PROFILBARU.COM

Πολιορκία της Πάτρας
	Ελληνική Επανάσταση του 1821
	Το φρούριο της Πάτρας όπου διαδραματίστηκε η πολιορκία.
Χρονολογία	26 Φεβρουαρίου 1822 - 23 Ιουνίου 1822
Τόπος	Πάτρα
Έκβαση	Status quo ante bellum
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες επαναστάτες	Οθωμανική αυτοκρατορία
Ηγετικά πρόσωπα
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης; Δημήτρης Πλαπούτας	Μεχμέτ Πασάς; Γιουσούφ Σέρεζλης
Δυνάμεις
6.000 (αρχές πολιορκίας); 600 (τέλη πολιορκίας)	8.000

Η Πολιορκία της Πάτρας ήταν πολεμική εμπλοκή της Επανάστασης του 1821.

Η εξέλιξη των γεγονότων

Το υπόβαθρο της πολιορκίας

Λίγο καιρό μετά από την παράδοση του Ακροκορίνθου, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εγκατέλειψε το στρατόπεδο της Κορίνθου και κατευθύνθηκε προς την Καρύταινα για να συγκροτήσει δυνάμεις και να πολιορκήσει την Πάτρα. Η κατάσταση πλέον ήταν κρίσιμη, επειδή ο Αλή Πασάς είχε θανατωθεί και ο τεράστιος στρατός του Χουρσίτ Πασά ήταν ικανός να εκστρατεύσει εναντίον της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου. Επιπλέον, ο οθωμανικός στόλος αποβίβασε στο πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου Μικρασιάτες Τούρκους στρατιώτες υπό τον Μεχμέτ Πασά, που οι επαναστάτες θα αντιμετώπιζαν για πρώτη φορά. Μπροστά στον κίνδυνο που διέτρεχε η Αχαΐα η Κυβέρνηση υποχρεώθηκε να διορίσει τον Κολοκοτρώνη επικεφαλής της πολιορκίας της Πάτρας. Ο Κολοκοτρώνης από την Καρύταινα, αφού συμβιβάστηκε με τους Δεληγιανναίους για να πραγματοποιηθεί στρατολόγηση στην περιοχή τους, πήγε στην Βυτίνα και κατόπιν στον Πύργο και στη Γαστούνη έχοντας μαζί του 6.000 άνδρες από την Καρύταινα, την Τρίπολη, την Κόρινθο, τα Καλάβρυτα και γενικότερα από την Αχαΐα. Προτού πολιορκήσει ο ίδιος την πόλη, έστειλε τον Δημήτριο Πλαπούτα, τον Κωνσταντίνο Πετιμεζά και τους γιους του να καταλάβουν τις θέσεις Σαραβάλι, Παλαιόπυργο και Οβριά.^[2]

