Komendy rejonów uzupełnień II Rzeczypospolitej

Komendy rejonów uzupełnień (powiatowe komendy uzupełnień) – terenowe organy wojskowe właściwe w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym jej okręgu, który obejmował jeden lub więcej powiatów[1]. W zakresie swojego działania KRU/PKU podlegały dowódcom okręgów korpusów, a w najwyższej instancji – ministrowi spraw wojskowych[2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1917 na terenie Królestwa Polskiego powołane Główne Urzędy Zaciągu do Wojska Polskiego. Funkcjonowały one w Warszawie, Łukowie, Siedlcach, Łomży, Mławie, Włocławku, Płocku, Grodzisku Mazowieckim, Łodzi, Kaliszu, Częstochowie, Piotrkowie, Radomiu, Kielcach, Olkuszu, Zamościu i Lublinie[3].

12 października 1918 Rada Regencyjna Królestwa Polskiego przejęła władzę zwierzchnią nad Wojskiem Polskim. Organizacją spraw związanych z poborem do wojska zajmował się Departament I Mobilizacyjno-Organizacyjny MSWojsk. Przy dowództwach okręgów generalnych powołano okręgowe komendy uzupełnień oraz powiatowe komendy uzupełnień. Te ostatnie miały zastąpić GUC[3].

6 listopada 1918 gen. bryg. Bolesław Roja stojący na czele Polskiej Komendy Wojskowej w Krakowie, rozkazał „w celu uproszczenia demobilizacji” zespolić istniejące w okręgach uzupełniających komendy uzupełniające c. i k. Armii (niem. Ergänzungsbezirks Kommando), komendy uzupełniające Obrony Krajowej (niem. Landwehr Ergänzungsbezirks Kommando) i komendy obwodowe pospolitego ruszenia (niem. Landstrum Ergänzungsbezirks Kommando) w jedną komendę uzupełniającą. Najstarszy rangę oficer miał objąć dowództwo nad komendami uzupełniającymi w Krakowie, Tarnowie, Rzeszowie, Sanoku, Jarosławiu, Wadowicach, Nowym Sączu i Cieszynie[4].

Rozkazem nr 144 kierownika MSWojsk. płk. Jana Wroczyńskiego z 27 listopada 1918 powołano do życia 15 powiatowych komend uzupełnień. Komendy powstały w Warszawie, Siedlcach, Lublinie, Radomiu, Kielcach, Piotrkowie, Częstochowie, Łodzi, Kaliszu, Łowiczu, Włocławku, Ciechanowie, Łomży, Białej i Krakowie. Bezpośrednią kontrolę nad nimi sprawowały okręgowe komendy uzupełnień stacjonujące w Warszawie, Lublinie, Kielcach, Łodzi i Krakowie[5]. Etat PKU: komendant–oficer, zastępca komendanta–sierżant sztabowy, dwóch pisarzy–podoficerowie, ordynansi kancelaryjni kurierzy–szeregowi lub starsi szeregowi. W większości PKU w każdym powiecie funkcjonował oficer ewidencyjny podległy PKU. Miał on do pomocy jednego pisarza i jednego szeregowego–ordynansa kancelaryjnego[6].

27 grudnia 1918 galicyjskie tymczasowe urzędy poborowe również zostały przekształcone w powiatowe komendy uzupełnień. Powstały wówczas PKU w Przemyślu, Cieszynie, Nowym Targu, Tarnowie, Wadowicach, Rzeszowie i Będzinie[6].

5 lutego 1919 kierownik MSWojsk. nakazał przydzielić samodzielne biura werbunkowe i zaciągowe, utworzone przez poszczególne formacje wojskowe, do istniejących komend uzupełnień[7].

W lipcu 1919 roku powołano kolejne komendy uzupełnień. Były to komendy w Samborze, Stryju, Kowlu, Włodzimierzu Wołyńskim, Dubnie, Kołomyi, Czortkowie i Tarnopolu[6].

