Strażnica Straży Granicznej w Gubinie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 7 komenda odcinka jako 32 strażnica WOP Gubin Północny[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
19 grudnia 1945 obsady etatowe strażnic: Gubin Północy i Kosarzyn zostały zamienione miejscami.
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 32 strażnica WOP Gubin Północny kategorii IV została włączona w struktury 32 batalionu Ochrony Pogranicza.
W 1950 połączono strażnice WOP: nr 31 Gubin Południowy i nr 32 Gubin Północy. Nowa Strażnica WOP Gubin zachowała numer 31 w skali kraju, ale mp. strażnicy zostały obiekty zajmowane przez strażnicę nr 32. 1 stycznia 1951 roku 31 strażnica WOP Gubin została włączona w struktury 92 batalionu WOP w Gubinie.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b]. Strażnica WOP Gubin I kategorii otrzymała numer 38 w skali kraju[4].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna WOP Gubin była 11 w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[5].
W 1960 funkcjonowała jako 11 strażnica WOP I kategorii Gubin w strukturach 92 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako 10 strażnica WOP lądowa I kategorii Gubin[6]. Natomiast w marcu 1968 była jako Strażnica techniczna WOP nr 10 Gubin typ II w strukturach ww. batalionu.
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica została przejęta przez Lubuski Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim[9] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Gubinie[10] (Strażnica SG w Gubinie).
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej, związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Gubinie[c]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej kategorii I w Gubinku (GPK SG w Gubinku).
W latach 1993–1994 Strażnica SG w Gubinie ochraniała odcinek granicy państwowej:
Od znaku granicznego nr 404, do znaku gran. nr 416.
Wydarzenia
13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[13].
↑Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[3].
↑Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
↑Jan Woś. W hołdzie żołnierzom Wojsk Ochrony Pogranicza i funkcjonariuszom Straży Granicznej. „Biuletyn nr 5 (2012)”. Problemy Ochrony Granic, s. 198–199, 2012. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN1429-2505.
Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Drukarnia Dem-druk w Lubsku miejsce = Krosno Odrzańskie, 2005.
Archiwum SG. Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965.
SławomirS.ŻurawlowSławomirS., Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
Piotr Wojtunik: Historia Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Mirosław Doroszkiewicz (przewodniczący): 30 lat Straży Granicznej : Straż Graniczna w latach 1991–2021 Biuletyn nr 59. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej im. Żołnierzy Korpusu Pogranicza, 2021, s. 131–156. ISSN505-1757.
Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.