Η πολιορκία

Στις 26 Φεβρουαρίου 1822, οι Έλληνες νίκησαν τους Ανατολίτες Τούρκους στην μάχη της Χαλανδρίτσας ανοίγοντας τον δρόμο για την πολιορκία της Πάτρας. Αργότερα, οι Έλληνες πέτυχαν μεγάλη νίκη στο Σαραβάλι – με τις απώλειες των Τούρκων να υπολογίζονται 400-1.000 νεκρούς – καθιστώντας τους σε κυρίαρχους ολόκληρης της πεδιάδας. Ωστόσο, λόγω της διχόνοιας μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών η πολιορκία της Πάτρας δεν εξελισσόταν θετικά για τους Έλληνες. Αιτία ήταν η αντίδραση της κυβέρνησης σε αυτό το σημαντικό εγχείρημα που είχε αναλάβει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και παρά το γεγονός πως του είχαν αναθέσει την αρχηγία της πολιορκίας δεν του παρείχαν οικονομική βοήθεια και του δημιουργούσαν προσκόμματα στην πρόοδο της πολιορκίας. Επίσης, ο Υπουργός Στρατιωτικών, Ιωάννης Κωλέττης, είχε διατάξει τον Κολοκοτρώνη να εκστρατεύσει στην δυτική Στερεά Ελλάδα προκειμένου να απομακρυνθεί από την Πελοπόννησο. Ο τελευταίος απάντησε πώς δεν μπορούσε να εγκαταλείψει την Πάτρα σε τουρκικά χέρια μιας και είχε συγκεντρωθεί εκεί πολυάριθμος τουρκικός στρατός και αποτελούσε κίνδυνο για τον Μοριά. Όταν ο Κωλέττης αντέδρασε με σημαντικές επιπλήξεις στον Κολοκοτρώνη, ο σπουδαίος στρατηγός, αφήνοντας αντικαταστάτη του τον Πλαπούτα, κατευθύνθηκε στην Κόρινθο συνοδευόμενος από 80 άνδρες. Ο Κωλέττης τον διέταξε να μην μπει στην πόλη με την φρουρά του, πράγμα που ο Κολοκοτρώνης αγνόησε. Του παραχώρησαν για την διανυκτέρευσή του μια ερειπωμένη οικία, γεγονός που προκάλεσε την οργή του Έλληνα στρατηγού. Ο Κολοκοτρώνης αποχώρησε και βρήκε καταφύγιο για διανυκτέρευση στο Ζευγολατιό Κορινθίας με σκοπό την επομένη να πάει στην Τρίπολη. Όμως το επόμενο πρωί ο Κωλέττης και κυβερνητικοί απεσταλμένοι τον συνάντησαν και τον παρακάλεσαν να επιστρέψει στην Κόρινθο. Ο Κολοκοτρώνης, παρά την οργή του, αναγκάστηκε να δεχθεί και επέστρεψε στην Κόρινθο για να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση.^[5]

Η διάλυση της πολιορκίας

Εν τω μεταξύ η πολιορκία της Πάτρας είχε ατονήσει επικίνδυνα, παρά το γεγονός ότι ο Πλαπούτας κράτησε τις ελληνικές θέσεις σε τουρκική έφοδο που έγινε από ξηρά και θάλασσα ταυτόχρονα. Ο Κολοκοτρώνης επέστρεψε στην Πάτρα χωρίς όμως να έχει καταφέρει να λύσει το οικονομικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε το ελληνικό στρατόπεδο, μιας και η κυβέρνηση δεν του παρείχε ούτε ενίσχυση, ούτε βιώσιμες λύσεις. Παράλληλα, ο Κανέλλος Δεληγιάννης ονομάστηκε αρχηγός των στρατευμάτων της Πελοποννήσου, που θα εκστράτευαν στην Στερεά Ελλάδα, πράγμα το οποίο παρέλυσε την πολιορκία της Πάτρας, επειδή και το ενδιαφέρον της κυβέρνησης στράφηκε πλήρως στην επικείμενη εκστρατεία. Οι πράξεις της Κυβερνήσεως προκάλεσαν έντονη δυσαρέσκεια και ανασφάλεια στους στρατιωτικούς. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ήλθε σε επικοινωνία με τον Κολοκοτρώνη και τον ενημέρωσε για τις προθέσεις των Μανιατών να αναλάβουν την πρωτοβουλία των πολεμικών εγχειρημάτων. Επιπλέον, ο Κολοκοτρώνης υπέγραψε στις 17 Μαΐου 1822 στο Σαραβάλι μυστική συμφωνία με τους Μάρκο Μπότσαρη, Παναγιώτη Γιατράκο, Αλέξιο Βλαχόπουλο και Γεώργιο Σισίνη σύμφωνα με την οποία υποχρεώνονταν όλοι να συντρέξουν στρατιωτικά όποιον από τους υπογράφοντες το χρειαστεί. Παραλλήλως, εξελίχθηκε μια συνομωσία εναντίον του Κολοκοτρώνη υποχρεώνοντας τους Καρυτινούς να ενταχθούν στα σώματα των Δεληγιανναίων ενώ σε άλλους στρατιώτες του στρατοπέδου της Πάτρας έφθαναν εντολές – που συμπεριελάμβαναν απειλές για δήμευση σημαντικού μέρους της περιουσίας τους – να φύγουν και να υποστηρίξουν άλλες επιχειρήσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όταν τελικά διαλύθηκε η πολιορκία της Πάτρας (23 Ιουνίου 1822) να έχουν μείνει στη διάθεση του Κολοκοτρώνη μόνο 600 άνδρες. Ο Κολοκοτρώνης αναχώρησε για την Γαστούνη και οι Οθωμανοί εξήθλαν από το φρούριό τους και λεηλάτησαν το Γηροκομείο, το Σαραβάλι και κατέστρεψαν το ελληνικό αρχηγείο.^[3]

