Μάχη του Σαραβαλίου

Μάχη του Σαραβαλίου
Χρονολογία	9 Μαρτίου 1822
Τόπος	Σαραβάλι Αχαΐας
Αποτέλεσμα	Νίκη υπέρ των Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες Τούρκοι
Ηγετικά πρόσωπα
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Γιουσούφ Πασάς
Εμπλεκόμενες μονάδες
6.300 άνδρες 12.000 άνδρες
Απώλειες
20 νεκροί 200 νεκροί

Η μάχη του Σαραβαλίου είναι ένοπλη σύγκρουση της Επανάστασης του ’21 που διεξήχθη στις 9 Μαρτίου του 1822 ανάμεσα στους Έλληνες επαναστάτες υπό την γενική αρχηγία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και στους Τούρκους, κατά την πρώτη πολιορκία των Πατρών. Τελική έκβαση της μάχης ήταν η νίκη των Ελλήνων.

Περιγραφή

Προ της μάχης

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αφότου ανέλαβε και πήρε τα ηνία ώστε να πολιορκήσει τους Τούρκος της Πάτρας με σκοπό την απελευθέρωση της πόλης, μετέβη πρώτα στην Τρίπολη και όρισε και άλλους τόπους που θα περνούσε κατά την πορεία του συγκεντρώνοντας άνδρες για να πολεμήσουν. Πέρασε από την Καρύταινα, τον Πύργο και την Γαστούνη. Ήρθαν ακόμη, παλικάρια από την Επαρχία Καλαβρύτων και Πατρών. Ο συνολικός αριθμός των στρατιωτών υπολογίζεται σχεδόν σε 6.500 άνδρες.

Κατά τις πρώτες μέρες της πολιορκίας της Πάτρας το 1822 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε αρχικά στρατοπεδεύσει στην Αχαγιά και το Βουπράσιο, αλλά στις αρχές του Μαρτίου μετεγκαταστάθηκε στο Σαραβάλι, που είχε περίοπτη θέα στον κάμπο των Πατρών και οχυρή θέση, μεταφέροντας παράλληλα εκεί το στρατηγείο του και το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του, με εξαίρεση τμήματα των ελληνικών δυνάμεων που εγκαταστάθηκαν σε άλλες γειτονικές και γύρω οχυρές τοποθεσίες από την Πάτρα.

Οι Τούρκοι που ήταν κλεισμένοι στα τείχη του κάστρου της Πάτρας είχαν δύναμη 12.000 στρατιωτών.

Ορμώμενοι από το φρούριο, στις 25 Φεβρουαρίου περί τους 5.000 Τούρκους λεηλάτησαν την πόλη της Πάτρας, ενώ την ίδια μέρα έγινε συμπλοκή στο λόφο Τσουκαλά στα Βραχναίικα, κατά την οποία σκοτώθηκαν τέσσερις άνδρες από το ελληνικό στρατόπεδο και τριάντα από το τουρκικό. Στις 2 Μαρτίου περίπου 2.000 Τούρκοι πολιόρκησαν την Μονή Γηροκομειού.

Εν τω μεταξύ, βρισκόντουσαν και εν αναμονή της καθόδου 80.000 στρατιωτών από τα Ιωάννινα προς την Ρούμελη και τον Μωριά, ενώ νωρίτερα ο Καρά Αλί με τον στόλο του ερχόταν να κάνει απόβαση στην Πάτρα με περίπου 9.000 στρατιώτες, αλλά με τον Ανδρέα Μιαούλη να τον περιμένει στον Πατραϊκό κόλπο και τελικά να τον κατατροπώνει παρά τα σαφώς λιγότερα πλοία του, η απόβαση δεν πραγματοποιήθηκε.