W czasie działań wojennych uzupełnienie wojsk organizowane było systemem terytorialnym. Kierowano się zasadą, ze każdy powiat uzupełnia jeden pułk. Poborowi wcielani byli do batalionów marszowych, tam wyposażani, szkoleni i wysyłani na front[8]. Pod koniec października 1919 powołano 52 nowe Powiatowe komendy uzupełnień. W sumie w owym czasie było ich 110[9]. co do zasady, każda komenda uzupełniała jeden pułk piechoty. System ten obowiązywał do maja 1922[9].

23 stycznia 1920 roku, w celu prawidłowego uzupełnienia wakatów w urzędach poborowych (wydziały V sztabów dowództw okręgów generalnych, powiatowe komendy uzupełnień i oficerowie ewidencyjni) została utworzona „rezerwa oficerska i urzędników wojskowych dla władz poborowych”. W skład rezerwy miał wejść jeden oficer sztabowy, 2 oficerów młodszych i 2 urzędników wojskowych w randze XI–IX. Rezerwa została tymczasowo przydzielona do Sekcji Poborowej i Uzupełnień Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych[10].

Działania wojenne wymuszały likwidację komend uzupełnień na terenach zajmowanych przez wroga i stopniowe ich odtwarzanie po ich powtórnym opanowaniu przez wojska polskie. Na początku 1921 roku działało 76 komend, ale już pod koniec roku było ich 103, z tego 90 zwyczajnych i 13 dyspozycyjnych. Zwiększenie liczby komend uwarunkowane było też nowym podziałem terytorialnym państwa. W ich wyniku liczba komend zwiększyła się do 118[11].

W listopadzie 1921 roku, w związku z przejściem armii na stopę pokojową przewidywano likwidację PKU i utworzenie na ich miejsce Komend Okręgów Poborowych, jednak ostatecznie nigdy do tego nie doszło[12][a].

Na podstawie rozkazu MSWojsk. Dep. IV Koni L. 754/Rem. T. z 14 kwietnia 1921 zostały utworzone komendy uzupełnień koni, a przy każdej PKU ustanowiono stanowisko podoficera ewidencyjnego koni. Podoficer ten pod względem służbowym podlegał komendantowi PKU, a pod względem fachowym komendantowi uzupełnień koni[17].

24 stycznia 1922 roku minister spraw wojskowych określił normy pomieszczeń dla poszczególnych PKU. Z powyższego rozkazu wynika, że stanowisko komendanta PKU było przewidziane dla oficera w stopniu pułkownika lub podpułkownika, stanowisko I referenta – oficera w stopniu majora lub kapitana, stanowisko II referenta – oficera w stopniu kapitana, porucznika lub podporucznika ewentualnie urzędnika wojskowego w randze od IX do XI, natomiast „oficera instruktora wyszkolenia w Okręgu PKU” – kapitana. W PKU pełniło służbę 17 pisarzy wojskowych (3 sierżantów oraz 14 podoficerów i szeregowych). Pod względem organizacyjnym PKU dzieliła się na trzy wydziały: kancelarię i registraturę, ekspedyturę i archiwum. Przy każdej PKU funkcjonowała komisja przeglądowa[18].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej przejęło agendy Ministerstwa Spraw Wojskowych związane z instytucją Gospód inwalidzkich przy PKU, a równolegle, za pośrednictwem Oddziału Likwidacji Demobilu Wojskowego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu, wszystkie istniejące przy PKU gospody inwalidzkie w Łomży, Pułtusku, Ciechanowie i Mińsku Mazowieckim (OK I), Chełmie i Kowlu (OK II), Grodnie, Suwałkach, Augustowie i Lidzie (Obszar Dowództwa 2 Armii), Wadowicach, Nowym Sączu i Tarnowie (OK V), Kołomyi, Brzeżanach, Buczaczu, Złoczowie i Czortkowie (OK VI), Starogardzie i Grudziądzu (OK VIII), Siedlcach (OK IX) oraz Sanoku, Stryju, Samborze, Jarosławiu, Rzeszowie i Gródku Jagiellońskim (OK X)[19].

W Dodatku Tajnym nr 25, poz. 180 do Dziennika Rozkazów MSWojsk. nr 41 z 10 października 1922 roku ogłoszono „uzupełnienie etatu PKU”.

