Η Μάχη του Αετού διεξήχθη στις 10 Αυγούστου1822 μεταξύ των Τούρκων και των Ελλήνων, με νικηφόρα έκβαση για τους τελευταίους.
Υπόβαθρο
Ύστερα από την μάχη του Πέτα και την εγκατάλειψη του Σουλίου, ο οθωμανικός στρατός, που βρισκόταν στην Ήπειρο, μπορούσε πλέον να προελαύσει ελεύθερα στην Αιτωλοακαρνανία και ύστερα στον Μοριά. Για την αντιμετώπισή τους, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος άρχισε να προετοιμάζει άμυνα στην στενή διάβαση του Μακρυνόρους, με το κέντρο της αντιστάσεως να είναι ο Μαχαλάς Αιτωλοακαρνανίας. Επιπλέον, στις αρχές Ιουλίου επέβαλε γενική και αυστηρή στρατολογία, και στα μέσα του ίδιου μηνός άρχισε να οργανώνει την άμυνα στην περιοχή του Μεσολογγίου. Παράλληλα με αυτά τα γεγονότα, ο Μαυροκορδάτος έστελνε επιστολές στον οπλαρχηγό Γεώργιο Βαρνακιώτη στις οποίες του ζητούσε να σπεύσει και να τον συνδράμει στην αντίσταση κατά της επικείμενης οθωμανικής εκστρατείας.[1]
Μάχη
Στις αρχές Αυγούστου 1822, ο Μεχμέτ Ρεσίτ Πασάς Κιουταχής κατέφθασε γρήγορα στην Αιτωλοακαρνανία, πέρασε από το αφρούρητο Λουτράκι της Βόνιτσας, και κατέλαβε το χωριό Παπαδάτες. Μαθαίνοντας ο Μαυροκορδάτος την άφιξή του Οθωμανού πασά, ειδοποίησε τον Βαρνακιώτη και έστειλε ενισχύσεις στο Ξηρόμερο από τον Κώστα Σιαδήμα, προκειμένου να αναχαιτιστεί η οθωμανική εκστρατεία.[2]
Τελικά ο Βαρνακιώτης αποφάσισε κόψει την πορεία του Κιουταχή, και οχυρώθηκε με ελάχιστες δυνάμεις στην ράχη του Προφήτη Ηλία απέναντι από τον Αετό Ξηρόμερου, από όπου αναγκαστικά θα έπρεπε να προελαύσουν οι Οθωμανοί. Η πρώτη σοβαρή σύγκρουση μετά την καταστροφή των ελληνικών δυνάμεων στο Πέτα πήρε στις 10 Αυγούστου του 1822. Ο Κιουταχής, καίτοι είχε στην διάθεσή του 2.000-3.000 άνδρες, δεν κατάφερε να κάμψει την άμυνα των Ελλήνων και, ύστερα από έξι ώρες μάχης (κατά άλλους τρεις ώρες),[3] αναγκάστηκε να υποχωρήσει με σημαντικές απώλειες στο Λουτράκι, από όπου ανέμενε ενισχύσεις υπό τον Ομέρ Βρυώνη.[2]
Τα ακόλουθα γεγονότα
Μετά την νίκη των Ελλήνων στον Αετό, ο Μαυροκορδάτος συναντήθηκε με τον Βαρνακιώτη και οι αντιθέσεις μεταξύ των δύο αυτών ανδρών διαλύθηκαν προσωρινά. Οι καταστάσεις όμως άρχισαν να γίνονται πιο δύσκολες όταν οι Έλληνες ενημερώθηκαν για την αναμενόμενη ένωση των δυνάμεων του Ομέρ Βρυώνη και του Κιουταχή στο Λουτράκι.[4] Παραλλήλως, οι Οθωμανοί πασάδες άρχισαν να κάνουν επικλήσεις στον Βαρνακιώτη για να προσχωρήσει σε αυτούς. Στα τέλη Αυγούστου, ο Βαρνακιώτης διορίσθηκε στρατηγός της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και λίγο καιρό αργότερα οι ελληνικές δυνάμεις συγκεντρωμένες στον Μαχαλά διεξήγαγαν έφοδο εναντίον των Οθωμανών του Λουτρακίου. Οι τελευταίοι όμως τους απέκρουσαν με επιτυχία, το στρατόπεδο στον Μαχαλά διαλύθηκε, και υπαίτιος της αποτυχίας θεωρήθηκε ο Βαρνακιώτης.