PROFILBARU.COM

Perperene
Konum	İzmir, Bergama
Bölge	İç Aiolis
Tür	Yerleşim
Tarihçe
Kuruluş	MÖ 5. yüzyıl
Kültür(ler)	Hellenistik Dönem, Roma Dönemi
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Antik tiyatro, akropol, sur kalıntıları, tapınak, hamam, agora, nekropol
Kazı tarihleri	1886
Arkeologlar	Prof.Dr.Engin Beksaç, Erkmen Senan
Kamusal erişim	Açık

Perperene (Yunanca Περπερηνιων) İzmir ili Bergama ilçesinin sınırları içinde bulunan Kozak Yaylasında bulunan bir antik kenttir. Aşağıbey köyü, çakıl kayası mevkindedir.

Yeri

Perperene antik kenti Pergamon'un uydusu, eski bir Roma yerleşimi olan Kozak yaylası sırtlarına doğru yayılımıştır.^[1]

Konumu ve Çevresel özellikleri

İzmir Bergama'nın kuzeybatısında, Kozak yöresinde, Aşağıbey Köyü yakınında olan Perperene antik kenti ile bunun kuzeybatısında yer alan Okçular Köyü'nün üst tarafında yer alan küçük bir antik yerleşim yeridir.^[1]

Yerleşim

Antik kent yerleşimi hakkında günümüzde yörede yaşayan halkın Çakal Kayası dedikleri tepede her yana saçılmış sütun, duvar malzemesi, kesme taşlar, granit taştan kapı söveleri, tapınağa benzer bir alanın temel izleri, yukarıdan aşağıya doğru zaman zaman muntazam bir şekilde izlenebilen Hellenistik duvar parçaları kent alanını dolaşırken rastlanabilecek kalıntılardandır. Kentin tam karşısına konumlanmış Aşağıbey köyü, sanki yeni yerleşim alanını işaret etmektedir.^[1] Tepede temellerini ve kapı sövelerini izlediğimiz tapınak alanı üstüne Bizans döneminde bir kilise inşa edilmiş olabileceğine dair yaklaşımlar bulunmaktadır. Perperene, Bergama Krallığı döneminde yayladaki verimli tarımsal alanların değerlendirilmesi amacıyla kurulmuş bir kent olarak biliniyor. Kentte, dörtgen planlı agoranın izlerine yukarı tepede konumlanmıştır. Burada izlenen sütun dizileri ve daha ilerideki dinsel amaçlı yapı, agoranın çevresinde yer alıyor. Kentin tiyatrosu, bu yapılaşmanın güney batı yönünde çalılar içinde ve doğal bir kayalık zemine yaslanmış olarak uzanıyor. Bazı oturma sıraları sağlam vaziyette olup, basamaklar şeklinde izlenebiliyor. Kentin tüm yapıları engebeli ve geniş bir alana saçılmış durumda bulunuyor. Modern çağın fıstık çamları ve Kozak yaylası'nın dillere destan üzümünün yetiştirildiği bağlar, çalılardan çitler ve bahçe kapıları kenti ele geçirmiş gibi. Hele bir ağılın iki yanında destek olarak yer alan granit sütunlar, sanki ağılı bir ilk çağ tapınağının girişine çeviriyor. Roma İmparatoru Septimius Severus zamanında kentin kendi adına sikkeler bastığı biliniyor. Kentin adı Bizans İmparatoru Theodosius'un ziyareti nedeniyle Theodosioupolis olarak değiştirilmiş. Perperene ismi ise Anadolu'nun unutulmuş kadim dillerinden Mysia lisanına ait olasılıklar arasındadır.^[1]

Günümüze yüzeyde bulunan kimi kalıntılar kalmıştır. Bunlar, iki sur kalıntısı, bir tapınak, bir hamam ve 2000 kişi kapasiteli bir antik tiyatrodur. Kente ait sikkelerde üzüm motifine rastlanmaktadır.

Hazlitt, hazırladığı sözlükte, kent Aiolis'e bağlı bakır ve üzümüyle ünlü Perperena bölgesindedir. Kent Perperon, Parparon ya da Teodosiopolis isimleriyle de anılabilir.

Strabon, kentten çok az değinmektedir;"Pyrrha burnunun ve körfezin dışında terkedilmiş Kisthene kenti bulunur. Bunun yukarısında daha içerilerde bakır madeni, Perperene, Trarion ve bu ikisi gibi diğer yerleşimler de vardır."

Bizanslı tarihçi Suidas'ın (ya da Suda) yazdığına göre; MÖ 5. yüzyılda yaşamış, MÖ 490 yılında Midilli kentinde doğmuş Midillili Hellanikos olarak tanınan antik yazar 85 yaşında Perperene'de ölmüştür.

Kentinin Doğu Roma İmparatorluğu döneminde Teodosiupolis adını aldığı ve piskoposluk merkezi olduğu düşünülüyor.