26 marca 1924 roku został ogłoszony rozkaz O. I. Szt. Gen. 2124/Org. ministra spraw wojskowych w sprawie podziału terytorialnego Górnego Śląska na wojskowe okręgi poborowe. Rozkaz powoływał do życia cztery powiatowe komendy uzupełnień: Katowice, Królewska Huta, Lubliniec i Pszczyna[20].

Zmieniało się też prawodawstwo. Ustawa o powszechnym obowiązku służby wojskowej z dnia 23 maja 1924 stanowiła: Powiatowa komenda uzupełnień jest wojskową władzą dla spraw uzupełnień siły zbrojnej i administracji rezerw na obszarze swego okręgu. Powiatowa komenda uzupełnień (PKU) w sprawach należących do jej zakresu działania podlega dowódcy korpusu, a w najwyższej instancji Ministrowi Spraw Wojskowych[21]. Wewnętrzna struktura powiatowych komend uzupełnień przedstawiała się wówczas następująco: referat I – administracji rezerw osobowych, referat II –poborowy, referat III – inwalidzki, referat IV – kancelaria[22].

27 maja 1925 roku została wydana nowa instrukcja organizacyjna służby poborowej na stopie pokojowej. Zgodnie z tą instrukcją powiatowe komendy uzupełnień zostały podzielone na trzy typy składów osobowych. Skład osobowy typu I otrzymały PKU administrujące obszarem zamieszkałym przez co najmniej 300 tys. mieszkańców. Skład osobowy typu II otrzymały PKU administrujące obszarem, na którym zamieszkiwało od 200 do 300 tys. mieszkańców, natomiast PKU typu III – do 200 tys. mieszkańców[23][24].

Zgodnie z organizacją służby poborowej z 1925 roku zostały zlikwidowane stanowiska oficerów ewidencyjnych, a powiatowe komendy uzupełnień składały się z dwóch referatów: administracji rezerw i poborowego. W niektórych PKU utworzono referaty inwalidzkie[23]. Występowały dwa typy referatów inwalidzkich. Do typu I należały referaty administrujące większą od 2000 liczbą inwalidów[25]. Obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku[26].

Ogłoszona 4 lutego 1926 roku obsada służby poborowej zatwierdziła stanowiska refentów inwalidzkich w powiatowych komendach uzupełnień: Warszawa Miasto III, Wilno, Kraków Powiat, Katowice, Królewska Huta, Biała-Bielsko, Wadowice, Nowy Sącz, Nowy Targ, Tarnów, Pszczyna, Brzeżany, Kołomyja, Poznań Miasto, Poznań Powiat, Jarocin, Szamotuły, Kościan, Gostyń, Gniezno, Ostrów Poznański (wakat), Toruń, Starogard, Szubin, Kościerzyna, Inowrocław, Grudziądz, Bydgoszcz, Przemyśl, Rzeszów i Jarosław[26].

W 1927 roku, po przeprowadzonej reorganizacji służby poborowej, rozkazem B. Og. Org. L. 3737/Org. 27 został ustalony nowy podział PKU na typy składów osobowych. 23 grudnia 1930 roku został ogłoszony zaktualizowany podział PKU według składów osobowych. W ogłoszonym wówczas wykazie dziewiętnaście PKU posiadało skład osobowy typu IV, natomiast wszystkie komendy warszawskie – typ specjalny.

Następował dalszy wzrost liczby PKU. W 1925 było ich 107, w 1930 119, a w 1934 już 125[27].

Do zakresu działania PKU w tym okresie należało między innymi:

  • zakładanie i prowadzenie ewidencji wojskowej poborowych,
  • współdziałanie przy poborze (ewentualnie zgłaszanie sprzeciwów przeciwko wnioskom lekarzy co do zdolności fizycznej poborowych),
  • przeznaczanie poborowych, uznanych za zdolnych do pewnych rodzajów wojska,
  • wydawanie dokumentów stwierdzających stosunek do służby wojskowej,
  • zaliczanie do ponadkontyngentowych,
  • ustalanie, którzy poborowi mieli odbywać służbę skróconą,
  • wzywanie do odbycia służby wojskowej,
  • sporządzanie wykazów uchylających się od służby wojskowej,
  • udzielanie zezwoleń na wyjazd za granice,
  • przeprowadzanie zebrań i raportów kontrolnych,
  • przeprowadzanie wykluczeń od służby wojskowej czynnej, służby w rezerwie i pospolitym ruszeniu na skutek skazań przez sądy karne powszechne i wojskowe[2].

