Σε ορισμένες πηγές ως Α΄ Ελληνική Δημοκρατία ονομάζεται το προσωρινό ελληνικό κράτος κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.[1][2][3][4] Πρόκειται για ένα καθαρά ιστοριογραφικό όρο, τονίζοντας το συνταγματικό και δημοκρατικό χαρακτήρα του επαναστατικού καθεστώτος πριν από την ίδρυση του ανεξάρτητου Βασιλείου της Ελλάδας, και συνδέει αυτή την περίοδο της ελληνικής ιστορίας με το μεταγενέστερο της Δεύτερης και της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο όρος «Α΄ Ελληνική Δημοκρατία» αναφέρεται σπάνια στη βιβλιογραφία, σε αντίθεση με τον όρο «Β΄ Ελληνική Δημοκρατία» (1924 - 1935) που έχει μικρή, περιορισμένη χρήση και με τον όρο «Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία» (1974 - σήμερα) ο οποίος βρίσκεται σε ευρεία χρήση. Υπάρχουν επίσης κάποιες (κυρίως ξενόγλωσσες) πηγές που αναφέρουν ως «Α΄ Ελληνική Δημοκρατία» την περίοδο που άρχισε από το 1923 ή 1924, μέχρι το 1935[5], αυτή που αναφέρεται συχνότερα δηλαδή ως «Β΄ Ελληνική Δημοκρατία».
Στα πρώτα στάδια της επανάστασης του 1821, διάφορες περιοχές εξέλεξαν τα δικά τους περιφερειακά συμβούλια. Αυτά υποκαταστάθηκαν από την κεντρική διοίκηση στην Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου στις αρχές του 1822, η οποία ενέκρινε επίσης το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα, σηματοδοτώντας τη γέννηση μιας προσωρινής επαναστατικής διοίκησης, πρόδρομης ενός σύγχρονου ελληνικού κράτους. Τα συμβούλια συνέχιζαν να υφίστανται, ωστόσο, η κεντρική εξουσία δεν είχε εδραιωθεί μέχρι το 1824/1825. Η διοίκηση των επαναστατημένων Ελλήνων δεν αναγνωρίζεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, το οποίο, μετά τις αρχικές επιτυχίες, απειλείται με κατάρρευση από το εσωτερικό, λόγω εμφυλίου πολέμου και από τις νίκες του Τούρκο-αιγυπτιακού στρατού του Ιμπραήμ Πασά.
Ωστόσο, από αυτή τη φορά (1827), οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν συμφωνήσει στην σύσταση ενός αυτόνομου ελληνικού κράτους υπό οθωμανική κυριαρχία, όπως ορίζεται στη Συνθήκη του Λονδίνου. Η Οθωμανική άρνηση σε αυτούς τους όρους οδήγησε στη ναυμαχία του Ναυαρίνου, η οποία εξασφάλισε την οριστική ολοκλήρωση της ελληνικής ανεξαρτησίας.
Τα Εκτελεστικά από το 1821 μέχρι το 1826
Η διοίκηση του επαναστατημένων Ελλήνων γινόταν από τις Εθνοσυνελεύσεις και από τα Εκτελεστικά - τις κυβερνήσεις:
Το 1827, στην τρίτη Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος (Ελληνική Πολιτεία). Ταυτόχρονα εξελέγη ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας ως Κυβερνήτης της Ελλάδας. Μετά την άφιξή του στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1828, ο Καποδίστριας προσπάθησε να δημιουργήσει ένα λειτουργικό κράτος επιχειρώντας να λύσει τα προβλήματα της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρας. Σύντομα όμως βρέθηκε σε σύγκρουση με ισχυρούς τοπικούς παράγοντες εξουσίας: προκρίτους και οπλαρχηγούς. Δολοφονήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους το 1831, και η χώρα βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Αυγουστίνος, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά από έξι μήνες. Για άλλη μια φορά οι τρεις «Προστάτιδες Δυνάμεις» (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία) παρενέβησαν, κηρύσσοντας την Ελλάδα βασίλειο στη Διάσκεψη του Λονδίνου του 1832, με τον Βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα των Βίττελσμπαχ ως βασιλιά.
Κυβερνητική Επιτροπή (9 Απριλίου 1832 - 2 Φεβρουαρίου 1833) (διάφορες διοικήσεις που είχαν σχηματίσει προσωρινές κυβερνήσεις) [Οι ημερομηνίες ακολουθούν το "νέο" ημερολόγιο, αν και την εποχή εκείνη ήταν σε χρήση το "παλαιό", με διαφορά -12 ημέρες]
↑Greek orders and medals, Volume 1, George D. Dimacopoulos, 1961 «It was named «0rder of the Phoenix» after the mythological bird, which every five hundred years burns, and is then reborn from its own ashes, and which was the symbol of the Rebirth of Hellenism and of the First Greek Republic (1827-1832)»
↑Western Europe 2000, Wayne C. Thompson, Mark H. Mullin - 2000 «The first Greek Republic was established in 1923, followed by military coups in 1925, 1926, 1933 and 1935, and a restoration of the monarchy in 1935» [1]
↑Θέσπισμα του Βουλευτικού Σώματος περί συστάσεως Κεντρικού Σχολείου στο Άργος, Πρόεδρος Πανούτσος Νοταράς, 22 Νοεμβρίου 1824 εν Ναυπλίω που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελληνικά Χρονικά, Μεσολόγγι, 14 Φεβρουαρίου 1825, Σάββατο, Αρ. 13, Δεύτερον Έτος [2][νεκρός σύνδεσμος] (Τίτλος: «Προσωρινή Διοικ. της Ελλάδος»), αναδημοσίευση από την Εφημερίδα της Διοικήσεως
.svg)
