Szczerców należy do nazwań dzierżawczych, pochodzi do nazwy osobowej Szczyrzec (od staropolski szczyry – szczery)[9], właściciela bądź założyciela osady. Pierwsza wzmianka w prawdopodobnie zniekształconej formie Sczersow z roku 1332, pochodzi z dokumentów watykańskich. Natomiast w akcie fundacyjnym miejscowego kościoła widnieje zapis antiqa vila Sczyercow (1362). Od XVI wieku wzmiankowany jest Stari Sczircow. Forma zapisu Szcz-e-rców powstała w okresie późniejszym, jako naturalne przekształcenie -yr-, w -er- zgodnie z ewolucją tej grupy nazw[10]. Nazwisko Szczyrzec jest znane z dokumentów historycznych – Stasconis Sczirczonis (1405).
Historia
Pierwsze wzmianki o Szczercowie pochodzą z roku 1332. Początków osadnictwa należy szukać na terenie Wsi Szczercowskiej. Prawdopodobnie znajdowała się tam kuźnica przy której skupiało się osadnictwo. Kuźnica położona była w lasach królewskich przy ujściu rzeki Pilsi do Widawki. W dniu 8 maja 1367 Kazimierz Wielki wystawił dokument fundacyjny szczercowskiej parafii. Dokument spisał podkanclerzyJanko z Czarnkowa. Król nadał kościołowi dziesięciny. Z placów miejskich ksiądz otrzymywał opłatę w wysokości 1 grosza, kościelny natomiast 0,5 grosza. Ksiądz mógł też założyć jedną lub 2 jatki rzeźnicze oraz stawiać jazy na rzece Widawce. Otrzymywał również 3 łany ziemi uprawnej i 4 łąki, a także prawo do pobierania ceł na traktach: krakowskim i wrocławskim (pół grosza od każdego wozu i 2 denary od bydlęcia. Wcześniej Szczerców należał do parafii w Restarzewie, a do XIII wieku do parafii w Widawie. Prawdopodobną datą nadania praw miejskich dla Szczercowa jest rok 1364, niewykluczone jednak, że nastąpiło to nieco wcześniej. Nadanie to potwierdził w 1511 roku Zygmunt I. Potwierdzili je i rozszerzyli Zygmunt August w 1548 i 1564, Stefan Batory 1578, Władysław IV 1633, Jan III Sobieski 1680, August III 1754 i Stanisław August Poniatowski 1765. W 1870 Szczerców utracił prawa miejskie tak jak wiele innych miast w zaborze rosyjskim, co było spowodowane udziałem mieszczaństwa w powstaniu styczniowym.
II wojna światowa
Oddziały Wehrmachtu wkroczyły do miejscowości 3 września 1939 roku podpalając zabudowania gospodarcze i mieszkalne w wyniku czego wieś spłonęła w 80%. Żołnierze niemieccy zabili kilkunastu mieszkańców wsi wrzucając granaty do mieszkań i strzelając do napotkanych osób[11]. Zabici zostali wówczas: Dąbrowska, Antoni Herczyński, Antoni Hetman, Jędraszek, Piotr Kochelski, Roch Łużnik, Antoni Malenta, Franciszek Murlikiewicz i 3-osobowa rodzina o nieustalonych personaliach[12].
Legenda o powstaniu Szczercowa
Ta sekcja od 2007-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Według legendy w roku 1176 książę Kazimierz Sprawiedliwy udał się do puszczy na łowy, gdzie odłączył się od orszaku i zabłądził. Gdy męczyło go pragnienie jego giermek udał się na poszukiwanie wody. Po pewnym czasie napotkał chatę. Po wejściu do środka zobaczył w niej pięciu obdartych chłopców klęczących przy garnku stojącym na wygasłym palenisku i powtarzających: „będziemy rzepę jeść”. Gdy giermek podniósł pokrywkę zobaczył, że w garnku są kamienie. Obok dzieci klęczała ich matka i modliła się słowami „Ojcze nasz” do momentu „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj” i zaczynała modlitwę od początku. Gdy giermek powrócił wraz z księciem, wdali się w rozmowę z kobietą. Okazało się, że jest ona wdową i nie ma za co wyżywić dzieci. Włożyła więc kamienie do garnka i modliła się o cud. Ponieważ modliła się szczerze, Bóg zesłał wybawienie właśnie w osobie księcia. Książę zabrał ze sobą dzieci najpierw do Sandomierza, potem do Krakowa. Chłopcy dorośli na jego dworze i powrócili w swe rodzinne strony. Dwu z nich założyło kuźnicę i wytapiało żelazo, trzeci został borowym u książąt sieradzkich. Z czasem wokół kuźnicy zaczęli osiedlać się ludzie i powstała kaplica. Legendę miał znać Kazimierz Wielki, dlatego lokując osadę nazwał ją Szczercowem na pamiątkę szczerej modlitwy. Legenda ta nie ma żadnego potwierdzenia i nie wiadomo kiedy się zrodziła.
↑Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 74-75.
↑Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
↑Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
↑Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
.jpg)