Pod względem kwaterunkowym powiatowe komendy uzupełnień podlegały komendantom garnizonów, którzy mając na względzie zakwaterowanie w pierwszym rzędzie oddziałów liniowych zaniedbywali PKU i przydzielali im budynki niespełniające warunków sanitarnych, a nawet warunków technicznych. Zdarzały się wypadki przenoszenia PKU z garnizonu miejskiego do podmiejskiej wsi, do budynku grożącego zawaleniem. Część budynków drewnianych zajętych przez PKU, była zawilgocona i opanowana przez grzyb drzewny, dachy od wielu lat nieremontowane przeciekały. Budynki murowane nie były w najlepszym stanie, nie odpowiadały swoim rozkładem warunkom pracy biurowej, a przez to wymuszały przeróbki lub kosztowne remonty. Warunki lokalowe wpływały na stan zdrowotny personelu, pracującego nierzadko w godzinach wieczornych. W Departamencie Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych opracowano plany specjalnego gmachu dla PKU z uwzględnieniem wymogów obrony przeciwlotniczej. Miał to być budynek jednopiętrowy, zaopatrzony w nowoczesne instalacje i składający się z następujących punktów:

  • gabinet komendanta PKU,
  • gabinet kierownika referatu uzupełnień i pokój kancelistów,
  • gabinet kierownika referatu administracji rezerw i pokój kancelistów,
  • gabinet kierownika referatu oficerskiego i pokój kancelistów,
  • gabinet kierownika kancelarii głównej, pokój kancelistów, pokój archiwisty, archiwum,
  • pokój lekarza z poczekalnią (rozbieralnią),
  • pokój służbowy,
  • poczekalnie,
  • sala przyjęć rezerwistów,
  • pokój woźnych,
  • mieszkania oficerskie,
  • schron przeciwlotniczy i przeciwgazowy[28].

W latach 1938–1939 127 (?) istniejących powiatowych komend uzupełnień przeformowano na komendy rejonów uzupełnień. Było to efektem realizacji nowej ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym z dnia 9 kwietnia 1938 roku. Planowano utworzyć jeszcze KRU w Trembowoli i Brodnicy[29]. Komendy rejonów uzupełnień podzielono na sześć typów[30] (kategorii). Komenda kategorii I posiadała 3 stanowiska oficerskie i etat komendanta–pułkownik, 3 stanowiska podoficerskie i 48 pracowników cywilnych, a np. KRU kategorii VI tylko 3 oficerów, etat komendanta–major, 2 podoficerów i 22 pracowników cywilnych. Ponadto w komendach, które miały w swojej ewidencji ponad 1000 oficerów, powoływano referaty oficerskie. W miejscowościach, w których funkcjonowało kilka komend rejonów uzupełnień, ewidencję oficerów prowadziła wyznaczona komenda[29].

Powiatowe komendy uzupełnień w grudniu 1930 roku

Podział powiatowych komend uzupełnień na typy składów osobowych w grudniu 1930 roku
DOK I II III IV specjalny Razem
I Puławy

