Euromos, Muğla'nın Milas ilçesine 12 kilometre uzaklıktaki antik yerleşim yeri. Euromos'un M.Ö. 8. yüzyılda kurulduğu öne sürülmektedir.
Tarihçe
Antik yerleşim Euromos hakkındaki en yakın bilgiler M.Ö. 5. yüzyılda kayıtlara geçen Attika-Delos Deniz Birliği'nin üyesi olduğu ile başladığı (Birliğe vergi ödediği kayıtları bulunmakta) görülmektedir. Büyük İskender fethi sonrası antik yerleşim, Euromos antik kenti sırasıyla Makedonya, Mısır ve Suriye kralları ile el değiştirdiği sanılmaktadır. M.Ö. 201-196 yılları arasında Mekadonya kralı 5. Philippos'un hakimiyeti altına giren antik kent, tapınak - (Zeus Lepsynos Tapınağı), agora, tiyatro, hamam ve kent surları dahil yeniden onarımlar yapılarak antik kent'in adı değiştirilmiş ve Philippoi -(doğu Makedonya'nın Edonis bölgesinde yer alan bir antik kent ) olmuştur. M.Ö. 188 de Rodos'tan Karia'ya gelen kuvvetler karşısında özgürlüğüne kavuşmasada Mylasa ile ittifak yapmak zorunda kalmış, yapılan anlaşma gereği ''Apameia Anlaşmasıyla'' Karia'nın geri kalanı gibi Euromos Rodoslulara bırakılmıştır. Kent bir süre sonra bu anlaşmadan rahatsızlık duyan komşusu Herakleia'nın saldırısına uğramış Yıllar içinde gelişen ve bağımsız bir kent tekrar inşası onarım görmüş günümüze kadar kısmen yapıların ayakta durduğu gözükmektedir.
18. Yüzyıldan itibaren Karia Bölgesi'ni ziyaret eden Avrupalı gezgin araştırmacıların yapmış olduğu yüzey çalışmaları neticesinde, Euromos'ta gözlemledikleri kalıntılar hakkında verdikleri bilgilerin yanı sıra yaptıkları tapınak gravürleri değerli birer belge niteliğindedir.
Zeus Tapınağı
Zeus tapınağı Korint düzeninde inşa edilmiştir ve MÖ 2. yüzyıldan kalmadır.
Milas ile Bafa Gölü arasında yer alır. Tapınak 2. yüzyılda inşa edilmiştir. 17 adet sütundan inşa edildiği görülmektedir. 16 sütun üst kirişleriyle birlikte hala dimdik ayaktadır. Güney ve güneybatı kenarlarında bulunan ve yivleri hiç açılmamış üç adet sütun, bu tapınağın hiçbir zaman bitirilmemiş olduğuna kanıt olarak gösterilir. Ancak 1969'da yapılan bir arkeolojik yüzey araştırma sırasında Helenistik devirlerden kalma bir kitabeyle, bulunan bu tapınağın, aslında daha önceki bir tapınak üzerine inşa edilerek yapıldığı kanıtlanır.[1] Tapınağın yıkılan sütunlarının ayağa kaldırılması için çalışma yapılmaktadır.[2][3]
Agora
Antik kentin en önemli yapılarından biri olan Euromos Agora kent merkezinde Milas, Selimiye karayoluunun doğusunda kalmaktadır. Agora kalıntıları rahatlıkla yoldan görülebilmekte olup dört bir yanı portiklerle çevrelenmiştir. Yaklaşık olarak 95X83 m ölçüleri ile kareye yakın bir plan sergilemekte olan yapı güney portik içte İonik, dışta dorik düzeninde inşa edilmişken diğer üç portik dorik düzendedir. Batı portiğin her iki köşesinde de, kalp biçimli köşe payeleri yer almaktadır. Kuzeybatı dirsekte yer alan kalp biçimli paye üzerinde yer alan M.Ö. 150 yıllarına tarihlenen ve Polykhares'in oğlu Kallisthenes onuruna yazılmış onur fermanı bulunmaktadır.
Tiyatro
Antik kent yerleşimin batı yamacında kurulmuş olan tiyatro, tarihi kaynaklara göre M.Ö.3. yüzyılın ortalarında kurulduğu sanılmaktadır. Antik tiyatro oturma sıralarının kapasitesinin 2000 civarı olduğu anlaşılmaktadır. Temellerinin ana kaya üzerine imar edildiği gözüken antik tiyatro mimari açıdan ele alındığında tipik bir Helen tiyatrosunu andırdığı göstermektedir.
Kaynakça
^"Euromos". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
