Komenda Rejonu Uzupełnień Równe (KRU Równe) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy
Po wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej na obszarze Okręgu Korpusu Nr II została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Równe obejmująca swoją właściwością powiaty: ostrogski i rówieński[2][3][4].
18 listopada 1924 weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 o powszechnym obowiązku służby wojskowej[5], a 15 kwietnia 1925 rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[6]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[7][8]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[9].
1 stycznia 1925 siedziba powiatu ostrogskiego została przeniesiona z Ostroga do Zdołbunowa. Jednocześnie zmieniono dotychczasową nazwę powiatu ostrogskiego na powiat zdołbunowski. Tego samego dnia z sześciu gmin powiatu rówieńskiego został utworzony powiat kostopolski z siedzibą starostwa w Kostopolu[10]. Od tego czasu okręg poborowy PKU Równe obejmował powiaty: kostopolski, rówieński i zdołbunowski[6].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[7]. W skład PKU Równe wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[7]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[11][12][13].
12 marca 1926 została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[14].
Od 1926, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Równe normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[15]
Z dniem 1 października 1927 powiat kostopolski został wyłączony z PKU Równe i włączony do nowo utworzonej PKU Sarny[16].
W marcu 1930 PKU Równe była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie i administrowała powiatami: równieńskim i zdołbunowskim[17]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ I[15].
31 lipca 1931 gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[18].
1 lipca 1938 weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Równe została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Równe przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938[19], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 o powszechnym obowiązku wojskowym[20]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Równe normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[21].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: rówieński i zdołbunowski[1].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Równe, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938.
kpt. piech. Stanisław II Stańkowski (od XII 1926[50])
kpt. piech. Józef Sękowski (był w 1932 – I 1934[51] → kierownik I referatu PKU Biała Podlaska)
kpt. piech. Stanisław Jakub Miodoński (VI 1934 – VI 1938[52] → kierownik I referatu KRU)
kierownik II referatu poborowego
por. kanc. Marek Kleinfeld (od II 1926)
por. piech. Janusz Jakubowski (był 1932 i w VI 1935)
referent – por. kanc. Marian Łukasiewicz (II 1926 – XI 1928 → PKU Częstochowa[53])
W listopadzie 1926 por. kanc. Marian Palczyński został przydzielony do 45 pp celem przeszkolenia[54].
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1938–1939[30][a]
kierownik I referatu ewidencji – mjr adm. (piech.) Stanisław Jakub Miodoński †1 VI 1951 Wałbrzych[56][b] (VI 1938 – 1939)
kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Michał Komorski[c] (1939)
Uwagi
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[55].
↑Stanisław Jakub Miodoński ur. 15 marca 1893, kapitan ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 w korpusie oficerów piechoty, oficer 43 pp, odznaczony Krzyżem Walecznych[57].
↑Michał Komorski ur. 8 listopada 1893, kapitan ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 w korpusie oficerów piechoty, oficer 44 pp[58].
↑Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
↑Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925.
↑Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