Radom

Ciechanów

Łomża

Małkinia

Grodzisk Mazowiecki

Mińsk Mazowiecki

Płock

Modlin

Pułtusk

Warszawa Miasto I

Warszawa Miasto II

Warszawa Miasto III

Warszawa Miasto IV

Warszawa Powiat

15
II Chełm

Hrubieszów

Kowel

Równe

Sarny

Zamość

Łuck

Włodzimierz

Dubno

Krzemieniec

Lublin Miasto

Lublin Powiat

Kraśnik 13
III Białystok

Grodno

Lida

Wilno Powiat

Postawy

Święciany

Wilno Miasto

Suwałki

Wilejka

Wołkowysk 10
IV Częstochowa

Końskie

Łódź Miasto I

Łódź Miasto II

Łódź Powiat

Kutno

Piotrków

Skierniewice

Wieluń

Łask

Radomsko

Sieradz

12
V Katowice

Kraków Miasto

Królewska Huta

Miechów

Pszczyna

Sosnowiec

Kraków Powiat

Nowy Targ

Wadowice

Żywiec

Bochnia

Dębica

Tarnów

Bielsko na Śląsku

Jasło

Nowy Sącz

Tarnowskie Góry

Zawiercie

18
VI Brzeżany

Czortków

Lwów Miasto

Rawa Ruska

Stanisławów

Tarnopol

Złoczów

Buczacz

Kołomyja I

Lwów Powiat

Kałusz

Kamionka Strumiłowa

Kołomyja II

Stryj

14
VII Kalisz

Konin

Poznań Miasto

Jarocin

Poznań Powiat

Szamotuły

Gniezno

Kościan

Ostrów Poznański

9
VIII Grudziądz

Toruń

Włocławek

Bydgoszcz Powiat

Inowrocław

Starogard Bydgoszcz Miasto

Gdynia

Kościerzyna

9
IX Baranowicze

Brześć nad Bugiem

Łuków

Pińsk

Prużana

Biała Podlaska

Bielsk Podlaski

Łuniniec

Siedlce

Nowogródek

Słonim

11
X Gródek Jagielloński

Ostrowiec

Pińczów

Przemyśl

Sanok

Jarosław

Rzeszów

Sambor

Drohobycz

Kielce

Wierzbnik

Łańcut

Nisko

13
Ogółem 43 27 30 19 5 124

Komendy rejonów uzupełnień w marcu 1939 roku

Komendy rejonów uzupełnień w marcu 1939[31][32][33]
Podległość Nazwa komendy Rejon uzupełnień
DOK I Warszawa Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto I komisariaty PP:I, II, III, IV, V, XII i XXVI
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II komisariaty PP:IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI i XXIII
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto III komisariaty PP:XIV, XV, XVII, XVIII, XXIV i XXV
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto IV komisariaty PP:VI, VII, VIII, X, XIX, XXII
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Powiat powiaty: warszawski i grójecki
Komenda Rejonu Uzupełnień Płock powiaty: płocki i gostyniński
Komenda Rejonu Uzupełnień Płońsk powiaty: płoński i sierpecki
Komenda Rejonu Uzupełnień Ciechanów powiaty: ciechanowski, mławski, działdowski, przasnyski
Komenda Rejonu Uzupełnień Radom miasto Radom oraz powiaty radomski i kozienicki
Komenda Rejonu Uzupełnień Puławy powiaty: puławski i garwoliński
Komenda Rejonu Uzupełnień Mińsk Mazowiecki powiaty: miński i radzymiński
Komenda Rejonu Uzupełnień Małkinia powiaty: ostrowski, węgrowski i sokołowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Łomża powiaty: łomżyński i ostrołęcki
Komenda Rejonu Uzupełnień Pułtusk powiaty: pułtuski i makowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Grodzisk Mazowiecki powiaty: sochaczewski i błoński
DOK II Lublin Komenda Rejonu Uzupełnień Lublin Miasto miasto Lublin
Komenda Rejonu Uzupełnień Lublin Powiat powiat lubelski i lubartowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Zamość powiaty: zamojski i biłgorajski
Komenda Rejonu Uzupełnień Hrubieszów powiaty: hrubieszowski i tomaszowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Włodzimierz Wołyński powiaty: włodzimierski i horochowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Chełm powiaty: chełmski i krasnostawski
Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel powiaty: kowelski i lubomelski i koszyrski
Komenda Rejonu Uzupełnień Łuck powiat łucki
Komenda Rejonu Uzupełnień Dubno powiat dubieński
Komenda Rejonu Uzupełnień Krzemieniec powiat krzemieniecki
