PROFILBARU.COM

Centrum Wyszkolenia Piechoty
	; Odznaka pamiątkowa kadry CWPiech
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1930 i 1941
Rozformowanie	1939 i 1947
	Tradycje
Rodowód	Główne Centrum Wyszkolenia DOGen. Warszawa; Główne Centrum Wyszkolenia Piechoty; Doświadczalne Centrum Wyszkolenia Armii; Doświadczalne Centrum Wyszkolenia
	Dowódcy
Pierwszy	płk piech. Bruno Olbrycht
	Organizacja
Dyslokacja	Rembertów; Dunfermline
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych

Centrum Wyszkolenia Piechoty (CWPiech.) – ośrodek szkolenia piechoty Wojska Polskiego II RP.

Historia

Na podstawie rozkazu wykonawczego L.dz. 3900/tj. Org. Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych z 10 października 1930 o wprowadzeniu w życie przepisu służbowego P.S. 10–50 – „Organizacja – Piechota na stopie pokojowej” utworzono Centrum Wyszkolenia Piechoty w składzie:

komenda centrum (skład osobowy nr 39),
kwatermistrzostwo,
kompania administracyjna oraz
kursy oficerskie^[1].

Komendantowi centrum podporządkowano:

baon manewrowy (1 września 1931 przemianowany na 3 Batalion Strzelców),
dyon manewrowy artylerii (31 grudnia 1931 przemianowany na 32 Dywizjon Artylerii Lekkiej),
pluton łączności manewrowy.

Centrum funkcjonowało w latach 1931-1939. Powstało w wyniku połączenia istniejącego od 1923 w Rembertowie Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia (komendantem od 1929 do 1930 był płk piech. Władysław Dragat^[2]) i Centralnej Szkoły Strzelniczej funkcjonującej w Toruniu od 1922.

W dwudziestoleciu międzywojennym było głównym ośrodkiem szkolenia oficerów wszystkich rodzajów wojsk w dziedzinie taktyki piechoty, na poziomie wyższych studiów wojskowych. Przygotowywano w nim oficerów do objęcia funkcji dowódczych od kompanii do pułku włącznie. Szkolono także kandydatów na oficerów innych rodzajów broni (tzw. szkolenie unitarne), przestrzegano bowiem zasady do 1937, że każdy oficer musi przejść szkolenie piechoty. W CWPiech istniał również kursy przygotowawcze do Wyższej Szkoły Wojennej.

W okresie od 28 listopada do 7 grudnia 1938, po zakończeniu akcji zaolziańskiej, w Centrum został przeprowadzony Kurs doskonalący dla wyższych dowódców^[3].

W marcu 1939 w skład CWPiech. wchodziła:

Komenda Centrum,
Dyrekcja Nauk,
Komisja Doświadczalna,
Manewrowy Pluton Łączności,
Centralna Stacja Psów Wojskowych^[4].

6 grudnia 1941 w Wielkiej Brytanii zorganizowano Centrum Wyszkolenia Piechoty (ang. Polish Infantry Training Centre). Początkowo centrum znajdowało się strukturze Brygady Szkolnej I Korpusu Polskiego, a później podporządkowane zostało Dowództwu Jednostek Terytorialnych (od 20 X 1944 - Dowództwo Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii).

Kadra centrum

Komendanci

płk piech. Bruno Olbrycht (1930 - 1936)
płk piech. Marian Turkowski (1936 - 1938)
gen. bryg. Brunon Olbrycht (V 1938 - IX 1939)
ppłk piech. Wincenty Kurek (do 6 VI 1942)
ppłk piech. Czesław Rzedzicki (p.o. 6 - 30 VI 1942)
płk dypl. Józef Englicht (od 1 VI 1942)
płk dypl. Witold Wartha (30 XII 1942 - 27 X 1944)
płk piech. Walenty Peszek (27 X 1944 - 1946)