[5] Ο τελευταίος, ύστερα από έγγραφη διαταγή της Κυβέρνησης, ήλθε σε επαφή με τον Ομέρ Βρυώνη για να τον παραπλανήσει σε πλαστές συνομιλίες. Στην συνάντησή τους στην Άρτα, ο Βαρνακιώτης δήλωσε υποταγή και προσχώρησε στις οθωμανικές τάξεις. Θεωρήθηκε τότε πως ο Έλληνας στρατηγός είχε προδώσει ξεκάθαρα τον ελληνικό αγώνα και μερικοί άλλοι οπλαρχηγοί ακολούθησαν το παράδειγμά του. Την θέση του στρατηγού Δυτικής Στερεάς ανέλαβε, τον Οκτώβριο του 1822, ο ΣουλιώτηςΜάρκος Μπότσαρης.[6]
↑Βασίλειος Σφυρόερας, «Μέτρα του Μαυροκορδάτου μετά την καταστροφή του Πέτα», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 270
↑ 2,02,1Βασίλειος Σφυρόερας, «Εκστρατεία του Κιουταχή στην Δυτική Ελλάδα. Απόκρουσή του από τον Βαρνακιώτη στην μάχη του Αετού», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 270
↑Διονύσιος Κόκκινος, «Η Ελληνική Επανάστασις», εκδόσεις «Μέλισσα», τόμος 3ος, κεφάλαιο 19, «Εισβολή εις την Δυτικήν Ελλάδα-Ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιουταχής», σελ. 140
↑Βασίλειος Σφυρόερας, «Σχέσεις Μαυροκορδάτου και Βαρνακιώτη. Διορισμός του Βαρνακιώτη στρατηγού της Δυτικής Ελλάδος», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 270-271
↑Βασίλειος Σφυρόερας, «Σχέσεις Μαυροκορδάτου και Βαρνακιώτη. Διορισμός του Βαρνακιώτη στρατηγού της Δυτικής Ελλάδος», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 271
↑Βασίλειος Σφυρόερας, «Ανάθεση στον Βαρνακιώτη πλαστών διαπραγματεύσεων με τους Τούρκους. Προσχώρησή του στους Τούρκους», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 271-272
Βιβλιογραφικές πηγές
Βασίλειος Σφυρόερας, «Μέτρα του Μαυροκορδάτου μετά την καταστροφή του Πέτα», «Εκστρατεία του Κιουταχή στην Δυτική Ελλάδα. Απόκρουσή του από τον Βαρνακιώτη στην μάχη του Αετού», «Ανάθεση στον Βαρνακιώτη πλαστών διαπραγματεύσεων με τους Τούρκους. Προσχώρησή του στους Τούρκους», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 270-272
Διονύσιος Κόκκινος, «Η Ελληνική Επανάστασις», εκδόσεις «Μέλισσα», τόμος 3ος, κεφάλαιο 19, «Εισβολή εις την Δυτικήν Ελλάδα», σσ. 133-163.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Βασίλειος Σφυρόερας, «Μέτρα του Μαυροκορδάτου μετά την καταστροφή του Πέτα», «Εκστρατεία του Κιουταχή στην Δυτική Ελλάδα. Απόκρουσή του από τον Βαρνακιώτη στην μάχη του Αετού», «Ανάθεση στον Βαρνακιώτη πλαστών διαπραγματεύσεων με τους Τούρκους. Προσχώρησή του στους Τούρκους», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, 1975, σελ. 270-272
Διονύσιος Κόκκινος, «Η Ελληνική Επανάστασις», εκδόσεις «Μέλισσα», τόμος 3ος, κεφάλαιο 19, «Εισβολή εις την Δυτικήν Ελλάδα», σσ. 133-163.