Placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”

Placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Placówka Straży Celnej „Gardeja”
Organizacja
Dyslokacja	Gardeja
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Komisariat SG „Łasin” Komisariat SG „Świerkocin”

Placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Placówka Straży Celnej „Gardeja” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Dusocin” z Inspektoratu SC „Grudziądz”^[4].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[5].

Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Łasin”. Placówka Straży Granicznej I linii „Gardeja” znalazła się w jego strukturze^[6].

Służba graniczna

Sąsiednie placówki:

• placówka Straży Granicznej I linii „Nogat” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Wełcz” − 1928
• placówka Straży Granicznej I linii „Nogat” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Dusocin” − październik 1929^[7]

Kierownicy/dowódcy placówki

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
przodownik	Teofil Sikora[8]	był w 1936 –
starszy strażnik	Leon Walecki	– 4 VIII 1939[9]
starszy strażnik	Stefan Berkowski	31 VII 1939[10] –

Przypisy

1. Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
2. Piekarz 2017 ↓, s. 28.
3. Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
4. Kozłowski 2012 ↓, s. 29.
5. Goryński 2012 ↓, s. 226.
6. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 14.
7. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 57.
8. Kronika Inspektoratu „Brodnica” ↓, s. 12.
9. Rozkazy Maz. IO ↓, s. 102/39.
10. Rozkazy Maz. IO ↓, s. 101/39.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Odpisy z kronik Inspektoratu Granicznego „Brodnica” i z kronik podległych komisariatów w latach 1936–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1929 i 1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.188/3 i 188/13.)