Komenda Rejonu Uzupełnień Równe powiaty: rówieński i zdołbunowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Sarny powiaty: sarneński i kostopolski
Komenda Rejonu Uzupełnień Kraśnik powiat janowski
DOK III Grodno Komenda Rejonu Uzupełnień Grodno
Komenda Rejonu Uzupełnień Suwałki
Komenda Rejonu Uzupełnień Białystok
Komenda Rejonu Uzupełnień Wołkowysk
Komenda Rejonu Uzupełnień Lida
Komenda Rejonu Uzupełnień Wilno Miasto
Komenda Rejonu Uzupełnień Wilno Powiat
Komenda Rejonu Uzupełnień Święciany
Komenda Rejonu Uzupełnień Postawy
Komenda Rejonu Uzupełnień Wilejka
DOK IV Łódź KRU Łódź Miasto I
KRU Łódź Miasto II
KRU Łódź Powiat
KRU Kutno
KRU Skierniewice
KRU Łask
KRU Sieradz
KRU Wieluń
KRU Radomsko
KRU Częstochowa
KRU Końskie
KRU Piotrków Trybunalski
DOK V Kraków Komenda Rejonu Uzupełnień Kraków Miasto
Komenda Rejonu Uzupełnień Kraków Powiat
Komenda Rejonu Uzupełnień Jasło
Komenda Rejonu Uzupełnień Tarnów
Komenda Rejonu Uzupełnień Dębica
Komenda Rejonu Uzupełnień Bochnia
Komenda Rejonu Uzupełnień Miechów
Komenda Rejonu Uzupełnień Katowice
Komenda Rejonu Uzupełnień Sosnowiec
Komenda Rejonu Uzupełnień Zawiercie
Komenda Rejonu Uzupełnień Będzin
Komenda Rejonu Uzupełnień Chorzów
Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsko
Komenda Rejonu Uzupełnień Cieszyn
Komenda Rejonu Uzupełnień Tarnowskie Góry
Komenda Rejonu Uzupełnień Pszczyna
Komenda Rejonu Uzupełnień Nowy Targ
Komenda Rejonu Uzupełnień Nowy Sącz
Komenda Rejonu Uzupełnień Wadowice
DOK VI Lwów Komenda Rejonu Uzupełnień Lwów Miasto
Komenda Rejonu Uzupełnień Lwów Powiat
Komenda Rejonu Uzupełnień Rawa Ruska
Komenda Rejonu Uzupełnień Kamionka Strumiłowa
Komenda Rejonu Uzupełnień Złoczów
Komenda Rejonu Uzupełnień Tarnopol
Komenda Rejonu Uzupełnień Brzeżany
Komenda Rejonu Uzupełnień Stryj
Komenda Rejonu Uzupełnień Kałusz
Komenda Rejonu Uzupełnień Buczacz
Komenda Rejonu Uzupełnień Czortków
Komenda Rejonu Uzupełnień Kołomyja
Komenda Rejonu Uzupełnień Kołomyja II
Komenda Rejonu Uzupełnień Gródek Jagieloński
DOK VII Poznań Komenda Rejonu Uzupełnień Poznań Miasto
Komenda Rejonu Uzupełnień Poznań Powiat
Komenda Rejonu Uzupełnień Szamotuły
Komenda Rejonu Uzupełnień Kościan
Komenda Rejonu Uzupełnień Jarocin
Komenda Rejonu Uzupełnień Kalisz
Komenda Rejonu Uzupełnień Ostrów Wielkopolski
Komenda Rejonu Uzupełnień Gniezno
Komenda Rejonu Uzupełnień Konin
DOK VIII Toruń Komenda Rejonu Uzupełnień Toruń
Komenda Rejonu Uzupełnień Gdynia
Komenda Rejonu Uzupełnień Kościerzyna
Komenda Rejonu Uzupełnień Starogard
Komenda Rejonu Uzupełnień Grudziądz
Komenda Rejonu Uzupełnień Bydgoszcz Miasto
Komenda Rejonu Uzupełnień Bydgoszcz
Komenda Rejonu Uzupełnień Inowrocław
Komenda Rejonu Uzupełnień Włocławek
DOK IX Brześć Komenda Rejonu Uzupełnień Brześć
Komenda Rejonu Uzupełnień Siedlce
Komenda Rejonu Uzupełnień Łuków
Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsk
Komenda Rejonu Uzupełnień Biała
Komenda Rejonu Uzupełnień Słonim
Komenda Rejonu Uzupełnień Nowogródek
Komenda Rejonu Uzupełnień Baranowicze
Komenda Rejonu Uzupełnień Łuniniec
Komenda Rejonu Uzupełnień Pińsk
DOK X Przemyśl Komenda Rejonu Uzupełnień Przemyśl
Komenda Rejonu Uzupełnień Wierzbnik
Komenda Rejonu Uzupełnień Kielce
Komenda Rejonu Uzupełnień Pińczów
Komenda Rejonu Uzupełnień Ostrowiec
Komenda Rejonu Uzupełnień Nisko
Komenda Rejonu Uzupełnień Rzeszów powiaty: rzeszowski i kolbuszowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Łańcut powiaty: łańcucki i przeworski
Komenda Rejonu Uzupełnień Jarosław powiaty: jarosławski, lubaczowski
Komenda Rejonu Uzupełnień Sambor powiaty: samborski i turczański
Komenda Rejonu Uzupełnień Drohobycz powiat Drohobycz
Komenda Rejonu Uzupełnień Sanok powiaty: sanocki, krośnieński, leski i brzozowski

