Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel (KRU Kowel) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
Historia komendy
22 lipca 1919 roku minister spraw wojskowych ustanowił Powiatową Komendę Uzupełnień Kowel w celu przeprowadzenia zaciągu ochotniczego na terenach leżących na wschód od Bugu. PKU Kowel została podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”. Komenda miała werbować ochotników w powiecie kowelskim[3][4].
W 1920 roku, „w związku z sytuacją wojenną” PKU Kowel została zlikwidowana[5].
10 lutego 1921 roku minister spraw wojskowych ponownie uruchomił PKU Kowel, którą podporządkował pod względem fachowym, związanym z poborem, Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”, a pod względem garnizonowym „odnośnemu dowództwu armii”. Etat PKU Kowel miał być identyczny z etatem wszystkich PKU z dodaniem po jednym oficerze ewidencyjnym i jednym pisarzu na każdy powiat[5].
Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Kowel[6].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Kowel została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Kowel przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[14], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[15]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Kowel normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[16].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował powiaty: kowelski i lubomelski województwa wołyńskiego oraz powiat koszyrski województwa pińskiego[2].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Prużana, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
↑St. sierż. Kazimierz Rożak ur. 4 marca 1896 roku w Jarosławiu, w rodzinie Michała. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 15. kompanii IV batalionu 2 pułku piechoty Legionów Polskich. Ranny na froncie karpackim. W rudniu 1914 roku przebywał w Janosszpital w Budapeszcie[10]. 1 grudnia 1922 roku został odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy i po raz drugi „za czyny orężne w czasie bojów Legionów Polskich”[11].
↑ppłk piech. Ludwik I Borowski ur. 2 września 1878 we wsi Wapniarka, w ówczesnym powiecie bracławskim guberni podolskiej, w rodzinie Jana. 1 czerwca 1921, w stopniu kapitana, pełnił służbę w Wojskowym Okręgowym Zakładzie Gospodarczym Warszawa-Powązki[17]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 111. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 50 Pułk Piechoty w Kowlu[18]. W 1923 był już przydzielony z macierzystego pułku do PKU Kowel na stanowisko komendanta. W grudniu 1924 został przydzielony do 50 pp jako nadliczbowy[19]. Na emeryturze mieszkał w Kowlu[20]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Kowel. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr II. Był wówczas „w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II”[21]. Podpułkownik Borowski był żonaty z Katarzyną z domu Krapiwina, z którą miał sześcioro dzieci: Nataszę, Tamarę, Barbarę, Tatianę (ur. 1920), Mikołaja i Pawła. Synowie służyli w czasie wojny w partyzantce na Wołyniu. Po wojnie mieszkali w Olsztynie, a potem w Warszawie[22].
↑kpt. kanc. Jan Franciszek Raczyński ur. 5 października 1884 w Staszowie, w rodzinie Ignacego i Anny z Czajkowskich. Z dniem 1 września 1930 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i skierowany na dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia czynnego wraz z dodatkami służbowymi, a z dniem 31 października 1930 przeniesiony w stan spoczynku[42]. Wiosną 1940 został zamordowany w Katyniu.
↑Kpt. int. Juliusz Karol Józef Pawełek ur. 16 listopada 1897 we Lwowie. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 80. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1918 w korpusie oficerów rezerwy piechoty[43]. Po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki u płatnika 50 pp został przeniesiony do 59 pp w Inowrocławiu na stanowisko płatnika[44]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[45]. W 1939 roku pełnił służbę w 4 pal w Inowrocławiu na stanowisku oficera gospodarczego. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938)[46] oraz Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy. Zmarł 13 lutego 1944 roku w Oflagu VII A Murnau.
↑Kpt. int. Rudolf Franciszek Busina ur. 7 września 1899 w Łańcucie, w rodzinie Franciszka. Pełnił służbę w PKU Biłgoraj na stanowisku oficera ewidencyjnego na powiat biłgorajski, początkowo w charakterze urzędnika wojskowego XI rangi. Następnie został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu porucznika, w korpusie oficerów administracji, grupa kancelaryjna. W czerwcu 1924 roku został przydzielony do Dep. I MSWojsk.[36] Po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki u płatnika 50 pp został przeniesiony do 8 pp Leg. w Lublinie[44]. Z dniem 15 sierpnia 1933 został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[50]. W 1939 nadal pełnił służbę w 8 pp Leg. na stanowisku oficera gospodarczego. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938)[51].
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[52].
↑Kpt. adm. (piech.) Antoni Adolf Rybka ur. 8 stycznia 1894 w Suczawie, ówczesnym mieście powiatowym Księstwa Bukowiny, w rodzinie Franciszka. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. Pułku Piechoty Nr 41. Na stopień chorążego rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1915. W tym samym roku dostał się do niewoli[53]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (2 sierpnia 1931[54]) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938). W 1940 został zamordowany w Bykowni[55].
↑Kpt. adm. (piech.) Józef I Potocki (ur. 29 stycznia 1891 w m. Głębokie, zm. 1940 w Bykowni[56][57]).
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Robert Szandrocho: 90 lat terenowych organów administracji wojskowej w Polsce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2011. ISBN 978-83-60732-61-8.
Zeszyty Katyńskie. Marek Tarczyński (red.). T. 4: Listy katyńskiej ciąg dalszy. Straceni na Ukrainie. Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej i Polska Fundacja Katyńska, 1994. ISBN 83-87893-79-X.
