Μάχη της Μαλάξας (1822)

Μάχη της Μαλάξας
μέρος ποιας ευρύτερης σύρραξης;
Χρονολογία	Ιούνιος 1822 – 13 ή 14 Ιουνίου 1822
Τόπος	Μαλάξα Κρήτης
Αίτια	η προσπάθεια απελευθέρωσης από τα τουρκικά δεσμά
Μέθοδοι	Πολιορκίες και μάχες σώμα με σώμα
Έκβαση	νίκη των …
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες επαναστάτες Πρώτη Ελληνική Δημοκρατία Οθωμανική Αυτοκρατορία
Ηγετικά πρόσωπα
Σήφακας, Χάλης Χασάν πασάς

Η Μάχη της Μαλάξας (1822) διεξήχθη τον Ιούνιο του 1822 στην Μαλάξα της Κρήτης μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των Τούρκων, η οποία τελικά έληξε με νίκη των Τούρκων στις 13 ή 14 Ιουνίου του 1822. Μετά την αρχική νίκη, οι Έλληνες επιτέθηκαν στα Τσουκαλαριά στα οποία οι Τούρκοι με τη συνδρομή του αιγυπτιακού στόλου κατάφεραν και απώθησαν τις Ελληνικές δυνάμεις αρχικά στη Μαλάξα και στην συνέχεια στο ορεινό χωριό Κάμπος. Στη συνέχεια κατέλαβαν τη Μαλάξα δίχως μάχη.

Υπόβαθρο

Οι Έλληνες της Κρήτης, ζούσαν θεωρητικά κάτω από την πίεση και την δεσποτεία των τριών πασάδων που εξουσίαζαν το νησί. Στην πραγματικότητα όμως, κουμάντο στην περιοχή έκαναν οι εντόπιοι Τούρκοι, οι οποίοι έκαναν ό,τι ήθελαν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν μπορούσε να αναπτυχθεί ούτε η οικονομική , ούτε η πολιτική και η πνευματική ζωή του τόπου, με αποτέλεσμα, οι κάτοικοι να βρίσκονται σε απελπισία και να θεωρούν πως ουσιαστική λύση στο πρόβλημά τους είναι ο εξισλαμισμός. Παρ' όλα αυτά, το αίσθημα της ελευθερίας παρέμενε βαθιά ριζωμένο στις ψυχές των Κρητικών, κυρίως όσων κατοικούσαν στα βουνά, μακριά από τις αυθαιρεσίες και την καταπίεση των Τούρκων. Υπό αυτές τις συνθήκες η υλική προετοιμασία των Κρητών ήταν μηδαμινή και η απουσία κυρίως πολεμοφοδίων τους έκανε διστακτικούς να ριχτούν στη μάχη. Η πρώτη ανταρσία εκδηλώθηκε στις 14 Ιουνίου 1822 στη θέση Λούλο όπου 40 περίπου Ριζίτες και Σφακιανοί , τρέπουν τον τυραννικό γενίτσαρο Ταμπουρατζή, σε φυγή. Αργότερα άρχισαν τον αγώνα και οι Έλληνες των ανατολικών επαρχιών.^[1]

Στις αρχές Ιανουαρίου 1822 ξεκίνησε ο αγώνας στην Κρήτη.^[2] Παρά τις εσωτερικές έριδες οι Κρητικοί, κατάφεραν να κερδίσουν σημαντικές μάχες στις επαρχίες Ρεθύμνου και Αμαρίου. Στις 15 Φεβρουαρίου οι αντιζηλίες των Κρητικών οπλαρχηγών ,κατέληξαν στον φόνο του Μεληδόνη, γεγονός που στοίχησε σε όλους τους Κρήτες^[3]. Μετά από διάφορες μάχες στις περιοχές Μυλοποτάμου και Σφακιών , η επανάσταση στην Κρήτη πήρε άλλη τροπή μετά την άφιξη του Ιωσήφ Βαλέστ. Ο Βαλέστ προσπάθησε να βοηθήσει τους Έλληνες μέσα από στρατηγικό σχέδιο να κατακτήσουν θέσεις των Τούρκων στο Ρέθυμνο . Το σχέδιό του απέτυχε αφού οι Τούρκοι έφτασαν πρώτοι στο σημείο, τον συνέλαβαν και τελικά τον θανάτωσαν. Οι Έλληνες μετά από αυτό το γεγονός κατάφεραν να κερδίσουν και τις μάχες στον Μυλοπόταμο και το Μαλεβίζι.^[4]

Την ίδια στιγμή ξεκινάει και επανάσταση στην δυτική Κρήτη στα τέλη Απριλίου. Ο Αφεντουλίεφ, (Γενικός Έπαρχος Κρήτης^[2]) , διέταξε του κρητικούς οπλαρχηγούς να εκστρατεύσουν εναντίον των Τουρκοκρητών της Σελίνου και Κισσάμου, περιοχή που αποτελούσε ισχυρό τουρκικό έρεισμα , ιδιαίτερα απειλητικό για το κύριο επαναστατικό κέντρο της Κρήτης, τα Σφακιά. Μια επιχείρηση που κατέληξε τελικά, σε ήττα των ελληνικών δυνάμεων και σφαγές των άμαχων κατοίκων των γύρω χωριών.^[5]

