dowódcza Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP w dniu 1 stycznia 1991:
Dowództwo brygady
Dowódca brygady – płk dypl. Józef Kosno
Zastępca dowódcy brygady – Szef sztabu – ppłk Jan Fiedoruk
Z-ca d-cy brygady – Szef Wydziału Zwiadu – płk dypl. Zdzisław Jakubiszyn
Z-ca d-cy brygady – Szef Służb Technicznych i Zaopatrzenia – płk Henryk Bieniek.
↑GPK w Terespolu posiadała odrębny etat nr 44/0136. Zgodnie z tym etatem stan osobowy na okres „W” wynosił 623 żołnierzy i 6 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 290 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych.
↑ASG, sygn. 2819/42, Etat Podlasko–Mazurskiej Brygady WOP. Zgodnie z etatem nr 44/0141 stan osobowy brygady na okres „W” liczył 1961 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych oraz 1235 żołnierzy i 57 pracowników cywilnych na okres „P”. W skład brygady wchodziły następujące graniczne jednostki organizacyjne: 3 graniczne placówki kontrolne (Ogrodniki, Kuźnica, Siemianówka), 2 strażnice I kategorii z kolejowym przejściem granicznym (Zubki, Czeremcha), 5 strażnic I kategorii (Węgorzewo, Gołdap, Sejny, Sokółka, Białowieża), 6 strażnic II kategorii (Banie Mazurskie, Rutka-Tartak, Lipsk, Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze) oraz Strażnica Odwodowa w Augustowie. Ponadto brygadzie podlegała sformowana według odrębnego etatu Graniczna Placówka Kontrolna w Terespolu.
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jan Nikołajuk: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Biuletyn 3/2014. T. Z historii Ochrony Granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2014, s. 73–96. ISSN1429-2505. (pol.).
Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.