Był z pochodzenia Grekiem. W rodzinnej Monemwasii wstąpił do klasztoru i przed 1434 był już przełożonym klasztoru św. Dymitra w Konstantynopolu[1]. Zwolennik podporządkowania się Kościoła prawosławnego Rzymowi w zamian za pomoc militarną dla Konstantynopola przeciwko Ottomanom. Uczestniczył w soborze w Bazylei, w czasie którego aktywnie propagował ideę tak przeprowadzonej unii kościelnej. W 1436 lub 1437 został wyświęcony na metropolitę kijowskiego i całej Rusi[3].
Na soborze we Florencji w 1439 doszło do podpisania aktu unii. W tym samym roku papież Eugeniusz IV kreował go w 1439 roku kardynałem prezbiterem SS. Marcellino e Pietro. Dwa lata później Izydor został legatem papieskim na Polskę, Litwę i Ruś w celu wprowadzenia w życie postanowień unii florenckiej. Już w marcu 1440 Izydor wydał w Budzie list z informacją o decyzjach florenckiego soboru i przez kilka kolejnych miesięcy podróżował po Koronie Królestwa Polskiego i Wielkim Księstwie Litewskim, głosząc idee unii i starając się je propagować zarówno wśród duchowieństwa prawosławnego, jak i łacińskiego. Nie odniósł jednak spodziewanego sukcesu, zaś we Lwowie, gdy zaczął celebrować mszę świętą w obrządku łacińskim, doszło do protestów wiernych[3].
W 1441 Izydor udał się do Moskwy, gdzie spotkał się ze szczególnie wrogim przyjęciem. Po odczytaniu w obecności wielkiego księcia Wasyla II postanowień unii, został wtrącony do więzienia, uznany za heretyka (stąd przydomek Apostata) i skazany na spalenie na stosie; jesienią 1441 zdołał jednak uciec[3]. W 1442 prawosławny synod w Moskwie ogłosił jego depozycję ze stanowiska metropolity (on sam używał tego tytułu aż do 1459[4]). Również na należących do metropolii ziemiach litewskich nie zyskał poparcia duchowieństwa ani wiernych[3]. Wrócił do Rzymu[4].
7 lutego 1451 awansował do rangi kardynała biskupa diecezji podmiejskiej Sabina. W latach 1452–53 służył jako legat papieski w Konstantynopolu, gdzie 12 grudnia 1452 w kościele Hagia Sophia ogłosił unię Kościoła prawosławnego z rzymskokatolickim. Po zdobyciu miasta przez Turków dostał się do niewoli, nie został jednak rozpoznany. Sprzedano go jako zwykłego niewolnika, udało mu się jednak uciec lub wykupić i przez Peloponez dostał się do Wenecji, a następnie powrócił do Rzymu. Resztę życia spędził działając w Kurii Rzymskiej i pełniąc szereg kościelnych funkcji, m.in. był administratorem apostolskim diecezji Cervia we Włoszech w latach 1451-55 oraz archidiecezji Nikozja na Cyprze od 1456 roku, a od roku 1459tytularnym patriarchą Konstantynopola. Według części źródeł sprawował też funkcję dziekana Św. Kolegium Kardynałów, jednak w rzeczywistości stanowiska takiego formalnie nigdy nie zajmował[5]. Zmarł w Rzymie.
Działalność metropolity Izydora stała się ostateczną przyczyną podziału metropolii kijowskiej na kijowską i moskiewską. W 1448, po jego usunięciu z urzędu, w Wielkim Księstwie Moskiewskim urząd metropolity objął dotychczasowy biskup riazańskiJonasz. W Wielkim Księstwie Litewskim wybór ten nie został uznany[4].
↑ abcdA. Mironowicz, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2003, ss.178-179
↑ abcJakowenko N.: Historia Ukrainy. Od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2000, s. 134. ISBN 83-85854-54-1
↑Dziekanem był zawsze kardynał biskup o najdłuższym stażu liczonym od daty nominacji do tej rangi. Izydor w chwili swojej śmierci w 1463 był dopiero trzeci w porządku starszeństwa, po kardynałach Pierre de Foix i Bessarionie
Bibliografia
K. R. Prokop "Polscy kardynałowie", Wyd. WAM, Kraków 2001
