Bitwa pod Sudobiczami

Bitwa pod Sudobiczami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	13 lipca 1920
Miejsce	pod Sudobiczami[a]
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	ofensywa Frontu Płd.-Zach.
Wynik	wygrana Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Klemens Mościcki
Siły
49 pułk piechoty
brak współrzędnych

Franciszek Arciszewski, Ostróg – Dubno – Brody. Walki 18 Dywizji Piechoty z konną armją Budiennego^[1] 

Bitwa pod Sudobiczami – część bitwy pod Dubnem; walki polskiego 49 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Sytuacja ogólna

26 maja na Ukrainie wojska sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego przeszły do ofensywy, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego przełamały trwale polski front pod Samhorodkiem na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego^[2][3]. 10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia^[4]. W ostatnich dniach czerwca poszczególne związki operacyjne Frontu Ukraińskiego, dowodzonego już przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, ugrupowane były w następujący sposób: Armia Ukraińska gen. Michajła Omelianowicza-Pawlenki skupiona była nad Dniestrem, w kierunku granicy z Rumunią, 6 Armia gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego zajmowała odcinek frontu Dniestr–Chmielnik–Lubar, nowo sformowana 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego znajdowała się na linii rzek Słucz i Horyń, a 3 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego rozlokowana była nad Uborcią^[5][6].

4 lipca oddziały sowieckiej 14 Armii przełamały polską obronę pod Barem i wyszły na tyły 6 Armii^[7]. Celem zamknięcia luki i przywrócenia łączności pomiędzy dwoma polskimi armiami, została zorganizowana i skierowana nad Horyń Grupa gen. Franciszka Krajowskiego^[8]. 9 lipca Grupa osiągnęła rejon Obgowa, skąd planowano uderzenie na Dubno. Około południa 11 lipca nadszedł rozkaz uderzenia na sowiecką 11 Dywizję Kawalerii, stojącą na wschód od Dubna^[9]. Wcześniej gen. Franciszek Krajowski miał rozbić oddziały sowieckiej 45 Dywizji Strzelców, stojące pod Krzemieńcem, a następnie odzyskać Dubno i obsadzić Ikwę na odcinku Dubno – Krzemieniec^[8].

Walki pod Sudobiczami

Podczas natarcia 18 Dywizji Piechoty^[b] na Dubno, osłaniający prawe skrzydło dywizji III batalion 49 pułku piechoty kpt. Klemensa Mościckiego 13 lipca sforsował Ikwę pod Nosowicą i około 16.00 dotarł pod Sudobicze^[10]. Rozwinięty wzdłuż toru kolejowego na zachód od Sudobicz przeciwnik otworzył ogień do nacierającej polskiej piechoty. Polakom udało się przełamać obronę Sowietów; 10 kompania zdobyła płonący już most i batalion mógł przejść do pościgu^[11][c]. Nad ranem 14 lipca batalion osiągnął Strakłów^[d][13]. 11 kompania por. Opioły zajęła Wolicę i tu odpierano ataki nieprzyjacielskiej kawalerii, wzmocnionej samochodami pancernymi i dążącej do wyjścia na tyły i skrzydło 18 Dywizji Piechoty^[10]. Po całodziennej walce, wyczerpany batalion wrócił na prawy brzeg Ikwy^[14].

Bilans walk

II batalion 49 pułku piechoty skutecznie osłonił skrzydło i tyły maszerujących oddziałów Grupy generała Krajowskiego. Zdobył 4 karabiny maszynowe i 15 wozów taborowych z zaprzęgami. W trakcie walk stracił 11 zabitych i 48 rannych^[13].

Uwagi

1. Miejscowość na Ukrainie na południe od Dubna
2. 18 Dywizji Piechoty stanowiła trzon Grupy gen. Franciszka Krajowskiego
3. W walkach na wyróżnienie zasłużył plutonowy Paweł Kubica, który przedarł się z boku w okolice gniazda karabinu maszynowego i granatem ręcznym rozpędził obsługę, przez co uchronił swą kompanję od strat i ułatwił opanowanie wsi. Za czyn ten odznaczony został Orderem Virtuti Militari^[12].
4. Położony na południe od Dubna, nad Ikwą obecnie część tego miasta, Strakłów, wś, powiat dubieńki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 624 ..

Przypisy

1. Arciszewski 1923 ↓.
2. Odziemkowski 1998 ↓, s. 231.
3. Biernacki 1924 ↓, s. 66.
4. Wyszczelski 2009 ↓, s. 172.
5. Wyszczelski 2008 ↓, s. 283.
6. Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 46.
7. Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 23.
8. Odziemkowski 2004 ↓, s. 105.
9. Odziemkowski 2004 ↓, s. 106.
10. Odziemkowski 2004 ↓, s. 396.
11. Fuglewicz 1929 ↓, s. 13.
12. Fuglewicz 1929 ↓, s. 13 i 38.
13. Arciszewski 2016 ↓, s. 57.
14. Fuglewicz 1929 ↓, s. 14.

Bibliografia

• Franciszek Adam Arciszewski: Ostróg – Dubno – Brody. Walki 18 Dywizji Piechoty z konną armią Budionnego (1 lipca - 6 sierpnia 1920) (reprint). Oświecim: Wydawnictwo „Napoleon”, 2016. ISBN 978-83-65652-00-3.
• Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V – 20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Jan Fuglewicz: Zarys historji wojennej 49-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
• Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
• Lech Wyszczelski: Kijów 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2008. ISBN 978-83-11-11431-9.