Παραπομπές

↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Διορισμός του Κολοκοτρώνη ως αρχηγού της πολιορκίας της Πάτρας. Νίκη των Ελλήνων στην Χαλανδρίτσα», «Νίκες των Ελλήνων στο Γηροκομείο και στο Σαραβάλι», «Σύγκρουση του Κολοκοτρώνη με την κυβέρνηση. Διάλυση της πολιορκίας της Πάτρας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 218-221.
↑ ^2,0 ^2,1 Βασίλειος Σφυρόερας, «Διορισμός του Κολοκοτρώνη ως αρχηγού της πολιορκίας της Πάτρας. Νίκη των Ελλήνων στην Χαλανδρίτσα», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 218.
↑ ^3,0 ^3,1 Βασίλειος Σφυρόερας, «Σύγκρουση του Κολοκοτρώνη με την κυβέρνηση. Διάλυση της πολιορκίας της Πάτρας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 221.
↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Νίκες των Ελλήνων στο Γηροκομείο και στο Σαραβάλι», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 219.
↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Νίκες των Ελλήνων στο Γηροκομείο και στο Σαραβάλι», «Σύγκρουση του Κολοκοτρώνη με την κυβέρνηση. Διάλυση της πολιορκίας της Πάτρας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 219-220.

Πηγές

Βασίλειος Σφυρόερας, «Διορισμός του Κολοκοτρώνη ως αρχηγού της πολιορκίας της Πάτρας. Νίκη των Ελλήνων στην Χαλανδρίτσα», «Νίκες των Ελλήνων στο Γηροκομείο και στο Σαραβάλι», «Σύγκρουση του Κολοκοτρώνη με την κυβέρνηση. Διάλυση της πολιορκίας της Πάτρας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1975, τόμος ΙΒ΄, σελ. 218-221.

Περαιτέρω ανάγνωση

Ειρήνη Καλογεροπούλου, «Ζητήματα ανεφοδιασμού και πειθαρχίας στο πολιορκούμενο φρούριο της Πάτρας (1821-1825): η μαρτυρία του στρατιωτικού διοικητή Γιουσούφ Μουχλίς πασά», στο: Όψεις της Επανάστασης του 1821. Πρακτικά συνεδρίου, Αθήνα, 12 και 13 Ιουνίου 2015, επιμέλεια Δημήτρης Δημητρόπουλος, Χρήστος Λούκος και Παναγιώτης Μιχαηλάρης, Αθήνα: Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού ‒ Περιοδικό Μνήμων, 2018, σελ. 45-58.
Νίκος Τόμπρος, «Ένοπλες συγκρούσεις και πολιτικές αντιπαραθέσεις κατά τη διάρκεια της πολιορκίας των Πατρών (1821-1828)», στο: Στ΄ Διεθνές Συνέδριο με θέμα: «Πολεμικές συγκρούσεις και τόποι καθαγιασμού του απελευθερωτικού αγώνα κατά την Επανάσταση του 1821» (Αθήνα, 6-7.10.2017), 10 Επιστημονικά Συνέδρια για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως (1821-2021), Αθήνα 2018, σ. 147-183.