Komisariat Straży Granicznej „Wysoka”

Komisariat Straży Granicznej „Wysoka”
Komisariat Straży Granicznej „Rudna”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Wysoka”
Organizacja
Dyslokacja	Rudna Wysoka
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 8 Obwód SG „Nakło”

Komisariat Straży Granicznej „Wysoka” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Rudna” do Inspektoratu Granicznego nr 8 „Nakło” i określił jego strukturę organizacyjną^[3]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową nazwę i organizację komisariatu („Wysoka”)^[4]. Rozkazem nr 2 z 4 czerwca 1932 w sprawach organizacyjnych komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł placówkę II linii „Rudna”. Tym samym rozkazem przemianował placówkę II linii Brodna na placówkę I linii^[5]. Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 w sprawach reorganizacji placówek i zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zmienił nazwę placówki I linii „Maryniec” na „Stare”^[6]. Rozkazem nr 4 z 26 września 1936 w sprawach przeniesienia siedzib i likwidacji posterunków zlikwidowano placówkę I linii „Brodna”. Obsadę placówki przydzielono do placówki „Zelgniewo”^[7].

Służba graniczna

Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr E 064; granica południowa: kamień graniczny nr E 255^[8].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Łobżenica” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kaczory” − 1928

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby
komisarz SC	Wieczorkiewicz[9]	– 4 V 1928
podkomisarz	Jan Sierosławski	był w 1935[10] –
aspirant	Henryk Michalski	10 VI 1939[11] -
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik	Jan Pększyc	23 IV 1939[12] –

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[13]:

• komenda − Rudna
• placówka Straży Granicznej I linii „Bądecz”
• placówka Straży Granicznej I linii „Maryniec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zelgniewo”
• placówka Straży Granicznej II linii „Rudna”
• placówka Straży Granicznej II linii „Wysoka”
• placówka Straży Granicznej II linii „Wyrzysk”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[4]:

• komenda − Wysoka
• placówka Straży Granicznej I linii „Bądecz”
• placówka Straży Granicznej I linii „Maryniec” → w 1936 zmieniona na „Stare”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zelgniewo”
• placówka Straży Granicznej II linii „Rudna” → zniesiona w 1932
• placówka Straży Granicznej II linii „Wysoka”
• placówka Straży Granicznej II linii „Brodna” → w 1932 przemianowana na placówkę I linii → w 1936 zniesiona

Organizacja komisariatu

• komenda − Wysoka
• placówka Straży Granicznej II linii Wysoka
• placówka Straży Granicznej I linii Bądecz
• placówka Straży Granicznej I linii Stare
• placówka Straży Granicznej I linii Zelgniewo

Przypisy

1. Kula 1994 ↓, s. 40.
2. Goryński 2012 ↓, s. 226.
3. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 20.
4. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
5. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 83.
6. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 111.
7. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 112.
8. Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
9. Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 11.
10. Wykazy imienne IG „Nakło” ↓, s. 15.
11. Rozkazy KG SG ↓, s. 23/39.
12. Rozkazy KG SG ↓, s. 24/39.
13. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)
• Wykazy imienne oficerów i szeregowych Inspektoratu Granicznego „Nakło” i podległych komisariatów w latach 1929–1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.189/456.)