Παράλληλα με την παραπάνω επιχείρηση, υπήρξε επίθεση των Ελλήνων εναντίον του φρουρίου της Κυδωνίας (Χανίων) . Μετά από σφοδρό κανονιοβολισμό των εχθρών και αντεπίθεση των Ελλήνων από μόλις πέντε πλοία , οι ελληνικές δυνάμεις κατόρθωσαν να κερδίσουν τους Τούρκους , μετά από στρατηγική παρέμβαση του Δωρόθεου Περάκη. Δέκα μέρες αργότερα στις 25 Απριλίου, ο Σήφακας, ο Ι. Χάλης και ο Γρ. Δραμινός κατάφεραν μετά από ολοήμερη μάχη στον Τάρατσο να νικήσουν τους Τούρκους. Στις 28 ΜαΪου, ενώ οι Έλληνες ετοίμαζαν έφοδο εναντία των Τούρκων , φάνηκε στα ανοικτά της Σούδας ο αιγυπτιακός στόλος. Έτσι , μετά από αυτό , οι Τούρκοι ενθαρρύνθηκαν και οι Έλληνες αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία^[6].

Μάχη

Μετά την άφιξη του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου, Ο Αφεντούλιεφ μαζί με τους οπλαρχηγούς Χάλη, Σήφακα και Μανδρά, κατέστρωσαν σχέδιο επιθέσεως εναντίον των Τουρκοαιγυπτίων που είχαν στρατοπεδεύσει στις Αλυκές και την προφυλακή αυτών, στα Τσουκαλαριά. Σύμφωνα με το σχέδιο η επίθεση θα γινόταν νύχτα ώστε να πιαστούν οι εχθροί στον ύπνο. Παρά ωστόσο τα φιλόδοξα σχέδια, η εκκίνηση των στρατιωτικών σωμάτων καθυστέρησε με αποτέλεσμα να φτάσουν στα καθορισμένα σημεία αφού είχε ξημερώσει. Δόθηκε, λοιπόν, έτσι η ευκαιρία στους Τούρκους να αντισταθούν. Ο Σήφακας, τότε, πήρε την απόφαση να οπισθοχωρήσει προς τις υπώρειες της Μαλάξας καλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο τα νώτα του ελληνικού στρατού. Από εκεί, επιτέθηκε εναντίον των Τούρκων που τον κατεδίωκαν. Ακολούθησε σφοδρή μάχη η οποία έκλινε προς τη μεριά των Τούρκων λόγω της βοήθειας που είχαν λάβει από τα Χανιά. Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή της μάχης όμως, κατέφθασε ο Παναγιώτου με Λακκιώτες αγωνιστές οι οποίοι έτρεψαν τους Τούρκους σε φυγή^[7].

Απολογισμός

Η νίκη στη μάχη της Μαλάξας έδωσε αυτοπεποίθηση στις ελληνικές δυνάμεις οι οποίες άρχισαν να παρενοχλούν τον εχθρό με συνεχείς ακροβολισμούς και ενέδρες στερώντας του μάλιστα πύργους και οχυρά. Δεν μπόρεσε όμως σε καμία περίπτωση να επιφέρει καίριο χτύπημα στις τουρκικές δυνάμεις. Παρά τις πρόσκαιρες επιτυχίες των Ελλήνων, οι Τούρκοι, με τη συνδρομή των Αιγυπτίων, κατάφεραν, αφού έλαβαν ενισχύσεις, να αποκρούσουν αρχικά την επίθεση των Ελλήνων στην περιοχή Τσουκαλαριά και στη συνέχεια τους ανάγκασαν να συμπτυχθούν στη Μαλάξα την οποία τελικά και εγκατέλειψαν καθώς αποσύρθηκαν στο ορεινό χωριό Κάμπος. Έτσι, η Μαλάξα δίχως μάχη ξαναπέρασε στις 13 ή 14 Ιούνη στα χέρια των Τούρκων^[8]. Απροσδόκητα όμως κατά τα τέλη Ιουλίου οι Τούρκοι την εγκατέλειψαν και ο Σήφακας την επανακατέλαβε^[9]

Παραπομπές

1. Βακαλόπουλος, σελ. 132- 134
2. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ. 236
3. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ. 236-237
4. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ. 237-238
5. Ιστορία του ελληνικού έθνους,τόμος ΙΒ', σελ. 238
6. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ. 238
7. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ.239-240
8. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ. 240
9. Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΒ', σελ.276

Βιβλιογραφικές πηγές

• Βακαλόπουλος, Απόστολος (2007). Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Εκδοτικός Οίκος Κ και Μ Αντ. Σταμούλη. ISBN 978-960-6713-16-3. 
• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1975. ISBN 960-213-095-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μάχη στον Μυλοπόταμο Κρήτης
• Ελληνική Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη