Strażnica WOP Czeremcha

Strażnica WOP Czeremcha

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945 i 1976 od 1991 strażnica SG
Rozformowanie	1956 i 2003[1]
Tradycje
Kontynuacja	Graniczna Placówka Kontrolna Czeremcha
Organizacja
Dyslokacja	Czeremcha
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	29 komenda odcinka 22 Brygada WOP Podlaski Oddział SG

Strażnica w Czeremchsze:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 29 komendy odcinka jako 136 strażnica WOP (Hola Czeremcha)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 130^[5][6].

Z dniem 15. 11.1955 zlikwidowano sztab batalionu^[b]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab brygady. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic ^[7]. W lipcu 1956 rozwiązano strażnicę ^[7]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „B” Czeremcha. Placówka swoim zasięgiem obejmowała część powiatu hajnowskiego^[7]. W 1964 w Czeremsze stacjonowała placówka WOP nr 1 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza^[8].

W 1976, w strukturze Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP, odtworzono strażnicę w Czeremsze^[9].

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica Czeremcha weszła w podporządkowanie Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej^[10]. W 1995 na stan etatowy 24 funkcjonariuszy, stan ewidencyjny wynosił 16 osób^[11].

W 2003 strażnica została rozwiązana. Jej zadania przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Czeremcha^[1].

Na przełomie lipca i sierpnia 2016 rozpoczęła się rozbiórka Strażnicy. Plany dalszego zagospodarowania terenu nie są znane.

Służba graniczna

Faktyczną ochronę granicy strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946^[12]. W 1960 1 placówka WOP Czeremcha ochraniała odcinek 41 000 m granicy państwowej od znaku granicznego 1347 do zn. gr. 1431.

Sąsiednie strażnice:

135 strażnica WOP Starzyna ⇔ 137 strażnica WOP Tokary – 1946

Dowódcy/komendanci strażnicy

• ppor. Wojtowicz^[5]
• kpt. Henryk Kulnio (dowódca placówki) – (1956-?)^[13]
• kpt. SG Piotrowski Zbigniew (pierwszy komendant strażnicy SG)^[14]

Uwagi

1. Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954^[4].
2. Rozkaz dowódcy WOP nr 049 z 27.10 1955 → Historia BOWOP ↓, s. 114-134

Przypisy

1. Nikołajuk 2011 ↓, s. 152.
2. Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
3. Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
4. Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
5. Historia BOWOP ↓, s. 34-38.
6. Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.15.
7. Historia BOWOP ↓, s. 114-134.
8. Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
9. Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
10. Łach 2013 ↓, s. 289.
11. Nikołajuk 2011 ↓, s. 138.
12. Historia BOWOP ↓, s. 8.
13. Historia BOWOP ↓, s. 135.
14. Nikołajuk 2011 ↓, s. 166.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jan Nikołajuk: Podlaski Oddział Straży Granicznej im. gen. dyw Henryka Minkiewicza w Białymstoku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.