Komenda Rejonu Uzupełnień Radomsko

Komenda Rejonu Uzupełnień Radomsko

Powiatowa Komenda Uzupełnień
Radomsko

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1927
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	PKU Radomsko
Komendanci
Pierwszy	ppłk Karol Pater
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Radomsko
Podległość	DOK IV
Skład	PKU typ III

Komendy rejonów uzupełnień OK III

Komenda Rejonu Uzupełnień Radomsko (KRU Radomsko) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[1].

Historia komendy

Z dniem 1 października 1927 roku na obszarze Okręgu Korpusu Nr IV została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Radomsko z tymczasową siedzibą w Piotrkowie, obejmująca swoją właściwością powiat radomszczański wyłączony z PKU Piotrków^[2]. Obsada komendy została wyznaczona w lipcu 1927 roku^[3][4]. Z dniem 24 stycznia 1928 roku PKU Radomsko została przeniesiona do stałej siedziby w Radomsku i tym samym została zlikwidowana tymczasowa siedziba tej PKU w Piotrkowie^[5][6].

W marcu 1930 roku PKU Radomsko była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi i administrowała powiatem radomszczańskim (nazywanym ówcześnie powiatem radomskowskim)^[7]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ III^[8].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Radomsko została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Radomsko przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[9], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[10].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiat radomszczański^[1][11].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych pełniących służbę w PKU i KRU Radomsko, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia obowiązków	Kolejne stanowisko (dalsze losy)
ppłk piech. Karol Pater	p.o. VII 1927[12] – 31 XII 1928[13]	stan spoczynku
ppłk uzbr. Gwido Woytowicz[a]	XII 1929[19] – III 1934[20]	dyspozycja dowódcy OK IV
mjr piech. Stefan Wyczółkowski	VI 1934[21] – 1939	†1940 Charków[22]

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1927–1938[3][23][24][25]
kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta	kpt. kanc. Jan Walenty Klimkowicz[b]	VII 1927 – 15 IX 1932	praktyka u płatnika 79 pp
	kpt. piech. Stanisław Stanaszek[c]	XII 1932[29] – VII 1935[30]	dyspozycja dowódcy OK IV
kierownik II referatu poborowego	por. kanc. Władysław Struk[d]	VII 1927 – 31 VIII 1928[33]	stan spoczynku
	kpt. art. Heliodor Marian Rawski[e]	– VIII 1929[36]	dyspozycja dowódcy OK IV
	kpt. piech. Bronisław Daniel Gierałtowski[f]	1932 – był w VI 1935	stan spoczynku
referent	por. / kpt. kanc. Antoni Kozłowicz	IX 1927[38] – 1928	4 Okręgowe Szefostwo Intendentury
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[39][g]
kierownik I referatu ewidencji	kpt. adm. (piech.) Józef Krasowski[h]	1938 – IX 1939	niemiecka niewola
kierownik II referatu uzupełnień	kpt. adm. (piech.) Wincenty Marszałek	1938 – IX 1939	†1940 Katyń[43]

