Strażnica KOP „Korno”

Strażnica KOP „Korno”

Strażnica KOP „Borek”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1939
Organizacja
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	Kompania graniczna KOP „Chutory Merlińskie”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Dawidgródek” w 1931

Strażnica KOP „Korno” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Geneza

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych^[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe^[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym^[3]. W Łachwie rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 1 batalionu celnego, a jej 2 kompania stacjonowała w Kormie. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej^[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej^[5]. Już w następnym zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej^[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1925, w składzie 5 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 17 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 14 strażnic^[8]. Jedną z nich była strażnica KOP „Borek”^[9]. Po 1932 strażnicę przeniesiono do Korna^[10]. W latach 1938 – 1939 w strukturze organizacyjnej 2 kompanii granicznej KOP „Chutory Merlińskie” funkcjonowała strażnica KOP „Korno”^[11][12][13]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[14].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[9]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 21,5 km^[11].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[15].

Strażnica KOP „Korno” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 7 kilometrów 800 metrów od słupa granicznego nr 1189 do 1194^[9], a w 1938 pododcinek szerokości 5 kilometrów 970 metrów od słupa granicznego nr 1188 do 1191^[11].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Brzoza” ⇔ strażnica KOP „Rubryń” – 1928^[16], 1929^[17], 1931^[18] , 1932^[9], 1934^[19], 1938^[11]

Przypisy

1. Dominiczak 1992 ↓, s. 56-58.
2. Dominiczak 1992 ↓, s. 59-63.
3. Polak 1999 ↓, s. 6.
4. Dominiczak 1992 ↓, s. 76.
5. Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 20.
6. Dominiczak 1992 ↓, s. 94-101.
7. Grochowski (red.) 1994 ↓, s. 7.
8. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
9. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 31/1932.
10. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 30/1934.
11. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
12. Prochwicz 2003 ↓, s. 310.
13. Szubański 2000 ↓, s. 89.
14. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 32.
15. Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
16. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1928.
17. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1929.
18. Szkice dyslokacyjne ↓.
19. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 56/1934.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)