Zastępcy komendanta - dyrektorzy nauk

ppłk dypl. Marian Porwit (1930 - 1932)
ppłk dypl. Kazimierz Burczak (1932 - 1935)
ppłk dypl. Karol Ziemski (1935 - 1938)
płk dypl. Bolesław Bronisław Duch (1938 - 1939)
płk piech. Józef Kobyłecki (od 12 II 1944)

Zastępca komendanta

ppłk piech. Walerian Wiśniewski (I 1931 - VI 1933)
ppłk piech. Czesław Rzedzicki (1942)

Wykładowcy

mjr dypl. Jan Kosina (1924 - 1934)
mjr Marian Jankowski (1931-1933)
mjr dypl. Franciszek Junker (1933 - 1935)
ppłk piech. Alfred Konkiewicz (III 1932 – VI 1933)
ppłk dypl. Jan Matuszek
ppłk piech. Walenty Nowak (1931-1932)
mjr dypl. Jerzy Orski (1934 - 1935)
ppłk Stanisław Perko (1941 - 1944) szef saperów^[5]
ppłk piech. Walenty Peszek (1934 - 1938)
ppłk dypl. Stanisław Sztarejko (od XI 1930)
mjr/ppłk Ludwik Schweizer (do 6 lipca 1929)^[6]
mjr piech. Adam Wilczyński (1931 - 1932)
mjr piech. Tadeusz Zarzycki
kpt. dypl. Modest Żabski

Organizacja i obsada personalna CWPiech w marcu 1939

Organizacja i obsada personalna CWPiech w marcu 1939^[4].

Komenda Centrum

komendant – gen. bryg. Bruno Olbrycht (→ dowódca 39 DP)
I oficer sztabu – mjr piech. Karol Zygmunt Illg
II oficer sztabu – kpt. adm. (piech.) Adam Tadeusz Kramarz
oficer poligonowy – kpt. piech. Albert Teodor Holan
naczelny lekarz medycyny – mjr lek. dr Józef Leonard Nowicki
naczelny lekarz weterynaryjny – mjr lek. wet. dr Franciszek Niemczycki
zastępca komendanta do spraw gospodarczych – mjr piech. Edward Wunderlich
oficer administracyjno-materiałowy – kpt. piech. Mikołaj Bagiński
oficer żywnościowy – chor. Stanisław Chmielewski
oficer gospodarczy – kpt. int. Florian Czesław Wolff
administrator koszar – kpt. adm. (piech.) Maksymilian Darmstaedter
kierownik kancelarii – chor. Michał Wyrwicz
dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Zygmunt Roch Paprocki
dowódca plutonu taborowego – chor. Czesław Radliński
odkomenderowany – mjr piech. Jan III Mazurkiewicz

