163 Pułk Piechoty (1939)

163 Pułk Piechoty

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Batalion KOP "Czortków"
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	36 Dywizja Piechoty

163 Pułk Piechoty (163 pp) – rezerwowy oddział piechoty Wojska Polskiego okresu kampanii wrześniowej 1939.

163 pułk piechoty nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” w mobilizacji niejawnej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym^[1]. Jednostkami mobilizującymi 163 pułk piechoty były bataliony KOP „Borszczów” i „Czortków” oraz 48 pułk piechoty w Stanisławowie. Dowódca baonu KOP „Czortków” był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji dowództwa 163 pp, I i II baonu, kompanii przeciwpancernej typ II, plutonu łączności i plutonu pionierów, natomiast dowódca baonu KOP „Borszczów” – III baonu, a dowódca 48 pułku piechoty – organów kwatermistrzowskich jednostek pozabatalionowych 163 pp, kompanii gospodarczej, kompanii zwiadowczej i plutonu przeciwgazowego^[2].

Sformowany w sierpniu 1939 dla 36 Rezerwowej Dywizji Piechoty ze składu Armii „Prusy”.

Organizacja wojenna i obsada personalna

Organizacja wojenna i obsada personalna pułku^[3][4]

Dowództwo

• dowódca pułku – ppłk piech. Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (od 8 IX dowódca 36 DP)
• I adiutant – kpt. piech. Antoni Wacikiewicz
• oficer informacyjny – por. piech. Aleksander Szczerbowicz–Wieczór †4 X 1939
• oficer łączności – kpt. Wiktor Stanisław Masłowski
• kwatermistrz – kpt. piech. Michał II Pilch
• oficer płatnik – ppor. rez. Zbigniew Adam Brosznowski
• zbrojmistrz – chor. Ludwik Magiera^[5]
• dowódca kompanii gospodarczej – por. Edmund Kurowski
• kapelan – ks. kpl. rez. Zygmunt Badowski
• naczelny lekarz – kpt. lek. dr Wacław Chojnacki
• szef kancelarii – st. sierż. Stanisław Bochen

I batalion

• dowódca batalionu – mjr Stanisław Ruśkiewicz
• adiutant – por. Feliks Franciszek Pikulski
• oficer gospodarczy – kpt. int. Adam Julian Wąs †1940 Charków^[6]
• dowódca 1 kompanii – kpt. Artur Bronisław Dubeński
• dowódca I plutonu – ppor. rez. Wawrzyniec Bronisław Szulc
• dowódca 2 kompanii – por. piech. Bogumił Jurkiewicz
• dowódca I plutonu – ppor. rez. August Bronisław Pituła
• dowódca II plutonu – ppor. rez. Kutrowski
• dowódca 3 kompanii – kpt. Stefan Mróz †8 IX 1939 Szydłowiec^[7]
• dowódca I plutonu – por. Władysław Antoni Jankowski †8 IX 1939 Szydłowiec^[7]
• dowódca 1 kompanii ckm – por. piech. Wiktor Piotr Pękalski
• dowódca plutonu kolarzy – sierż. Jan Mucha †5 IX 1939 Ruda Maleniecka^[7]

II batalion

• dowódca batalionu – mjr Jan Andrychowski
• adiutant – por. piech. Michał Woda
• dowódca 4 kompanii – por. Marian Wincenty Jakubowski †8 IX 1939 Szydłowiec^[7]
• dowódca 5 kompanii – kpt. Stanisław Wośko
• dowódca 6 kompanii – por. piech. Zbigniew Kazimierz Horoszewicz 8 IX 1939 ciężko ranny w Szydłowcu
• dowódca I plutonu – ppor. rez. Teodor Rudkowski
• dowódca 2 kompanii ckm – kpt. Kazimierz Pisański^[8]

III batalion

• dowódca batalionu – mjr piech. Kazimierz Ferdynand Bielawski
• adiutant – kpt. Władysław Zawistowicz
• oficer łączności – por. Witold Włodzimierz Moszyński
• lekarz – ppor. rez. dr Edmund Krall
• dowódca 7 kompanii – por. Stanisław Florian Moskwa
• dowódca 8 kompanii (kompania graniczna „Skała”) – kpt. piech. Stefan II Kożan
• dowódca III plutonu – ppor. rez. Tadeusz Edmund Burak
• 9 kompanii (kompania graniczna „Turylcze”) – kpt. Tadeusz Kazimierz Józef Nieżychowski
• dowódca I plutonu – por. Józef Bukowski †7 IX 1939 Kazanów
• dowódca plutonu – ppor. rez. Stanisław Szymczak
• dowódca 3 kompanii ckm – kpt. Władysław Henzell
• dowódca plutonu ckm na taczankach – ppor. rez. Stanisław Dziedzic
• dowódca plutonu moździerzy – ppor. rez. Karol Wojciech Zwoliński
• dowódca plutonu kolarzy – por. Józef Steckiewicz 7 IX 1939 ciężko ranny w Kazanowie

Pododdziały specjalne

• dowódca kompanii zwiadowców – por. Tadeusz Ludwik Swoboda
• dowódca plutonu konnego – ppor. kaw. rez. Kazimierz Ludwik Dziurgot
• dowódca plutonu kolarzy – por. Mieczysław Rożniatowski
• dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Henryk Wojciech Czypicki^[9]
• dowódca I plutonu – por. Józef Przybylski 7 IX 1939 ciężko ranny
• dowódca II pluton – ppor. rez. Jan Balicki
• dowódca plutonu pionierów – st. sierż. Wettersheim
• dowódca plutonu przeciwgazowego – plut. Stanisław Janiszewski

Przydziały nieustalone

• ppor. rez. Marian Walerian Huczewski
• ppor. rez. Józef Machowski
• ppor. rez. Stanisław Mederski
• ppor. rez. Władysław Mikołajewicz
• ppor. rez. Roman Wrona
• ppor. rez. Jan Adrian Zyśko

Przypisy

1. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 165.
2. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 99, 165-166.
3. Głowacki 1986 ↓, s. 308-309.
4. Prochwicz 2003 ↓, s. 368-369.
5. Magiera Ludwik. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.1742 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-19].
6. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 585.
7. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-05-24].
8. Głowacki 1986 ↓, s. 309, jako kpt. Kazimierz Pisarski.
9. Prochwicz 2003 ↓, s. 369.

Bibliografia

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz, Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, cz. II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (150), Warszawa 1994, s. 3-13.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.