Uwagi

1. ppłk uzbr. Gwido Stanisław Woytowicz ur. 6 lutego 1892 w Olszanicy, w ówczesnym Królestwie Galicji i Lodomerii. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Departamencie V Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był 18 Pułk Artylerii Polowej^[14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 33. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia^[15]. W latach 1923–1924 pełnił służbę w Departamencie III Artylerii i Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia nr I^[16][17]. W grudniu 1929 został przeniesiony z Pomocniczej Składnicy Uzbrojenia nr 10 do PKU Radomsko na stanowisko komendanta. W marcu 1934 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV, a z dniem 31 lipca tego roku przeniesiony w stan spoczynku^[18].
2. Więcej informacji biograficznych w: 1 Dywizjon Żandarmerii.
3. kpt. piech. Stanisław Stanaszek ps. „Zbych” ur. 8 października 1891 w Stryszowie, w ówczesnym powiecie wadowickim Królestwa Galicji i Lodomerii. Ukończył seminarium nauczycielskie. W 1914 był tymczasowym nauczycielem w jednoklasowej szkole w Skomielnej Czarnej^[26]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarsko-królewskiej Obronie Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Strzelców Nr 16. Na stopień chorążego rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1917^[27]. W 1936 był sekretarzem Zarządu Powiatowego Stronnictwa Ludowego w Makowie Podhalańskim. W 1937 był jednym z organizatorów strajku chłopskiego. Uczestnik wojny 1939; czł. ZWZ, od 1941 w BCh, po scaleniu z AK dowódca połączonych oddziałów w obw. myślenickim. 3 lub 4 kwietnia 1944 (na nagrobku widnieje data 2 kwietnia) w Sułkowicach został rozstrzelany przez niemieckich żandarmów z posterunku w Myślenicach pod dowództwem Polizei-Wachtmeistra Rudolfa Drachenberga vel Szymańskiego. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Sułkowicach^[28] . Według jednej z wersji zginął razem ze swoją siostrą Marią Kocemba. Natomiast Maria i Marian Kocemba zostali rozstrzelani 7 kwietnia 1944 w Jaworniku, tam pochowani, a w 1945 przeniesieni na cmentarz w Sułkowicach. Był odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1969 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
4. Por. kanc. Władysław Struk ur. 12 sierpnia 1882. Do lutego 1926 pełnił służbę w PKU Czortków na stanowisku referenta. Początkowo w charakterze urzędnika wojskowego w XI randze służbowej. W 1924 został przemianowany na porucznika w korpusie oficerów administracji, dział kancelaryjny. W lutym 1926 został przeniesiony do PKU Konin na stanowisko kierownika II referatu poborowego^[31]. W lipcu 1927, w związku z likwidacją PKU Lubliniec, został przeniesiony do PKU Radomsko na stanowisko kierownika II referatu poborowego. Z dniem 31 sierpnia 1928 został przeniesiony w stan spoczynku. Na emeryturze mieszkał w Krakowie^[32]. Zmarł 20 maja 1969. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
5. kpt. art. Heliodor Marian Rawski ur. 3 lipca 1892 w Stryju. W listopadzie 1928 został zwolniony z zajmowanego stanowiska w 27 pap, przeniesiony macierzyście do kadry oficerów artylerii z równoczesnym przeniesieniem służbowym do PKU Radomsko na cztery miesiące w celu odbycia praktyki poborowej^[34]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[35]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych.
6. Kpt. piech. Bronisław Daniel Gierałtowski ur. 3 stycznia 1897 w Warszawie. W 1938 jako oficer stanu spoczynku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi^[37].
7. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[40].
8. Kpt. adm. (piech.) Józef Krasowski vel Eugeniusz Krassowski^[41] ur. 5 listopada 1894^[42] w Mariampolu, w rodzinie Stanisława. W 1924 pełnił służbę w 19 pp we Lwowie. We wrześniu 1927 został przesunięty w PKU Grudziądz ze stanowiska referenta inwalidzkiego na stanowisko kierownika II referatu. We wrześniu 1930 został przeniesiony do nowo utworzonej PKU Gdynia na stanowisko kierownika I referatu. W kwietniu 1933 został przeniesiony do PKU Dębica na stanowisko kierownika I referatu, a po 5 czerwca 1935 został przeniesiony do PKU Radomsko. We wrześniu 1939 dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu IX C, od 24 kwietnia 1940 w Oflagu XI B, a następnie w Oflagu II C Woldenberg^[28] . Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i został zarejestrowany w jednej z rejonowych komend uzupełnień.

Przypisy

1. Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
2. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927 roku, poz. 350.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 220, 224.
4. Jarno 2001 ↓, s. 169, wg autora PKU Radomsko została utworzona 6 lipca 1927 roku.
5. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 5 z 17 lutego 1928 roku, poz. 58.
6. Jarno 2001 ↓, s. 169, wg autora właśnie tego dnia PKU Radomsko formalnie rozpoczęła swoją działalność.
7. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
8. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
9. Jarno 2001 ↓, s. 173.
10. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
11. Jarno 2001 ↓, s. 171.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 220.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 384.
14. Spis oficerów 1921 ↓, s. 303.
15. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 344.
16. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 18, 1351, 1363.
17. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 18, 1233, 1245.
18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 283.
19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 397.
20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 136.
21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 159.
22. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 616.
23. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 115, 825.
24. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 522.
25. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 16, 43, 66.
26. Szematyzm 1914 ↓, s. 815.
27. Ranglisten 1918 ↓, s. 168, 278.
28. Straty ↓.
29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 3, 16.
32. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 915.
33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 23.
34. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 356.
35. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 943.
36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 257.
37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 50.
38. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 287.
39. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 856.
40. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
41. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 266, minister spraw wojskowych sprostował imię i nazwisko kpt. Eugeniusza Krassowskiego z PKU Gdynia z „Eugeniusz Krassowski” na „Józef Krasowski”.
42. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 294.
43. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 383.

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].