Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 46 komendy odcinka Racibórz jako 214 strażnica WOP (Rozumice)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W latach 40. XX wieku 214 strażnica WOP Rozumice została przeniesiona z Rozumic do Ściborzyc Wielkich w wyniku czego, przy kolejnych reorganizacjach została nazwana jako strażnica WOP Ściborzyce. W 1947 włączono strażnicę nr 214 w struktury 47 komendy odcinka[a]. W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 67 batalionu OP, a 1 stycznia 1951 43 batalionu WOP w Raciborzu. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b], a strażnica WOP Ściborzyce otrzymała nr 222 w skali kraju[4]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Ściborzyce była 12 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[5]. 31 grudnia 1959 była jako 14 strażnica WOP IV kategorii Ściborzyce Wielkie. W 1961 włączona została w struktury WOP Głubczyce[c]. 1 stycznia 1964 była jako 15 strażnica WOP lądowa IV kategorii Ściborzyce Wielkie[6]. W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[7], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[8].
Strażnica WOP Ściborzyce Wielkie funkcjonowała do 1986, kiedy to została rozformowana. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęła strażnica WOP Kietrz.
W latach 1986–1990 była strażnicą szkolną podlegającą bezpośrednio pod sztab GB WOP, natomiast w okresach letnich obiekt wykorzystywany był jako Ośrodek Kolonijny Górnośląskiej Brygady WOP.
1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku funkcjonowały przejścia graniczne małego ruchu granicznego (mrg) w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[9]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[10].
13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[11].
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
SławomirS.ŻurawlowSławomirS., Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN1231-904X.
Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
.jpg)
