Μάχη στα Τρίκορφα

Μάχη στα Τρίκορφα
Ελληνική Επανάσταση του 1821
Χρονολογία	24 Ιουνίου 1825[1]
Τόπος	Τρίκορφα και γύρω υψώματα
Έκβαση	ήττα και πλήρης φθορά των Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες επαναστάτες Οθωμανική αυτοκρατορία
Ηγετικά πρόσωπα
Γενναίος Κολοκοτρώνης, Νικόλαος Ταμπακόπουλος, Παπατσώνης, Πλαπούτας, Κρίτσαλης Ιμπραήμ
Δυνάμεις
1000+ περίπου 10.000
Απώλειες
200 περίπου 700

Η μάχη στα Τρίκορφα ήταν πολεμικό επεισόδιο της επανάστασης του 1821 που έλαβε χώρα στα Τρίκορφα στις 24 Ιουνίου 1825, κοντά στην Τριπολιτσά, μεταξύ των δυνάμεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας υπό τον Ιμπραήμ και Ελλήνων. Η μάχη έληξε με νίκη του Ιμπραήμ και σημαντικές απώλειες για τους Έλληνες (περίπου 200 άνδρες).

Η εξέλιξη των γεγονότων

Μετά την κατάληψη της Τριπολιτσάς από τον αιγυπτιακό στρατό του Ιμπραήμ στα μέσα του 1825, οι Έλληνες επιχείρησαν να αποκλείσουν εκεί τους Αιγύπτιους. Οι Καρυτινοί έπιασαν το Χρυσοβίτσι και την Πιάνα. Οι Αργείοι και Τριπολιτσιώτες τοποθετήθηκαν στα Τσιπιανά. Οι Κορίνθιοι, Καλαβρυτινοί και οι άνδρες του Νικηταρά πήραν θέση στο Λεβίδι. Οι Μονεμβασιώτες και οι Λάκωνες ενίσχυσαν τον Υψηλάντη στα Βέρβενα. Όταν πήραν είδηση ότι νέα εχθρική δύναμη ετοιμαζόταν να βγει από τα μεσσηνιακά φρούρια με προορισμό την Τριπολιτσά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πρότεινε να επιτεθούν και να χτυπήσουν τον Ιμπραήμ, πριν αυτός ενισχυθεί με νέες δυνάμεις.

Η στρατηγική τακτική του Θ. Κολοκοτρώνη ήταν να παρασύρει τον κύριο όγκο του στρατού του Ιμπραήμ προς τα Τρίκορφα κι έπειτα να χτυπήσει τα πλευρά του από τον Μύτικα στα αριστερά και το Καπαρέλι-Ζέλι στα δεξιά. Ωστόσο το σχέδιο αυτό δεν το αποδέχθηκαν όλοι οι οπλαρχηγοί. Οι Α. Ζαΐμης, Α. Λόντος, Ι. Νοταράς και Β. Πετιμεζάς αρνήθηκαν την πρόταση του Θ. Κολοκοτρώνη να στρατοπεδεύσουν στον Μύτικα, με το επιχείρημα ότι δεν υπήρχε νερό, και στρατοπεδεύσαν τη νύχτα της 23ης Ιουνίου 1825 στην Άνω Χρέπα, με συνέπεια το σχέδιο να μετατραπεί από επιθετικό σε αμυντικό. Ο Ιμπραήμ, από τα πολλά φώτα που έβλεπε τη νύχτα, υποψιάστηκε τις κινήσεις των επαναστατών και έστειλε ένα τάγμα να καταλάβει τα οχυρώματα των Τρικόρφων.

Τη δεξιά πλευρά των οχυρωμάτων την κρατούσαν ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, Ν. Ταμπακόπουλος και ο Γ. Δημητρακόπουλος, το κέντρο ο Κ. Δεληγιάννης, την αριστερή πλευρά ο Παπατσώνης και την οπισθοφυλακή Καλαβρυτινά και Κορινθιακά στρατεύματα. Στην Άνω Χρέπα έχουν στρατοπεδεύσει οι Α. Ζαΐμης, Α. Λόντος και Θ. Κολοκοτρώνης. Οι δε άνδρες του Πλαπούτα και Κρίτσαλη έπιασαν την περιοχή γύρω από το Βαλτέτσι.