Uwagi

  1. Twierdzenie autora nie jest precyzyjne, co widać na przykładzie PKU Białystok. 23 listopada 1921 roku redakcja „Kuriera Białostockiego” poinformowała czytelników, że dotychczasowa nazwa „Powiatowa Komenda Uzupełnień” została zmieniona na „Komenda Okręgu Poborowego”[13]. 7 grudnia 1921 roku ta sama redakcja informowała, że chwilowo zmieniona nazwa „Komenda Okręgu Poborowego” przestała obowiązywać[14][15]. 5 listopada 1921 roku dowódca Okręgu Generalnego „Warszawa”, w związku z reorganizacją urzędów poborowych, ogłosił przydziały oficerów i urzędników wojskowych w podległych mu komendach okręgów poborowych[16].

Przypisy

  1. Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  2. a b Encyklopedia Wojskowa 1937 ↓, s. 723.
  3. a b Szandrocho 2011 ↓, s. 42.
  4. Rozkaz Polskiej Komendy Wojskowej nr 5 z 6 listopada 1918 roku.
  5. Szandrocho 2011 ↓, s. 46.
  6. a b c Szandrocho 2011 ↓, s. 48.
  7. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 17 z 15 lutego 1919 roku, poz. 587.
  8. Szandrocho 2011 ↓, s. 51.
  9. a b Szandrocho 2011 ↓, s. 53.
  10. Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 4 z 17 lutego 1920 roku, poz. 63.
  11. Szandrocho 2011 ↓, s. 63.
  12. Ostanek 2015 ↓, s. 132.
  13. Nie PKU, lecz KOP. „Kurier Białostocki”. 57, s. 3, 1921-11-23. Białystok. 
  14. Informacje. „Kurier Białostocki”. 69, s. 2, 1921-12-07. Białystok. 
  15. Znów zmiana. „Kurier Białostocki”. 71, s. 3, 1921-12-10. Białystok. 
  16. Przydziały oficerów w związku z reorganizacją Urzędów Poborowych. „Rozkaz Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa”. 179, s. 4–5, 1921-11-05. Warszawa. 
  17. Rozkazy DOGen. Kraków ↓, Nr 64 z 12 maja 1921 roku.
  18. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 3 z 24 stycznia 1922 roku, poz. 69.
  19. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  20. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 12 z 26 marca 1924 roku, poz. 178.
  21. Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609
  22. Historia WSzW Łódź ↓.
  23. a b Jarno 2001 ↓, s. 169.
  24. Szandrocho 2011 ↓, s. 65.
  25. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 30 z 16 listopada 1926 roku, poz. 305. PKU Jasło w Sanoku – przesunięcie referatu inwalidzkiego z II do I typu.
  26. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  27. Szandrocho 2011 ↓, s. 66.
  28. Budownictwo 1936 ↓, s. 508-511.
  29. a b Szandrocho 2011 ↓, s. 69.
  30. Wyszczelski 2014 ↓, s. 347.
  31. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 844-861.
  32. Wojsko Polskie–struktury organizacyjne ↓.
  33. Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!