Η Μάχη

Στις 9 Μαρτίου οι Τούρκοι χτύπησαν πάνοπλοι και αιφνιδιαστικά ελληνικές θέσεις προς τα ανατολικά και περισσότερο προς τα νοτιοανατολικά του φρουρίου της Πάτρας (κυρίως πλησίον του Σαραβαλίου, καθώς και της Μονής Γηροκομειού) με σκοπό την αποτίναξη του κλοιού αποκλεισμού τους από τους επαναστατημένους Έλληνες, ενώ παράλληλα ο Κολοκοτρώνης βλέποντας τα γεγονότα από το στρατόπεδο στο κάστρο του Σαραβαλίου έστελνε δυνάμεις στα πεδία όπου αντιλαμβανόταν πως υπήρχε ανάγκη. Παρόλα αυτά οι Τούρκοι που είχαν και αριθμητική ανωτερότητα και υπεροχή στον οπλισμό, κυριαρχούσαν σχεδόν καθολικά και ακόμη σε κάποιες περιπτώσεις οι Έλληνες είχαν αποχωρήσει ή διασκορπιστεί, με εξαίρεση κάποιες θέσεις που μάχονταν σκληρά, δείχνοντας απαράμιλλη μαχητικότητα. Έτσι λοιπόν ο Κολοκοτρώνης άρχισε και πήγε μοναχός προς τα μέτωπα και πρώτα στην στην θέση «Παλαιόπυργος»^[1], που από εκεί και ύστερα ανασυντάσσοντας σκορπισμένους στρατιώτες του αλλά και με την στρατηγική και την αποφασιστικότητα του κατάφερε και ανέκτησε την κυριαρχία στην μάχη απέναντι στους Τούρκους, κάτι που μέχρι πρότινος φάνταζε αδύνατο. Οι Τούρκοι τελικά από επιτιθέμενοι και συσπειρωμένοι κατέληξαν σταδιακά και μαζικά να τρέπονται σε άτακτη φυγή προς το κάστρο της πόλης.

Χαρακτηριστικά, αναφέρεται πως ο Κολοκοτρώνης είπε τα στρατηγικά ψέματα για λόγους εμψύχωσης και ανύψωσης ηθικού στους στρατιώτες του πως: έρχονται ενισχύσεις-βοήθεια^[2], ενώ σε μια άλλη στιγμή που η μάχη χωρίστηκε σε δύο μεριές, σκέφτηκε να ανεβεί σε στο λόφο στο Ρωμανό που είχε οπτικό πεδίο προς και τα δύο μέτωπα και από εκεί φώναξε «Ετσάκισαν οι Τούρκοι, ετσάκισαν· πάρτε τους Έλληνες, πάρτε τους» χωρίς αυτό να ισχύει μέχρι την δεδομένη στιγμή αλλά οι μαχόμενοι χωρίς να έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους τα δύο μέρη, εκατέρωθεν νόμιζαν ότι αυτό γίνεται στο αντίστοιχο άλλο· ώσπου έπειτα από λίγο τα λόγια αυτά «επαληθεύτηκαν» ετεροχρονισμένα από τους Έλληνες σε όλο το εύρος της μάχης^[3].

Οι τοποθεσίες «Παλαιόπυργος» και «Νερόμυλος του Σαϊταγά» που έλαβε χώρα η μάχη που έμεινε γνωστή ως «Μάχη του Σαραβαλίου», ανήκουν πλέον στην σημερινή περιφέρεια της άλλοτε Κοινότητας του Πετρωτού, η οποία υπάγεται στην Δημοτική Ενότητα Μεσσάτιδος του Δήμου Πατρέων.

Κάθε χρόνο στο Σαραβάλι, σε ανάμνηση και τίμηση της μάχης, γίνονται εορταστικές εκδηλώσεις, ιστορικές ομιλίες και αναπαράσταση των γεγονότων^[4][5][6].

Δείτε επίσης

• Σαραβάλι Αχαΐας
• Μάχη του Γηροκομείου

Παραπομπές

1. Σπ. Τρικούπης, σελ. 164.
2. Σπ. Τρικούπης, σελ. 165.
3. Σπ. Τρικούπης, σελ. 166.
4. Εφημ. «Πελοπόννησος» - Σαραβάλι: Επετειακή εκδήλωση της μάχης. Pelop.gr Αρχειοθετήθηκε 2019-09-25 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε: 30/11/2018.
5. Πάτρα: Ο Δήμος τίμησε την «Μάχη του Σαραβαλίου του 1822». Patrasevents.gr Αρχειοθετήθηκε 2018-07-29 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε: 30/11/2018.
6. Επετειακή εορταστική εκδήλωση για τη Μάχη του Σαραβαλίου. i-m-patron.gr. Ανακτήθηκε: 30/11/2018.

Πηγές

• Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμος Β’, Αθήνα: 1968.
• Γιώργου Τερτσέτη, Απομνημονεύματα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, εκδόσεις «Βεργίνα».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βίντεο για την Μάχη του Σαραβαλίου, του Γεωργίου Μαρκάκη· με επιμέλεια και παρουσίαση του Γεωργίου Γιακουμή. Vimeo.com. Ανακτήθηκε: 30/11/2018.
• Η μάχη στο Σαραβάλι Αχαΐας (9 Μαρ. 1822), Συμπεριλ. Πηγές και εικόνες από το βιβλίο του Σπ. Τρικούπη «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως». Laonikos12galanis.blogspot.com. Ανακτήθηκε: 30/11/2018.