Od 1897 łączył to stanowisko z godnością biskupa pomocniczego eparchii kazańskiej – biskupa czeboksarskiego, a następnie czystopolskiego. W 1900 został biskupem ufimskim i mienzelińskim, a dwa lata później – arcybiskupemwołyńskim i żytomierskim.
Działalność na Wołyniu. Zaangażowanie w akcję propagowania prawosławia w Galicji
Od 1903 prowadził korespondencję z greckokatolickim metropolitą Andrzejem Szeptyckim, w toku której obydwaj hierarchowie usiłowali przekonać się wzajemnie do dogmatycznych racji swoich wyznań[1]. W jednym z listów kierowanym do biskupa Antoniego metropolita Szeptycki opisywał z podziwem proces odrodzenia rosyjskiego Kościoła Prawosławnego: "zaczyna się ruch umysłowy, kwitnie literatura duchowa, mnożą się prace naukowe, zaprowadza się porządek, którego dawno nie było, poprawiają się obyczaje duchowieństwa, wykorzeniają się nadużycia, Kościół niesłychanie szybko kształci się i wzmacnia duchowo, słowem zmartwychwstaje".[2]
Z przekonania rosyjski nacjonalista[3]; w 1905 współtworzył Związek Narodu Rosyjskiego, działając w jego wołyńskich strukturach. Podobnie jak cała organizacja wołyńska, angażował się w zwalczanie katolicyzmu na terenie swojej eparchii, występując przeciwko małżeństwom mieszanym prawosławno-katolickim i określając katolicyzm jako „duchową zarazę”. Twierdził, iż prawosławie od czasu zawarcia unii brzeskiej nieustannie pozostaje w stanie zagrożenia, zaś akt tolerancyjny z 1905 postrzegał jako narzędzie restytucji wpływów katolickich w Rosji[4]. W 1907 odbył podróż do Galicji i na Bukowinę. W swoich publicznych wystąpieniach pod wpływem poczynionych wówczas obserwacji twierdził, iż wolność wyznania w Austro-Węgrzech jest pozorna, zaś prawosławni są poddawani prześladowaniom. Twierdził także, iż wyznawcy obrządku greckokatolickiego nie zdają sobie sprawy z różnicy między unią a prawosławiem i w rzeczywistości są tak samo prawosławni, jak mieszkańcy Wołynia. Apelował również o zintensyfikowanie rosyjskich wysiłków na rzecz propagowania prawosławia w Galicji[5]. Działał na rzecz wspierania galicyjskich moskalofilów, był honorowym członkiem Galicyjsko-Russkiego Towarzystwa Dobroczynnego, w ramach którego występował z odczytami poświęconymi sytuacji wyznaniowej w Galicji[6]. W 1913 zorganizował oddział Towarzystwa na Wołyniu i kierował jego pracami[3]. Osobiście uczestniczył w rekrutacji młodych mężczyzn wyznania greckokatolickiego, którzy wyjeżdżali do rosyjskich seminariów duchownych, przyjmowali prawosławie i wracali do Galicji jako propagatorzy tego wyznania. Uzyskał również wsparcie finansowe rosyjskiego budżetu na ten cel. Wśród jego wychowanków byli czołowi agitatorzy moskalofilscy i prawosławni: ks. Maksym Sandowicz i ks. Ignacy Hudyma[7].
Zainicjował budowę soboru Trójcy Świętej w kompleksie Ławry Poczajowskiej, chcąc, by jej obiekty wyraźniej nawiązywały do architektury staroruskiej[8].
W polskiej prasie galicyjskiej Antoni (Chrapowicki) był przedstawiany jako człowiek „poniżający godność religii” z powodu całkowitego podporządkowania aktywności duszpasterskiej celom politycznym. Duchowny Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-rosyjskiegoLeonid Fiodorow zarzucał mu ogromną nienawiść wobec Polaków i katolików[9].
W latach 1906–1907 (do rezygnacji na własne życzenie) był jednym z przedstawicieli duchowieństwa w Radzie Państwa. W 1911 został wyróżniony prawem noszenia brylantowego krzyża na kłobuku, rok później wszedł w skład Świętego Synodu. Ostatecznie w 1914 wyznaczony arcybiskupem charkowskim i achtyrskim. Jego przeniesienie z katedry wołyńskiej mogło być efektem interwencji dyplomacji austriackiej, która zażądała od Rosji powstrzymania działalności hierarchy, stale angażującego się w problemy galicyjskie[10]. Po wycofaniu się armii rosyjskiej z Galicji w 1916 po dwuletniej okupacji wschodniej części regionu przyjmował na ziemi charkowskiej uchodźców galicyjskich, którzy przyjęli prawosławie w okresie okupacji rosyjskiej[11].
Po obaleniu caratu
Po rewolucji lutowej na żądanie części duchowieństwa eparchialnego oraz nowych władz został zdjęty z dotychczasowej katedry i odesłany do monasteru w Wałaam. Do stolicy wrócił na Sobór Lokalny, rozpoczęty 15 sierpnia 1917, jako przedstawiciel kleru zakonnego Rosji, i został ponownie wybrany biskupem Charkowa. Był jednym z trzech kandydatów na patriarchę Moskwy i całej Rusi (ostatecznie godność tę objął Tichon (Bieławin)).
30 maja 1918 został przeniesiony na urząd metropolity kijowskiego i halickiego. Poparł ruch białych; w 1919 był faktycznym zwierzchnikiem struktur cerkiewnych tworzonych na ziemiach czasowo pozostających pod kontrolą armiiDenikina. W 1920, w miarę klęsk białych na południu Rosji, wyjechał z Rosji do Aten, jednak wrócił jeszcze we wrześniu 1920 na prośbę gen. Wrangla. Razem z nim ewakuował się po zdobyciu Krymu przez Armię Czerwoną w listopadzie 1920, udając się do Serbii. Na soborze w Sremskich Karlovcach został wybrany pierwszym hierarchą Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji.
Zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji
Zdecydowanie opowiadał się za czynnym zaangażowaniem prawosławnych po stronie Białych i w ruchu monarchistycznym. Krytykował politykę metropolity zachodnioeuropejskiego Eulogiusza, organizującego rosyjskich emigrantów wokół hasła apolityczności, oraz samego locum tenens tronu patriarszego Sergiusza (Stragorodskiego), gdy ten zdecydował się zrezygnować z czynnego oporu wobec władz ZSRR. W związku z tym 22 czerwca 1934 został zawieszony w czynnościach duchownych przez Rosyjski Kościół Prawosławny razem ze swoimi zwolennikami (tzw. „karlowczanie”). Do końca życia pozostał czynnym teologiem i publicystą, choć przez kilka ostatnich lat życia był już obłożnie chory.
Zmarł i został pochowany w Belgradzie. Jego następcą został jeden z jego najbliższych współpracowników, metropolita Anastazy (Gribanowski). Teksty metropolity Antoniego zebrał i opracował inny z jego współpracowników, biskup Nikon (Rklicki), który opracował również jego obszerną biografię[12].
Włodzimierz Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007. ISBN 978-83-227-2672-3.
_(1935).jpg)
