Komisariat Straży Granicznej „Lipusz”

Komisariat Straży Granicznej „Lipusz”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Lipusz”
Organizacja
Dyslokacja	Lipusz
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 6

Komisariat Straży Granicznej „Lipusz” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy państwowej w latach 1928–1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[1]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Lipusz” do Inspektoratu Granicznego nr 6 „Kościerzyna” i określił jego strukturę organizacyjną^[2]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu^[3].

Służba graniczna

Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr 137; granica południowa: kamień graniczny nr C 002^[4].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Sierakowice” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Prądzona” − 1928^[2]
• komisariat Straży Granicznej „Sulęczyn” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Borzyszkowy” − 1930^[3]

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
komisarz	Leon Ordyniec	1 V 1928 –
aspirant	Kazimierz Witrylak[5]	27 VI 1939[6][7] –
Zastępcy komendanta komisariatu
strażnik	Jan Kostur	1 V 1939[8] –

4/6 Komisariat Straży Granicznej Lipusz

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[2]:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej I linii „Jelenowo”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wygoda”
• placówka Straży Granicznej I linii „Skwierawy”
• placówka Straży Granicznej I linii „Dywan”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz”
• placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[9]:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej I linii „Nakło” (była placówka „Wygoda”)
• placówka Straży Granicznej I linii „Skwierawy”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zelewiec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Dywan”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz”^[a]
• placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna”^[b]

Organizacja komisariatu w 1936:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej II linii Lipusz
• placówka Straży Granicznej II linii Kościerzyna
• placówka Straży Granicznej I linii Nakla
• placówka Straży Granicznej I linii Skwierawy
• placówka Straży Granicznej I linii Zelewiec
• placówka Straży Granicznej I linii Dywan

Uwagi

1. W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Dziemiany” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78
2. W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Wiele” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78

Przypisy

1. Goryński 2012 ↓, s. 226.
2. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.
3. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
4. Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
5. Rozkazy KG SG ↓, s. 23/39.
6. Dyslokacja IG „Kościerzyna” ↓, s. 12.
7. Rozkazy KG SG ↓, s. 29/39.
8. Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
9. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 74.

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Materiały dotyczące dyslokacji Inspektoratu Granicznego „Kościerzyna” w latach 1929–1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)