Η μάχη ξεκινάει τα ξημερώματα της 24ης Ιουνίου. Ο Ιμπραήμ έστειλε όλο του τον στρατό (μεταξύ 15.000-25.000), και με το πυροβολικό του βομβάρδισε τις θέσεις των Ελλήνων (περίπου 10.000), οι οποίοι αντιστάθηκαν ηρωικά περιμένοντας ενισχύσεις. Ο Δ. Υψηλάντης και Κ. Μαυρομιχάλης από τα Βέρβενα που είχαν σταθμεύσει με τα στρατεύματά τους, δεν έστειλαν βοήθεια, ενώ από το Βαλτέτσι ήρθαν ο Πλαπούτας και ο Κρίτσαλης, αλλά βρήκαν αντίσταση από το πολυάριθμο εχθρικό ιππικό και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Η άμυνα των Ελλήνων στα Τρίκορφα εξακολούθησε απεγνωσμένα, προξενώντας μεγάλη φθορά στους εχθρούς που τους επιτίθονταν. Ο Ιμπραήμ αντιλαμβανόμενος ότι θα ήταν αδύνατο να κυριεύσει τα οχυρώματα, πήρε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του και βγήκε πίσω από τα Τρίκορφα, όπου δέχτηκε από κοινού τα πυρά και των Τρικόρφων και των Καλαβρυτινών που βρίσκονταν στα άλλα υψώματα. Η οπισθοφυλακή όμως που αποτελείτε από Καλαβρυτινούς και Κορίνθιους οπισθοχωρεί και εγκαταλείπει τις δεσπόζουσες θέσεις τους, αφήνοντας το οχυρό του Γ. Κολοκοτρώνη και του Ν. Ταμπακόπουλου σχεδόν περικυκλωμένο από το στρατό του Ιμπραήμ. Η μάχη κράτησε συνολικά σχεδόν δέκα ώρες. Περίπου διακόσιοι Έλληνες σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων κορυφαίοι οπλαρχηγοί όπως ο Νικόλαος Ταμπακόπουλος, ο Δημήτριος Παπατσώνης, ο Γεώργιος Δημητρακόπουλος, ο Παπασταθόπουλος Λαγκαδινός και ο Κωνσταντίνος Μπούρας. Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης μόλις διεσώθει από τον θάνατο ή την αιχμαλωσία.

Η έκβαση της μάχης ήταν ολέθρια για την ελληνική πλευρά για τους εξής κυρίως λόγους:

• Δυσκολία συγκρότησης τακτικού στρατού και αδυναμία του ελληνικού στρατεύματος να νικήσει σε κατά παράταξη μάχη τα πολυπληθέστερα και ανώτερα σε τακτική Τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα.

• Ανταγωνισμοί μεταξύ των στρατηγών και άρνηση στην εφαρμογή του σχεδίου του Θ. Κολοκοτρώνη: από επιθετικό μετατράπηκε σε αμυντικό.

• Έλλειψη συντονισμού και γενική λιποταξία: Η οπισθοφυλακή στην δεύτερη επίθεση του στρατού του Ιμπραήμ τράπηκε σε φυγή, με αποτέλεσμα τα νώτα να μείνουν ακάλυπτα και σχεδόν να περικυκλωθεί το οχυρό του Γ. Κολοκοτρώνη και του Ν. Ταμπακόπουλου. Ο Δ. Υψηλάντης και Κ. Μαυρομιχάλης δεν έστειλαν βοήθεια όπως ήταν το αρχικό σχέδιο του Θ. Κολοκοτρώνη.

Το αποτέλεσμα τις ήττας στα Τρίκορφα ανάγκασε τις ελληνικές πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις να αναθέσουν την προστασία της Ελλάδας στην Αγγλία (μέχρι τη μάχη των Τρικόρφων ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν αντίθετος).

Παραπομπές

1. Κρέμος, σελ. 23

Πηγές

• Μεγάλη Στρατιωτικὴ καὶ Ναυτικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία. Tόμος Ἔκτος: Σαράντα Ἐκκλησίαι–Ὤχρα. Ἀθήναι: Ἔκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικῆς καὶ Ναυτικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας. 1930, σελ. 374. OCLC 31255024. 
• Γεώργιος Κρέμος (1839-1926) (1879). Χρονολόγια της Ελληνικής Ιστορίας : προς χρήσιν παντός φιλομαθούς, ιδία δε των εν τοις γυμνασίοις μαθητών. Εν Αθήναις: Τυπογραφείον Δημητρίου Ιασεμίδου. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2010.