Ksanthos

Arnna-Ksantos-Letoon

UNESCO Dünya Mirası
Konum	Türkiye
Kriter	Kültürel: ii, iii
Referans	484
Tescil	1988 (12. oturum)
Bölge	Avrupa ve Kuzey Amerika

Ksantos (Likçe: 𐊀𐊕𐊑𐊏𐊀 Arnna, Yunanca: Ξάνθος Ksanthos), Kaş'ın Kınık köyündeki antik kent. Kaş kara yoluna 70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. UNESCO tarafından ’Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmıştır.^[1]

Yerleşim

Antik kent ovaya hâkim iki tepe üzerine kurulmuştur. Birincisi Eşen Çayı kenarından sarpça bir kayalık şeklinde yükselen surla çevrili Likya Akropolü yeralmakta, kuzeyde kalan ikincisi Akropol ise daha yüksek ve geniş olan Roma Akropolü bulunmakta.

Tarihçe

Ksanthos, antik kent hakkında kısıtlı bilgilerin olduğu fakat şehir kuruluşunun ilk temelleri M.Ö.1200'lere uzandığı sanılmaktadır.Homeros’un Truva Savaşı’nı anlatan İlyada’da geçen destansı metinlere göre, M.Ö.1184 yılında yapılan Truva Savaşı sırasında Likya liderleri Glaucus ve Sarpedon’un, Ksanthos Nehri’nin topraklarından geldiği yazılıdır. Aynı metinde Achilles’in ölümsüz ve konuşan atının ismi de Ksanthos’dur. Kent M.Ö. 545 yıllarında Harpagos komutasında Persler'in istilasına uğrayıp egemenliklerine girene kadar bağımsız olarak yaşadıkları kaynak ve arkeolojik verilerden anlamaktayız. Ksanthos kenti, birçok önemli özelliklerinin yanında tarihi en çok acılarla dolu kent olarak bilinir. Tarihçiler, kentin birçok kez yerle bir olduğunu veya yandığını fakat yeni şehrin küller arasından yeniden yeşerdiğini anlatmaktadır.^[2] M.Ö.168 yılında Likya Birliğinin idari ve dini başkenti olmuş kentte ele geçen en eski kalıntılar MÖ 8. yüzyıla kadar gitmektedir. Pek çok tarihi olaya ve savaşa sahne olan kentten günümüze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kültürüne özgü dikme mezar anıtları vardır. Likya akropol'ü erken dönem eserleri arasındadır. Birçok kez onarılmış tiyatro ve Erken Hristiyanlık Döneminde yapılmış kilise görülebilecek eserler arasındadır. 1840'lı yıllarda antik kentte kazılar yapan İngiliz arkeolog Charles Fellows, "Nereidler Anıtı" ile pek çok eseri British Museum'a götürmüştür.

Araştırma kazıları

İlk araştırmaları 1838'de Charles Fellows tarafından yapıldığı Ksanthos'u keşfettiği ve ören yerinden çıkan bazı eserleri Londra'ya götürdüğü, Likya medeniyetini tanıttığını,^[3] 1950 yılında Fransız arkeologlar tarafından tekrar başlatılan kazılar 2011 yılından bu yana Prof. Dr. Burhan Varkıvanç başkanlığında yürütülüyor.

Resimler

• 
  Ksantos'dan British Museum'a kaçırılmış bir kabartma
• 
  Arnna'daki Likya Yazıtı

Ayrıca bakınız

• Kherei Anıtı

Kaynakça

1. "Ksanthos antik kenti kazısı 60 yıl sonra Türk arkeologlarda". 25.07.2011. Milliyet. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
2. "Ksanthos - Antalya". Araştırma yazısı.Tekin Gün-Antalya. Mootol 21.09.2006. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
3. "Tarih ve Arkeoloji". Likya'nın teslim olmayan kent'i Ksanthos. 28 Mart 2015. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

• Fransız Arkeoloji Misyon Ksanthos-Letoon resmi web sitesi