Joazaf, imię świeckie Ołeksandr[1] Krokowski herbu Namiot[2] (ur. 1651 zapewne na Ukrainie Prawobrzeżnej, zm. 20 czerwca?/1 lipca 1718 w Twerze) – metropolita kijowski, halicki i całej Rusi, biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Życiorys
Ukończył kolegium mohylańskie w Kijowie przed 1670. W szkole tej zetknął się pierwszy raz z Warłaamem (Jasińskim), pełniącym funkcję jej rektora, który stał się następnie jego protektorem[3]. Ok. 1673 wyjechał na studia do Rzymu, gdzie studiował filozofię i teologię[4]. Po powrocie do Kijowa wstąpił jako posłusznik do ławry Peczerskiej, złożył wieczyste śluby mnisze, a następnie został zatrudniony w kolegium mohylańskim jako profesor. Wykładał retorykę (1683) i filozofię (1685–1689), a następnie pełnił funkcję prefekta szkoły. W 1689, zachowując to stanowisko, został przełożonym monasteru św. Mikołaja na Słupie w Kijowie[3]. W roku akademickim 1689/1690 został rektorem kolegium, po raz drugi został wybrany na tę funkcję w 1693. W tym samym roku został przełożonym Brackiego Monasteru w Kijowie[3]. Ihumen Joazaf uzyskał dla obydwu kierowanych przez siebie klasztorów wsparcie finansowe Iwana Mazepy, dzięki czemu na ich terenie powstały nowe murowane cerkwie. Doprowadził również do poprawy sytuacji ekonomicznej kolegium mohylańskiego[3].
W 1707 duchowieństwo kijowskie wybrało Joazafa na nowego metropolitę kijowskiego. Chirotonia biskupia odbyła się 15 sierpnia 1708 w Moskwie, Joazaf (Krokowski) otrzymał natychmiast po niej godność metropolity[3]. Zdaniem Ćwikły podobnie jak jego poprzednicy, metropolici Gedeon i Warłaam, reprezentował stanowisko prorosyjskie, przyczynił się do unifikacji metropolii kijowskiej z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, eliminacji typowych dla niej tradycji[5]. Odmienną ocenę jego postawy w tej kwestii przedstawił Włodzimierz Mokry, którego zdaniem Joazaf bronił odmienności prawosławia na ziemiach ukraińskich i reprezentował antymoskiewską postawę[6]. Wszedł w konflikt z biskupem mścisławskim, mohylewskim i orszańskim Sylwestrem o zarządzanie tymi monasterami w Rzeczypospolitej, które przed włączeniem metropolii kijowskiej do Patriarchatu Moskiewskiego zostały bezpośrednio podporządkowane metropolicie kijowskiemu (biskup Sylwester dążył do tego, by znalazły się one w jego jurysdykcji)[7]. Gdy Iwan Mazepa przeszedł na stronę Szwedów w wojnie północnej i wystąpił przeciwko Rosji, Joazaf przewodniczył obrzędowi jego wykluczenia z Cerkwi prawosławnej[8].
W 1718 carewicz Aleksy Piotrowicz Romanow, przesłuchiwany w związku z rzekomą organizacją antycarskiego spisku przeciw swojemu ojcu, na torturach wskazał Joazafa (Krokowskiego) jako swojego współpracownika. Stwierdził, że metropolita kijowski w korespondencji z nim zachęcał go do wywołania zbrojnego powstania ludowego przeciwko carowi Piotrowi. Chory hierarcha miał zostać sprowadzony do Petersburga na przesłuchanie, jednak zmarł w drodze, w monasterze Świętych Archaniołów w Twerze. Krótko po jego zgonie Aleksy przyznał, że bezpodstawnie obciążył metropolitę. Pogrzeb Joazafa odbył się w soborze katedralnym w Twerze, przewodniczył mu arcybiskup twerski Warłaam[3].
Metropolita otaczał szczególną czcią świętą Barbarę i był autorem akafistu do niej[3].
Przypisy
- ↑ Tetiana Sebta, Natalija Sinkewycz. Підтверджувальна грамотп Петра І 1708 р. щодо поставлення на Київську Митрополію Йоасафа (Кроковського): історія, провенієнція та публікація документа, s. 139. (ukr.)
- ↑ Олег Однороженко: Козацька територіальна геральдика кінця ХVІ - ХVІІІ ст. Charków, 2009, s. 169. seria: Monumenta Rutheniae Heraldica. Vol. IІІ. ISBN 966-7409-20-1. (ukr.)
- ↑ a b c d e f g Иоасаф (Кроковский). [dostęp 2012-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
- ↑ Иоасаф (Кроковский) митрополит Киевский. [dostęp 2014-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-19)].
- ↑ L. Ćwikła: Polityka władz państwowych wobec Kościoła prawosławnego i ludności prawosławnej w Królestwie Polskim, Wielkim Księstwie Litewskim oraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1344–1795. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2006, s. 252. ISBN 83-7363-350-2.
- ↑ W. Mokry, Stosunek państwowych i cerkiewnych władz moskiewskich do ukraińskiej Cerkwi prawosławnej i unickiej w wiekach XVII–XX [w:] red. R. Łużny, F. Ziejka, A. Kępiński, Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, Kraków 1994, ISBN 83-7052-220-3, s.84
- ↑ AntoniA. Mironowicz AntoniA., Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 176–183, ISBN 978-83-7431-150-2, OCLC 233516415 .
- ↑ W. Busygin, B. Piwowarow, M. Sofronowa, Ioann [w:] Prawosławnaja Encikłopiedija. T. 23. Moskwa: 2010, s. 219–230. ISBN 978-5-89572-042-4.
Bibliografia