Dyrekcja Nauk

dyrektor nauk – płk dypl. piech. Bolesław Bronisław Duch (→ dowódca piechoty dywizyjnej 39 DP)
sekretarz dyrektora nauk – kpt. adm. (piech.) Zygmunt Hipsch
w dyspozycji dyrektora nauk – ppłk dypl. kontr. Walerian Tewzadze
kierownik kursów taktycznych – ppłk dypl. piech. Zenon Wzacny
kierownik kursów taktyczno-strzeleckich – ppłk piech. Otton Paweł Zieliński
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – mjr piech. Konrad Krajewski
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – mjr piech. Konrad Ludwik Rogaczewski^[7]
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – kpt. piech. Stefan Gądzio
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – kpt. adm. (piech.) Aleksander Gurbiel
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – kpt. piech. Witold Kajetan Kucharski^[a]
wykładowca wyszkolenia strzeleckiego i broni – kpt. piech. Leopold Schönfeld
kierownik przedmiotu taktyki broni połączonych – ppłk dypl. piech. Adam Jan Lewicki
wykładowca – ppłk dypl. piech. Mirosław Józef Kalinka
wykładowca – ppłk dypl. piech. Zygmunt Morozewicz
wykładowca – ppłk dypl. piech. Tadeusz Tomasz Pawlik
wykładowca – ppłk dypl. piech. Franciszek Florian Wąsowicz
wykładowca – ppłk dypl. piech. Włodzimierz Wisłocki
wykładowca – mjr dypl. piech. Tadeusz Maria Paciorkowski
kierownik przedmiotu taktyki piechoty – ppłk piech. Kazimierz Gołkowski
wykładowca – ppłk piech. Jan Kasztelowicz
wykładowca – ppłk piech. Jan Korkiewicz †1940 Charków^[9]
wykładowca – ppłk piech. Ludwik Smolarz
wykładowca – mjr piech. Michał Bartula
wykładowca – mjr piech. Marian Jana
wykładowca – mjr piech. Wilhelm Kiczak
wykładowca – mjr piech. Stefan Kiełczewski
wykładowca – mjr piech. Franciszek Kraus (→ dowódca II/205 pp † 1940 Charków)
wykładowca – mjr piech. Rudolf Leon Mizgalewicz (→ dowódca I/154 pp)
wykładowca – mjr piech. Józef Ratajczak (→ dowódca I/15 pp)
wykładowca – mjr piech. Tadeusz III Zarzycki (→ dowódca III/155 pp)
wykładowca – mjr piech. Stanisław Żwirski (→ dowódca II/3 pp Leg.)
kierownik przedmiotu taktyki kawalerii – ppłk dypl. kaw. Aleksander Niedziński
wykładowca – mjr kaw. Bogumił Szumski
wykładowca – mjr kaw. Wacław Szepietowski
kierownik przedmiotu taktyki artylerii – ppłk dypl. art. Edward Maliszewski
wykładowca – ppłk art. Paweł II Bielecki
wykładowca – mjr art. Władysław Garlicki
kierownik przedmiotu taktyki broni pancernych – wakat
wykładowca – mjr br. panc. Stanisław Edward Olszewski
kierownik przedmiotu taktyki saperów i szef saperów – mjr sap. Stefan Piętka
wykładowca – mjr sap. Tadeusz II Pisarski
kierownik przedmiotu taktyki łączności – mjr łącz. Tadeusz Józef Jan Jakubowski
wykładowca – mjr łącz. Stefan Polz
wykładowca – kpt. łącz. Zbigniew Lipski

Komisja Doświadczalna

kierownik komisji – mjr dypl. piech. Aleksander Dmytrak † 1940 Charków
kierownik referatu ogólnego – mjr piech. Stanisław Kukla † 1940 Katyń
kierownik referatu taktyki – mjr piech. Franciszek Wilkoń † 1940 Katyń
kierownik referatu psychologicznego i filmowego – kpt. adm. (piech.) Edward Kapkowski
personel doświadczalny broni – mjr piech. Michał Bilik
personel doświadczalny broni – kpt. piech. Marian Karol Ludwik Freyberger
personel doświadczalny broni – kpt. piech. Wiktor Kula
personel doświadczalny broni – kpt. adm. (piech.) Jan Rauhut
referent techniczny – chor. Józef Kłosiński

Manewrowy Pluton Łączności

dowódca – por. łącz. Kazimierz Wincenty Merklejn

Centralna Stacja Psów Wojskowych

komendant – por. łącz. Adam Franciszek Marek

Organizacja i obsada personalna CWPiech w dniu 1 stycznia 1943

Komenda Centrum Wyszkolenia Piechoty w Dunfermline
- komendant - płk dypl. Witold Wartha
- zastępca komendanta - płk dypl. Seweryn Łańcucki
Batalion Szkolny w Auchtermuchty - płk dypl. Józef Englicht
Batalion Zapasowy w Burntisland - płk Józef Kobyłecki (od 8 XII 1942)
Szkoła Podchorążych Piechoty i Kawalerii Zmotoryzowanej w Auchtermuchty - mjr dypl. kaw. Stanisław Stefan Kostkiewicz
Szkoła Gazowa - ppłk Henryk Aleksander Bazylko
Obóz Wyszkolenia Szturmowego w Dirleton - ppłk Stanisław Stankiewicz
Komisja Regulaminowa Piechoty w Dunfermline - ppłk dypl. piech. Albin Habina
Sekcja Studiów w Dunfermline - płk dypl. Franciszek Demel
Kompania Gospodarcza w Dunfermline
- dowódca kompanii - ppłk Józef Mordarski
- poczet dowódcy kompanii
- zastępca dowódcy kompanii - mjr Zenon Jan Słowiński
- pluton samochodowy
- pluton obsługi
- patrol sanitarny

1 stycznia 1943 stan ewidencyjny CWPiech liczył 42 oficerów, 35 podoficerów i 34 szeregowców.

Szkoła Podchorążych Piechoty i Kawalerii Zmotoryzowanej

Komendanci

płk Edmund Heldut-Tarnasiewicz^[10]
ppłk Kazimierz Kardaszewicz (do 28 VIII 1942)
mjr dypl. piech. Ignacy Włostowski (od 28 VIII 1942)
mjr dypl. kaw. Stanisław Stefan Kostkiewicz

Zastępcy komendanta

mjr dypl. Ignacy Włostowski
mjr dypl. kaw. Stanisław Stefan Kostkiewicz (od 6 XI 1942)

Symbole

Minister spraw wojskowych rozkazem L. 3013/37 z 14 maja 1937 zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej Centrum Wyszkolenia Piechoty^[11]. Zgodnie z regulaminem odznakę nadawał komendant CWPiech. Prawo do otrzymania odznaki przysługiwało:

oficerom kadry CWPiech., którzy faktycznie pełnili służbę w centrum na etatowym stanowisku co najmniej 2 lata,
oficerom, którzy ukończyli w CWPiech. z wynikiem pomyślnym kurs unifikacyjno-doskonalący dla kapitanów i rotmistrzów,
oficerom, którzy ukończyli z wynikiem pomyślnym kurs unifikacyjny dowódców pułków, a nie przeszli poprzednio kursu unifikacyjno-doskonalącego dla kapitanów i rotmistrzów,
podoficerom zawodowym na stanowiskach etatowych związanych z wyszkoleniem, którzy pełnili faktycznie służbę na tych stanowiskach co najmniej 2 lata.

Prawo otrzymania odznaki przysługiwało wstecz od 29 października 1921 – od czasu utworzenia Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii. Odznakę nosiło się 4 cm. poniżej guzika lewej górnej kieszeni munduru. Na podstawie legitymacji uprawnieni nabywali odznakę wyłącznie w firmie Wł. Wyszomirski, Warszawa, Nowy Świat 37^[12].

Uwagi

↑ Witold Kajetan Kucharski (ur. 24 marca 1902) odznaczony MN i SKZ, kapitan ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 w korpusie oficerów piechoty^[8].

Przypisy

↑ Postanowienia władz wojskowych. „Przegląd Intendencki”. 1 (21), s. 187-191, 1931. Warszawa: Koło Oficerów Intendentów. .
↑ Włodzimierz Kozłowski. Dowódcy 28 Pułku Strzelców Kaniowskich (Łódź) 1918–1939. Próba charakterystyki. „Rocznik Łódzki”. LV, s. 91, 2008. Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Łodzi. ISSN 0080-3502.
↑ Opinie dowódców piech [oty] dyw [izyjnej] dywizji piechoty za 1938 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/120, s. 236.
↑ ^a ^b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 453-454.
↑ Centralne Archiwum Wojskowe Tap. 247/55/1389
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 lipca 1929
↑ Jerzy Szews: Rogaczewski Konrad Ludwik (1897–1981). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXI. Polska Akademia Nauk, 1989, s. 386..
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 44.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 243.
↑ Kronika Komendy Centrum Wyszkolenia Piechoty od dnia 1 XII 1942 [online] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-19] .
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 28 maja 1937, poz. 72.
↑ Odznaka pamiątkowa Centrum Wyszkolenia Piechoty. „Polska Zbrojna”. 140, s. 6, 1937-05-23. Warszawa. .

Bibliografia

Kronika Centrum Wyszkolenia Piechoty od 1 XII 1942,
Kazimierz Bar, Akta szkół wojskowych piechoty, kawalerii i artylerii z lat 1918–1939, „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej” 1971, t. 3. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-20)].
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.